Δημοκρατία (και) των αριθμών!

Ο Αθανάσιος Νάκος μπήκε στο νοσοκομείο για μια δύσκολη εγχείρηση - αν και στην εποχή μας συνηθισμένη. Δεν έφυγε από τη ζωή ωστόσο εξαιτίας της επέμβασης. Μια μόλυνση του αναπνευστικού αποδείχθηκε μοιραία. Τα νοσοκομεία, βλέπετε, και πολύ περισσότερο οι μονάδες εντατικής θεραπείας, σε όλο τον κόσμο αλλά ιδιαίτερα στην Ελλάδα, είναι πολύ επικίνδυνα μέρη.
Κάθε χρόνο εκατοντάδες ή μήπως χιλιάδες ασθενείς χάνουν τη ζωή τους όχι από την ασθένεια για την οποία μπήκαν στο νοσοκομείο αλλά εξαιτίας ενδονοσοκομειακής λοίμωξης. Στις μονάδες εντατικής θεραπείας μάλιστα πρέπει να είμαστε μεταξύ των συστημάτων υγείας με τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη! Αλλά βέβαια δεν το μαθαίνουμε.
ΕΩς πρόσφατα δεν υπήρχαν καν στοιχεία. Τώρα έχει αρχίσει να λειτουργεί το πρόγραμμα «Προκρούστης» -γιατί ονομάστηκε έτσι θα σας γελάσω-, οι πολίτες εξακολουθούμε ωστόσο να παραμένουμε στο σκοτάδι και βέβαια δεν μαθαίνουμε το παραμικρό για τις επιδόσεις κάθε νοσοκομείου. Πέρα από το δικαίωμά μας να γνωρίζουμε σε τι κίνδυνο εκθέτουμε τους εαυτούς μας, ακυρώνεται έτσι κι ένας από τους σημαντικότερους μοχλούς πίεσης για να βελτιωθούν τα πράγματα: η κοινή γνώμη.
Και όχι μόνο στην υγεία. Προϋπόθεση για να κάνουμε σωστές επιλογές σε μια σύγχρονη κοινωνία -τόσο για τους πολίτες όσο και για τη διοίκηση- είναι η γνώση. Από το συγκριτικό κόστος μιας προμήθειας ή ενός έργου στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως την ψαλίδα των αμοιβών διοίκησης και εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Κι από τα ποσοστά επιβίωσης των καρκινοπαθών -στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε στοιχεία από τη διεθνή βιβλιογραφία ουσιαστικά χωρίς να ξέρουμε πόσο αποτελεσματικά αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα- ως τα ποσοστά επιτυχίας ενός σχολείου στις Πανελλαδικές.
Η συγκέντρωση των στοιχείων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Και είναι αλήθεια ότι η αξιολόγησή τους προϋποθέτει επιστημονική ανάλυση. Για να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό παράδειγμα, είναι σαφές ότι ένα σχολείο σε μια υποβαθμισμένη περιοχή ή σε κάποιο τουριστικό νησί όπου οι νέοι βρίσκουν εύκολα δουλειά θα παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας από ένα σχολείο στα βόρεια προάστια.
Είναι όμως αυτός λόγος για να μην παρακολουθούμε τα στοιχεία; Ή αντιθέτως είναι ένα επιπλέον επιχείρημα για τη συστηματική τους καταγραφή και ανάλυση ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά και τα κοινωνικά ζητήματα που συνήθως είτε τα κρύβουμε κάτω από το χαλί είτε τα επικαλούμαστε προσχηματικά, για ιδιοτελείς σκοπούς, χωρίς κανείς να γνωρίζει την πραγματική τους βαρύτητα;
Προφανώς υπάρχουν πολλοί που καθόλου δεν θέλουν να δημοσιοποιούνται τέτοια στοιχεία. Ποιος διοικητής νοσοκομείου θέλει να τον παίρνουν από το υπουργείο και να του ζητούν εξηγήσεις γιατί παρουσιάζει υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στις εντατικές; Και ποιος διευθυντής σχολείου θέλει να πρέπει να δικαιολογήσει γιατί το επίπεδο του σχολείου του πέφτει σταθερά τα τελευταία χρόνια; Για να μην πούμε για τον υπουργό Υγείας ή Παιδείας.
Τον τελευταίο καιρό μάλιστα, με αφορμή την προσπάθεια εισαγωγής της αξιολόγησης στον δημόσιο τομέα, έχει αναπτυχθεί μια ολόκληρη ιδεολογία σύμφωνα με την οποία τέτοια συστήματα αποτελούν εισβολή μεθόδων της αγοράς στην Παιδεία ή την Υγεία ή όπου αλλού.
Ουδέν ψευδέστερον. Πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο. Προφανώς έχει και οικονομική διάσταση, απολύτως αναγκαία στις σημερινές συνθήκες κρίσης, όταν κάθε ευρώ που ξοδεύουμε πρέπει να πιάνει τόπο. Πρωτίστως, ωστόσο, συνδέεται με το δικαίωμα στην πληροφόρηση. Το οποίο ως κοινωνία καθόλου δεν θέλουμε. Κοροϊδεύεις τόσο πιο εύκολα τον εαυτό σου όταν μιλάς με όρους ιδεολογίας και όχι επί του συγκεκριμένου...

ΕΘΝΟΣ 3/4/13