Πυρήνες αντίστασης!

Πριν από λίγους μήνες βρέθηκα σε μια αθλητική εκδήλωση με έναν αξιωματικό των ΟΥΚ -για όσους δεν έχουν υπηρετήσει στο Ναυτικό, πρόκειται για τις Ομάδες Υποβρυχίων Καταστροφών, μια από τις πιο ειδικευμένες μονάδες των ενόπλων δυνάμεων-, με τον οποίο μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη για το τρέξιμο.
Πιάσαμε τη συζήτηση κι από την πρώτη του κουβέντα με εντυπωσίασε ο τρόπος που μιλούσε, χωρίς καμία προσποίηση και χωρίς την παραμικρή διάθεση γκρίνιας για όσα στραβά είμαι βέβαιος ότι αντιμετωπίζει στην καριέρα του. Ενας επαγγελματίας στρατιώτης που θεωρεί ότι τα εμπόδια είναι για να ξεπερνιούνται.
Κάποια στιγμή -από τον επόμενο μήνα ξεκινούσαν οι περικοπές στα ειδικά μισθολόγια- τον ρώτησα πόσο θα μειωθεί ο μισθός του, για να πάρω μιαν απάντηση που με ξάφνιασε: «Δεν με έχει απασχολήσει, δεν συζητάμε τέτοια πράγματα, θα το δούμε στο δελτίο της επόμενης μισθοδοσίας». Και ήμουν σίγουρος ότι το εννοούσε.
Το θυμήθηκα πριν από λίγες ημέρες συζητώντας με φίλους αρχιτέκτονες που διαμαρτύρονταν επειδή οι υπηρεσίες της πολεοδομίας έχουν διαλυθεί. Η γραφειοκρατία έχει μειωθεί, η έκδοση μιας άδειας όμως έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη, γιατί- όπως υποστήριζαν- οι περισσότεροι υπάλληλοι δημιουργούν προσκόμματα είτε από ευθυνοφοβία είτε επειδή κάνουν λευκή απεργία αντιδρώντας στις περικοπές.
Εκ των υστέρων μπορεί βέβαια να σκεφτεί κανείς ότι το παράξενο δεν είναι οι υπάλληλοι που αδιαφορούν, αλλά οι υπόλοιποι, αυτοί που με αυτοθυσία στηρίζουν ακόμα τη διοίκηση και δεν έχει καταρρεύσει τελείως: στρατιωτικοί, γιατροί, αστυνομικοί, υπάλληλοι υπουργείων ή δήμων. Βασικό στοιχείο προφανώς η αίσθηση καθήκοντος. Εχω την εντύπωση, ωστόσο, ότι και ως πολίτες αντιδρούμε διαφορετικά στα ίδια οικονομικά ερεθίσματα, κάποιοι επηρεάζονται πολύ περισσότερο από κάποιους άλλους.
Αυτές τις ημέρες ανακοινώθηκαν στην Αγγλία τα αποτελέσματα μιας μεγάλης έρευνας για τις κοινωνικές τάξεις. Η πρωτοτυπία έγκειται στο ότι δεν εξαντλήθηκε στα οικονομικά στοιχεία. Δεν καθοριζόμαστε πια μόνο από αυτά, ισχυρίστηκαν οι επιστήμονες που την έκαναν. Εξίσου σημαντικό ρόλο για το πόσο «πλούσιοι» αισθανόμαστε παίζει το κοινωνικό και το πολιτιστικό κεφάλαιο που διαθέτουμε.
Ο κοινωνικός μας περίγυρος, οι σχέσεις μας, τα ενδιαφέροντά μας. Και εντόπισαν ειδικά μια νέα γενιά επαγγελματιών, που αν και αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, ζει μια πλήρη ζωή συμμετέχοντας σε μια πληθώρα κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Κάτι ανάλογο είχε υποστηρίξει πριν από χρόνια και ένας εκ των κορυφαίων της ψυχανάλυσης, ο Βίκτορ Φρανκλ, ο οποίος έλεγε ότι, όταν μπορούμε εμείς οι ίδιοι να δίνουμε νόημα στη ζωή μας, τότε πολύ πιο εύκολα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και τις αντιξοότητες. Και ήξερε από προσωπική πείρα: ήταν επιζήσας από το Αουσβιτς.
Προφανώς όλα τα πράγματα έχουν ένα όριο. Οταν μια οικογένεια δεν έχει να φάει ή όταν ένας πατέρας δεν μπορεί να σπουδάσει το παιδί του, όλα αυτά ακούγονται πολυτέλειες. Η φτώχεια αποτελεί βασικό παράγοντα κοινωνικού αποκλεισμού.
Για τους υπόλοιπους, ωστόσο, για όσους διατηρούμε τις δουλειές μας και ένα ανεκτό επίπεδο ζωής, έχει μεγάλη σημασία το πώς αντιδρούμε. Αν η κρίση ενισχύει το αίσθημα ευθύνης και οφειλόμενης αλληλεγγύης ή αν αντιθέτως αποτελεί πρόσχημα για μια στάση άρνησης και θυμού. Σε τελευταία ανάλυση, το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο η κρίση, αλλά και το τι θα αφήσει πίσω της. Κι αυτό εξαρτάται από τον καθένα μας!

ΕΘΝΟΣ 6/4/13