Ερντογάν - Λούλα σημειώσατε 2!

Tι ήταν κι αυτό το κόμπλεξ που έβγαλε ο Ταγίπ Ερντογάν απέναντι στην Ελλάδα; Με τους οίκους αξιολόγησης τα έχει, την Ελλάδα θέλησε να υποβαθμίσει. O τέλειος «loser», θα έλεγαν στη δική τους διάλεκτο οι δεκαοκτάρηδες. Για ζήλια με ρίζες στην Ιστορία μιλούν ορισμένοι διπλωμάτες μας.
Κατά τη θεωρία αυτή, οι Τούρκοι φέρουν βαρέως ότι μια πρώην επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας σήμερα δεν είναι απλώς πλουσιότερη, αλλά βρίσκεται και στον πυρήνα της Ευρώπης. Ξεκινώντας μάλιστα από τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου, θεωρούν ότι πολλά από όσα έχουμε πετύχει, τα έχουμε πετύχει σε βάρος τους μόνο χάρη στην υποστήριξη της Δύσης.
Μπορεί να είναι κι έτσι. Αν και έχουμε δει ότι αυτού του τύπου οι «πολιτισμικές» αναλύσεις μπορεί να ανατραπούν από τη μια μέρα στην άλλη. Και δεν είναι μόνο οι σεισμοί στην Πόλη που μπορεί να προκαλέσουν κύμα συμπάθειας, ούτε φυσικά τα τουρκικά σίριαλ. Από τις κουμπαριές στην εχθρότητα και τούμπαλιν έχουμε περάσει τόσες και τόσες φορές όλα αυτά τα χρόνια.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι ο Ταγίπ Ερντογάν έχει μεγάλα όνειρα για τη χώρα του ? όνειρα που δεν συμβαδίζουν πάντοτε με την πραγματικότητα. Η Τουρκία κατάφερε να γίνει μέλος του G-20, είχε εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια και θεωρεί εαυτήν ως περιφερειακή υπερδύναμη. Παρ' όλα αυτά είναι μια βαθμίδα μόλις πάνω από την Ελλάδα στη βαθμολόγηση της «Standard & Poor's».
Οι λόγοι είναι εν μέρει οικονομικοί. Με υψηλό πληθωρισμό, ενδημική ανεργία και μεγάλο εξωτερικό έλλειμμα, είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει μια περιοριστική πολιτική που έριξε την ανάπτυξη από το εντυπωσιακό 8% στο πενιχρό 1,6%. Παρά το μέγεθός της, η Τουρκία έχει σοβαρό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας που την καθιστά ευάλωτη στις εξωτερικές πιέσεις.
Ακόμα χειρότερα βέβαια η πολιτική αστάθεια και οι συγκρούσεις στα σύνορά της, το ρήγμα ανάμεσα σε λαϊκούς και ισλαμιστές στο εσωτερικό της και βέβαια η νάρκη του Κουρδικού δημιουργούν συνθήκες μακροπρόθεσμης πολιτικής αβεβαιότητας.
Κατά μία έννοια, η Ελλάδα έχει το αντίθετο πρόβλημα. Σε ορίζοντα δεκαετίας οι ξένοι οίκοι μιλάνε για ανάπτυξη 30% με 40%. Ηδη άλλωστε έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές που έχουν βελτιώσει τον πληθωρισμό, την ανταγωνιστικότητα και το εξωτερικό έλλειμμα, κάνοντας τη χώρα ελκυστική για επενδύσεις.
Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα όμως είναι η ίδια η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και μπορεί η πολιτική που ακολουθήθηκε έως σήμερα να είχε παράλογα και απαράδεκτα μεγάλο κοινωνικό κόστος, από το καλοκαίρι και μετά ωστόσο, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν ότι η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει στο ευρώ, η εικόνα έχει αρχίσει να αλλάζει.
Με δεδομένη τη μερική αποστασιοποίηση των ΗΠΑ από την περιοχή, η συμμετοχή μας στην Ενωση αποτελεί την καλύτερη ασφαλιστική πολιτική για τη χώρα μας. Πρόκειται ακριβώς για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια που λείπει από την Τουρκία. Βραχυπρόθεσμα, βέβαια, η Ελλάδα έχει πρόβλημα κυρίως πολιτικής αβεβαιότητας. Κι ενώ μιλάμε, για παράδειγμα, για ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με 20 δισ., ξεχνάμε ότι έφυγαν από το τραπεζικό σύστημα σχεδόν 80 δισ. λόγω της ανασφάλειας.
Το ίδιο ακριβώς πρόβλημα αντιμετώπιζε προεκλογικά ο πρόεδρος Λούλα το 2002. Το έλυσε με μια ανοικτή επιστολή στον λαό της Βραζιλίας, με την οποία δεσμεύτηκε ότι θα τηρήσει τις υποχρεώσεις της χώρας έναντι των δανειστών και του ΔΝΤ. Μεταξύ περονιστών της Αργεντινής και αριστερών της Βραζιλίας, οι δεύτεροι αποδείχθηκαν απείρως σοβαρότεροι! Και ίσως έχουν αρκετά να διδάξουν και σε μας!

ΕΘΝΟΣ 27/12/12

Τι μας κρύβει ο Αλέξης Τσίπρας;

Εντάξει, ήταν λίγο άτυχος ο κ. Αλέξης Τσίπρας. Την ημέρα σχεδόν που πάτησε το πόδι του στην Αργεντινή ξέσπασαν ταραχές με λεηλασίες σε σούπερ μάρκετ και νεκρούς. Δεν μοιάζει η καλύτερη χώρα για να μας δώσει συμβουλές για την ανασυγκρότηση της οικονομίας.
Αστε και το άλλο. Βουλευτής από τη συνοδεία του δήλωσε καταχαρούμενος που η Βραζιλία στο ΔΝΤ θα καταψηφίσει την παροχή βοήθειας προς την Ελλάδα, θα εισηγηθεί ?μας εξήγησε η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ? να μας χαριστεί το χρέος.
Προσέξτε όμως. Οχι το χρέος προς το ΔΝΤ. Αυτό δεν χαρίζεται με τίποτα. Τα λεφτά στα οποία και οι Βραζιλιάνοι έχουν συνεισφέρει, τα θέλουν πίσω. Εννοούν το υπόλοιπο χρέος που έχουν στα χέρια τους οι χώρες της Ευρωζώνης. Χουβαρντάδες με ξένα χρήματα δηλαδή.
Και μια και είμαστε στο ζήτημα του χρέους, τελικά στον ΣΥΡΙΖΑ θα μας πούνε αν είναι υπέρ της χορήγησης της δόσης ή όχι; Γιατί ο κ. Λούλα, τον οποίο τόσο θαυμάζουν, λίγο πριν εκλεγεί διευκρίνισε ?γραπτώς, παρακαλώ... ότι θα συνεχίσει να πληρώνει κανονικά το χρέος της Βραζιλίας και θα σεβαστεί και τη συμφωνία του προκατόχου του με το ΔΝΤ. Το είπε και το έκανε.
Αλλά αυτά όλα είναι λεπτομέρειες - σε δουλειά να βρισκόμαστε με τις ανακολουθίες του ΣΥΡΙΖΑ. Το σοβαρότερο είναι άλλο. Η ενημέρωση που μας έκαναν ότι ο κ. Τσίπρας συζητά τρόπους διασφάλισης της επάρκειας της χώρας σε καύσιμα, τρόφιμα και φάρμακα, ενδεχομένως και με διακρατικές συμφωνίες.
Δεν γνωρίζω σε ποια μηχανή του χρόνου μπήκαν στον ΣΥΡΙΖΑ και θυμήθηκαν τις διακρατικές συμφωνίες. Τέτοιες συμβάσεις, αν θυμάμαι καλά, υπέγραφε η Ελλάδα με την αλήστου μνήμης Σοβιετική Ενωση και το ανατολικό μπλοκ. Στέλναμε πορτοκάλια και μας έστελναν ψεκαστικά αεροπλανάκια. Εκτοτε το κράτος έχει πάψει να παριστάνει τον έμπορα.
Ούτε επίσης γνωρίζω τι προσδοκά ο κ. Τσίπρας από τη Βραζιλία. Στις φαβέλες δεν πήγε για να δει τη φτώχεια, με μια ματιά στα στοιχεία θα έβλεπε ωστόσο ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Βραζιλία είναι κάτω από το μισό της Ελλάδας. Γι' αυτό δεν θέλει να μας δοθεί η βοήθεια. Και βέβαια δεν πρόκειται να μας κάνει χάρες - χρειάζονται και το τελευταίο δολάριο.
Εκείνο που πραγματικά πρέπει να μας ανησυχεί είναι ότι ο κ. Τσίπρας ασχολείται ξανά με το ζήτημα της επάρκειας - κάτι που είχε να θίξει καιρό τώρα, αν θυμάμαι καλά από τις προεκλογικές του ομιλίες. Γιατί τέτοιο θέμα δεν υπάρχει και αν υπάρξει στο μέλλον θα σημαίνει ένα και μόνο ένα πράγμα: ότι η Ελλάδα θα έχει πρόβλημα πρόσβασης σε συνάλλαγμα.
Κι αυτό θα συμβεί μόνο αν η Ελλάδα τα σπάσει με την Ευρώπη, αν σταματήσουμε να πληρώνουμε τις δόσεις του χρέους και, κατά συνέπεια, σταματήσει ο δανεισμός της χώρας από τις χώρες της Ευρωζώνης. Αν δηλαδή χρεοκοπήσουμε και τυπικά - αν βγούμε από το ευρώ.
Παρά τις διαβεβαιώσεις που δίνουν ότι τέτοιο θέμα δεν υπάρχει, είναι φανερό ότι υπάρχει, είναι ψηλά στην ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ και ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που αποφασίστηκε το ταξίδι στη Λατινική Αμερική.
Δικαίωμά τους. Μήπως όμως και ο ελληνικός λαός έχει δικαίωμα να μάθει τι πραγματικά πιστεύουν; Κι αντί να συζητούν το ζήτημα στην άλλη άκρη του κόσμου, μήπως θα έπρεπε να μας εξηγήσουν πώς νομίζουν ότι θα είμαστε καλύτερα όταν θα αγωνιζόμαστε να διασφαλίσουμε την επάρκεια σε τρόφιμα, καύσιμα και φάρμακα;

ΕΘΝΟΣ 24/12/12

Κάηκαν κερδοσκόποι και προβλέψεις!

Το 2012 ήταν χωρίς αμφιβολία η χρονιά των αποτυχημένων προβλέψεων. Επεσαν έξω οι «Κασ-σάνδρες», έπεσαν έξω όμως και οι επίσημες προβλέψεις. Η Ευρώπη αντέχει στην κρίση, την ίδια στιγμή ωστόσο η κρίση αποδεικνύεται πιο ανθεκτική από όσο είχε αρχικά προβλεφθεί. Και το ερώτημα είναι αν το 2013 θα αποτελέσει τη χρονιά της μεταστροφής.
Να πάρουμε την ιστορία από την αρχή, ωστόσο. Το 2012 πολλοί προέβλεπαν ότι θα είναι η τελευταία χρονιά του ευρώ κι ακόμα περισσότεροι ότι θα είναι η χρονιά που η Ελλάδα θα αναγκαστεί να βγει από την Ευρωζώνη.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup, Μάικλ Σόντερς, είχε δώσει και ημερομηνία - την 1η Ιανουαρίου του 2013 η Ελλάδα περνάει στη δραχμή είχε υποστηρίξει. Προέβλεψε και έχασε - ευτυχώς γι' αυτόν μόνο το κύρος του. Αντιθέτως ο γνωστός κερδοσκόπος Τζον Πόλσον έχασε και χρήματα. Είχε υποστηρίξει, βλέπετε, τον Φεβρου-άριο του 2012 ότι η Ευρωζώνη δεν θα αντέξει και αγόρασε τα περίφημα «ασφάλιστρα κινδύνου», τα γνωστά «CDS». Σήμερα ομολογεί ότι έπεσε έξω.
Δεν ήταν βέβαια μεμονωμένες περιπτώσεις. Οι «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ρώτησαν 83 οικονομολόγους αν το ευρώ θα βγάλει το 2012 και οι 40 απάντησαν όχι. Είχαν υπολογίσει χωρίς τον διοικητή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας, κ. Ντράγκι, και κυρίως χωρίς την κ. Μέρκελ, που δεν είναι καθόλου διατεθειμένη να αφήσει το πείραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης να πεθάνει.
Οι Γερμανοί, έγραφε χαρακτηριστικά Αγγλος σχολιαστής, θεωρούν ότι η επιτυχία της ενοποίησης αποτελεί τη μοίρα και την ιστορική ευθύνη της χώρας τους.
Στις προβλέψεις, βέβαια, έπεσαν έξω και οι επίσημοι φορείς. Το ΔΝΤ αναγκάστηκε να αναθεωρήσει την εκτίμησή του για την Ευρώπη και ενώ το 2011 μιλούσε για ανάπτυξη 1%, σήμερα αναγνωρίζει ότι θα υπάρξει πτώση του ΑΕΠ κατά 0,5%.
Οσο για την Ελλάδα, καλύτερα να μην το συζητάμε. Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2012 προέβλεπε ύφεση 2,5% και ανεργία λίγο πάνω από το 16%. Η ύφεση, βέβαια, προβλέπεται να πλησιάσει το 7% και η ανεργία ξεπερνά το 25%! Τόσο καλά. Μόνη παρηγοριά η δόση των 52 δισεκατομμυρίων, για την οποία ο κ. Τσίπρας είχε πει ότι μας άφησαν μετεξεταστέους και δεν θα την πάρουμε.
Τι τρέχει; Πόσο στα σοβαρά μπορούμε να παίρνουμε τους ειδικούς; Ξέρουν κάτι ή είναι τόσο αδαείς σχετικά με τα μελλούμενα όσο και ο μέσος πολίτης;
Πριν από 30 χρόνια ένας Αμερικανός καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβά-νια ο Φίλιπ Τέτλοκ ξεκίνησε μια μεγάλη έρευνα για το κατά πόσο οι ειδικοί μπορούν πράγματι να κάνουν σοβαρές προβλέψεις. Αυτός και η ομάδα του έθεσαν 28.000 ερωτήσεις σε 284 ειδικούς κάθε ιδεολογικής προτίμησης, από μαρξιστές έως νεοφιλελεύθερους. Τα αποτελέσματα ήταν μάλλον απογοητευτικά. Από τις απαντήσεις φάνηκε ότι οι προβλέψεις τους ελάχιστα πιο επιτυχημένες ήταν από το αν απαντούσαν στην τύχη, ιδίως αν αναφέρονταν σε διάστημα μεγαλύτερο του χρόνου.
Ανακάλυψαν ωστόσο και κάτι ακόμα. Πρώτον ότι οι περισσότεροι ειδικοί γράφουν όχι για να κάνουν πραγματικές προβλέψεις, αλλά για να ικανοποιήσουν το ιδεατό ακροατήριό τους. Και δεύτερον, πως όταν κάνουν λάθος, έχουν πάντα μια πολύ εύκολη εξήγηση και συνήθως αρνούνται να παραδεχθούν ότι έκαναν λάθος. Με δυο λόγια, αν η άποψή μας δεν συμφωνεί με την πραγματικότητα, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα.
Φταίνε οι ειδικοί; Σίγουρα. Φταίμε κι εμείς ωστόσο. Θέλουμε να ακούμε αυτά με τα οποία συμφωνούμε. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ήμασταν έτοιμοι να αλλάξουμε γνώμη επειδή μας έπεισε η επιχειρηματολογία των άλλων;
Να είμαστε ωστόσο δίκαιοι. Ακόμα και στην οικονομία -ιδίως σε περιόδους κρίσης- δεν υπάρχουν μοντέλα που μπορούν να κάνουν ακριβείς προβλέψεις. Πόσω μάλλον που η δική μας συμπεριφορά μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά το τελικό αποτέλεσμα. Αν η κοινωνία αντιδρά με πανικό, για παράδειγμα, έχουμε διαρροή καταθέσεων. Αν πάλι δημιουργηθεί αίσθημα ασφάλειας, τότε οι αποταμιεύσεις μπορεί να γίνουν επενδύσεις και θέσεις εργασίας.
Πριν από περίπου μία δεκαετία ο κ. Κ. Καρα-μανλής, συνεπικουρούμενος από την Αριστερά, είχε βγάλει τη θεωρία του «αυτόματου πιλότου». Ηταν κι αυτή μέρος της ψευδαίσθησης που μας οδήγησε στη χρεοκοπία. Κι όμως παραμένουμε κύριοι της τύχης μας. Για κακό ή για καλό!
Τι μέλλει γενέσθαι το 2013
Αν είχατε 100.000 ευρώ, θα τα επενδύατε στην Ελλάδα ή θα αγοράζετε ομόλογα του γερμανικού Δημοσίου; Από την απάντηση στο ερώτημα αυτό θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό πόσο γρήγορα θα βγούμε από την κρίση. Το 2013 θα είναι μια πολύ δύσκολη χρονιά - η πιο δύσκολη ίσως από την αρχή της κρίσης. Θα είναι, ωστόσο, και η χρονιά που θα κρίνει την επιτυχία ή όχι του προγράμματος σταθεροποίησης.
Η ανάπτυξη για 6η χρονιά θα είναι αρνητική. Κυρίως λόγω των μέτρων λιτότητας που χτυπάνε εισοδήματα και ζήτηση. Στον αντίποδα περιμένουμε βελτίωση στον τουρισμό -μιλάνε και για αύξηση έως 20%- και συνέχιση της αύξησης των εξαγωγών. Ο καθοριστικός παράγοντας, ωστόσο, είναι οι επενδύσεις. Αν προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις, αρχίσουν να επιστρέφουν οι καταθέσεις και βελτιωθεί το κλίμα, τότε στο τέλος του χρόνου μπορεί να αρχίσει η ανάκαμψη. Ηδη τα πρώτα σημάδια είναι θετικά, με την αναβάθμιση της οικονομίας κατά 6 μονάδες από τον οίκο «S&P».
Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η αύξηση της ρευστότητας θα βοηθήσουν επίσης. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν θα αντέξει το πολιτικό σύστημα. Οι πληροφορίες θέλουν την τελευταία συνάντηση των τριών πολιτικών αρχηγών να πήγε πολύ καλά. Και οι τρεις δηλώνουν αποφασισμένοι. Να την κάνουμε λοιπόν την πρόβλεψη: Ναι, τέτοια εποχή του χρόνου μπορούμε να είμαστε πολύ καλύτερα!

ΕΘΝΟΣ 23/12/12

Ψυχαναλύοντας τον Φώτη!

Δεν ξέρω πώς σας φάνηκε η απόφαση της ΔΗΜΑΡ να ξεκινήσει τον διάλογο για την έρμη την Κεντροαριστερά με την πρόταση δημιουργίας ενός «φόρουμ» και μόλις πήγε να συγκροτηθεί, να ανακοινώσει ότι η ίδια δεν θα πάρει μέρος. Σαν να καλείς τους φίλους σου σπίτι για φαγητό και μόλις έρθουν, να τους πεις: Εσείς φάτε, εγώ έχω μια δουλειά, θα σας δω αύριο!
Σπάω το κεφάλι μου να καταλάβω πώς το σκέφτηκαν. Μια ιδέα, που μου πέρασε από το μυαλό, είναι ότι δεν θέλουν να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι με το «εν πολλαίς αμαρτίαις» ΠΑΣΟΚ. Αλλά πάλι στην ίδια κυβέρνηση μετέχουν, κάθε τρεις και λίγο τα λένε κατ' ιδίαν ο Φώτης με τον Βαγγέλη, μπα κάτι άλλο θα είναι.
Μια δεύτερη σκέψη που έκανα ήταν ότι μπορεί να μην τους αρέσουν όλοι αυτοί οι περίεργοι μεταρρυθμιστές. Να τους φαίνονται λίγο δεξιούληδες, λίγο πιο φιλελεύθεροι, όχι αρκετά αριστεροί τέλος πάντων και φοβήθηκαν μην τα ακούσουν από τα ξαδελφάκια τους- τον ΣΥΡΙΖΑ ντε- που τους τα λέει κάθε τόσο για τις ιδεολογικές παρεκκλίσεις τους. Αλλά εδώ έκοψαν μισθούς και συντάξεις σ' αυτό κόλλησαν;
Οπότε άρχισαν να μου μπαίνουν πιο καταχθόνιες σκέψεις. Πώς το λένε: Καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά τελευταίος στην πόλη. Εχει γούστο -μπορεί να σκέφτηκαν- να πετύχει ο διάλογος, να συμφωνήσουμε σε καμιά συνεργασία και μετά να πρέπει να μοιραστούμε τις καρέκλες.
Για να μην πούμε και το χειρότερο: Σκέψου να προτείνουν εκλογική συνεργασία με κάποιον νέο πολιτικό για αρχηγό -ανανέωση γαρ- και να μπλέξουμε. Είδαν και τα σχετικά δημοσιεύματα με σκέψεις για ονόματα κι όπου φύγει φύγει.
Έφυγαν για πάντα; Ο χρόνος θα δείξει. Το βέβαιο είναι ότι όσο τα κατεστημένα κόμματα δεν παίρνουν σοβαρές πρωτοβουλίες, τόσο θα μεγαλώνει το κενό. Οι δημοσκοπήσεις δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας. Αν δεν γίνει κάτι, ο χώρος μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει να εξαερωθεί στις προσεχείς εκλογές.
Μπορούν οι κινήσεις που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται -Λοβέρδος, Μόσιαλος, Φλωρίδης και έπεται συνέχεια- να καλύψουν αυτό το κενό; Δύσκολα. Μπορούν, ωστόσο, να αποτελέσουν τον καταλύτη ανακατατάξεων.
Το μείζον είναι να μη χάσουν τον βασικό στόχο. Ο οποίος δεν μπορεί να είναι άλλος από την υπέρβαση των διαφορών που υπάρχουν και τη σύμπλευση σε μια μεταρρυθμιστική πλατφόρμα. Αν αρχίσουν να πρυτανεύουν προσωπικές φιλοδοξίες και μικροπολιτικές σκοπιμότητες, την κατάληξη τη γνωρίζουμε από τώρα: μια καινούργια εκδοχή της προδικτατορικής Ενωσης Κέντρου.
Είναι όμως δυνατό να επιτευχθεί αυτή η ενότητα; Και πολύ περισσότερο μπορεί να επιτευχθεί πριν από τις προσεχείς εκλογές - όποτε και αν τελικά γίνουν; Θα είναι πάρα πολύ δύσκολο. Οχι μόνο γιατί έχουν ήδη βγει στον αφρό τα προσωπικά. Αλλά και γιατί αυτήν τη στιγμή η Κεντροαριστερά δεν έχει πολιτική ατζέντα. Εμφανίζεται μάλλον συρόμενη να υπερασπίζεται πολιτικές που δεν πιστεύει με μόνιμη επωδό τον κίνδυνο εξόδου από το ευρώ.
Έτσι είναι. Αλλά φυσικά δεν αρκεί. Πώς μπορεί το ΠΑΣΟΚ, η ΔΗΜΑΡ ή όποιος άλλος να αποκτήσει πραγματικά μαζικό ακροατήριο, ιδιαίτερα στις λαϊκές γειτονιές που δοκιμάζονται από τη λιτότητα; Πώς μπορεί να αντιπαρατεθεί στη δημαγωγία του ΣΥΡΙΖΑ; Πώς θα ξεπεράσει τον θυμό των προοδευτικών ψηφοφόρων που τους έχουν γυρίσει την πλάτη;
Όποιος πει ότι έχει τις απαντήσεις κοροϊδεύει τους πολίτες. Κι όποιος δεν καταλαβαίνει ότι χωρίς αυτές τις απαντήσεις η εκλογική ήττα είναι δεδομένη, κοροϊδεύει τον εαυτό του.

ΕΘΝΟΣ 21/12/12

Προσοχή... μεταλλάξεις!

Πώς θα λέγεται το νέο κόμμα της Κεντροδεξιάς; Νέα Ανοιξη; Ανοιξιάτικη Δημοκρατία; Μήπως Ριζοσπαστική Ανοιξη; Ας είναι, το όνομα θα κριθεί μας είπαν. Αυτό που προέχει είναι η πολιτική ταυτότητα. Σωστά. Γιατί αυτήν τη στιγμή η Νέα Δημοκρατία είναι σαν τον Ιανό - με δύο αλληλοσυγκρουόμενα πρόσωπα που παραπέμπουν σε δύο τελείως διαφορετικά κόμματα.
Τον τόνο φυσικά τον δίνει η στάση του κ. Σαμαρά στο ζήτημα της αντιμετώπισης της κρίσης. Από λάβρος πολέμιος του Μνημονίου ο πρωθυπουργός έχει μετεξελιχθεί στον πιο συνεπή υπερασπιστή της συμφωνίας με την τρόικα. Και από αποδιοπομπαίος της ευρωπαϊκής δεξιάς στον αγαπημένο συνομιλητή της κ. Μέρκελ.
Αυτό του κόστισε και έως έναν βαθμό εξακολουθεί να του κοστίζει στην αξιοπιστία. Ταυτόχρονα ωστόσο του έχει επιτρέψει να διεκδικεί την εκπροσώπηση ενός μετώπου δυνάμεων που στηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και την πολιτική των μεταρρυθμίσεων.
Η Νέα Δημοκρατία έχει ή θεωρεί ότι έχει μια μοναδική ευκαιρία. Στον χώρο της Κεντροαριστεράς τα μαγαζάκια καλά κρατούν και κανείς από το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ δεν δείχνει διατεθειμένος να κάνει την υπέρβαση που θα επέτρεπε την ανασυγκρότηση των δυνάμεών της. Ετσι η ΝΔ στις προσεχείς εκλογές μπορεί να συσπειρώσει πολίτες από ένα πολύ ευρύτερο ιδεολογικό και πολιτικό φάσμα, καθώς θα είναι το μοναδικό ανάχωμα στον ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά είναι αυτό αρκετό για τη μετεξέλιξή της σε κόμμα του κέντρου ή, αν θέλετε, της ευρύτερης Κεντροδεξιάς;
Και ναι και όχι. Οταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέστρεψε στην πρωθυπουργία μετά την πτώση της χούντας, ίδρυσε τη Νέα Δημοκρατία υπηρετώντας ένα ανάλογο σχέδιο. Το οποίο όμως εξέφραζε μια συνολική αντίληψη για την κοινωνία - έναν εξευρωπαϊσμό που μετατράπηκε και σε συγκεκριμένες πολιτικές.
Από την ΕΡΤ, με την εκπόνηση ενός σχεδίου εκσυγχρονισμού με βάση το πρότυπο του BBC, έως την παιδεία, με την εισαγωγή της δημοτικής, ή το περιβάλλον με το πρόγραμμα για τη διάσωση της Πλάκας του κ. Σ. Μάνου. Και φυσικά με την ένταξη στην τότε ΕΟΚ.
Αυτό ακριβώς το σχέδιο απουσιάζει σήμερα από τη Νέα Δημοκρατία. Ή μάλλον εκ των πραγμάτων υπάρχει, αλλά δείχνει στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Γιατί βέβαια στο κράτος η Νέα Δημοκρατία επιδεικνύει την πιο παλαιοκομματική και πελατειακή συμπεριφορά επιχειρώντας -παραδόξως με την ανοχή των άλλων δύο εταίρων- μια μοιρασιά θέσεων που δεν έχει την παραμικρή σχέση με την αξιοκρατία.
Το θέμα θα αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη επικαιρότητα μέσα στους επόμενους μήνες. Οχι μόνο γιατί τότε θα πρέπει να υλοποιηθούν οι μεταρρυθμίσεις, αλλά και γιατί η κυβέρνηση θα διαχειριστεί κρίσιμα ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με το ζήτημα της διαφάνειας στην οικονομία. Οι ιδιωτικοποιήσεις, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και φυσικά η δανειοδότηση των ιδιωτικών επιχειρήσεων θα αποτελέσουν κριτήρια για το κατά πόσο θέλει να βάλει τις σχέσεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα σε υγιείς βάσεις.
Ταυτόχρονα και κάτω από την πίεση της ακροδεξιάς υιοθετεί μια άκρως συντηρητική ρητορική στα κοινωνικά ζητήματα -με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον νόμο για την ιθαγένεια-, που βέβαια τη φέρνει σε αντίθεση με μια μεγάλη μερίδα των προοδευτικών πολιτών που θέλει να προσελκύσει.
Η πολιτική σκοπιμότητα μπορεί και να είναι κατανοητή. Αυτό ωστόσο δεν αναιρεί το γεγονός ότι εμφανίζεται να πατά σε δύο βάρκες, να παρουσιάζει ταυτόχρονα ένα εκσυγχρονιστικό πρόσωπο και ένα βαθιά αναχρονιστικό. Κι όπως έχουν τα πράγματα, δεν δείχνει καθόλου έτοιμη να λύσει αυτήν την αντίφαση.

ΕΘΝΟΣ 20/12/12

Σκληρό... τανγκό στον ΣΥΡΙΖΑ

Πολύ με ανησυχεί αυτό το ταξίδι του κ.Τσίπρα στη Λατινική Αμερική. Μην παρεξηγηθώ, δεν έχω τίποτα εναντίον των Λατίνων. Το αντίθετο, βρίσκω, όπως όλοι μας, εξαιρετικά γοητευτικό τον πολιτισμό τους. Μην του μπουν τίποτα περίεργες ιδέες φοβάμαι. Γιατί άλλο το τανγκό και η σάμπα, και άλλο το ευρώ.
Και για τη μεν Βραζιλία να πάει στα κομμάτια. Ανατέλλουσα οικονομική υπερδύναμη είναι, δεν μας στηρίζει στο ΔΝΤ και ο κ. Τσίπρας, λέει το ρεπορτάζ, θα ζητήσει εξηγήσεις και βοήθεια να δοθεί οριστική λύση στο χρέος. Ο,τι υποστηρίζει και η κ. Κριστίν Λαγκάρντ δηλαδή με αριστερό περιτύλιγμα.
Στην Αργεντινή όμως; Τι σημαίνει αυτό το ότι θα επιδιώξει να μάθει από την πείρα τους για το πώς αντιμετώπισαν την κρίση; Να του πούμε εμείς. Με χρεοκοπία, υποτίμηση της τάξεως του 70%, πληθωρισμό 80% και πάγωμα των καταθέσεων. Μεταφερόμενο εις την Ελλάδα και με δυο λόγια συνεπάγεται έξοδο από το ευρώ. Γι' αυτό επιμένω... να μην του μπουν ιδέες. Και με δεδομένη την οικογενειακή μετάβαση να ευχηθούμε το τερπνόν να προηγηθεί του ωφελίμου!
Διότι και στην Αθήνα επικρατεί πλέον πλήρης σύγχυση. Θυμάστε τι έσουρναν στους «συριζολόγους», που υποτίθεται ότι έχουν αναλάβει εργολαβικά να συκοφαντούν το κόμμα και να παραπληροφορούν για τις θέσεις του; Ε, λοιπόν σε αυτούς περιλαμβάνονται πλέον και οι αρθρογράφοι της «Αυγής»!
Καθώς φαίνεται, οι αλλεπάλληλες τούμπες στα βασικά ζητήματα κούρασαν πλέον και τα μέλη τους. Ο βασικός αρθρογράφος της εφημερίδας του κόμματος λοιπόν ζητά «να τελειώνει αυτό το καλαμπούρι». Τόσο χοντρά. Και ποιο είναι το καλαμπούρι; Μα φυσικά τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ στο θέμα του Μνημονίου και του χρέους.
Μέχρι στιγμής, βλέπετε, τα έχουμε ακούσει όλα. Ο κ. Τσίπρας εξήγησε ότι θα σταματήσει να πληρώνει και ότι με έναν νόμο θα καταργήσει το Μνημόνιο - το περίφημο πρόγραμμα των 100 ωρών! Το δεξί του χέρι ωστόσο, ο κ. Δραγασάκης, είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα κάνει μονομερείς ενέργειες και θα επιδιώξει επαναδιαπραγμάτευση. Κάτι τέτοιο φαίνεται ότι είπε και ο κ. Τσίπρας στους πρέσβεις της Ευρωζώνης.
Ε, μετά από αυτό φαίνεται ότι κάποιοι στο κόμμα έχασαν την ψυχραιμία τους. Τα εννοούμε αυτά που λέμε «ή λέμε και καμιά μ... και μετά βλέπουμε», εξερράγη ο ως άνω αρθρογράφος. Με αυτά τα λόγια. Και προσθέτει: «Πείτε μας καθαρά τι θα κάνετε... Κα-θα-ρά! Και μη μας το πείτε μονομερώς ή πολυμερώς. Ολομερώς το θέλουμε από όλους σας».
Κατόπιν αυτών δεν χρειάζονται περισπούδαστες αναλύσεις για να καταλάβει κανείς ότι τα πράγματα είναι σοβαρά στον ΣΥΡΙΖΑ. Με τα ψέματα δύσκολα μπορούν να συνεχίσουν. Και οι διαφωνίες που τους χωρίζουν είναι πολύ σοβαρές.
Θα τα βρούνε; Με τίποτα. Πρόκειται για το είδος της διαφωνίας γύρω από το οποίο στα κομμουνιστικά κόμματα -και τέτοιο είναι ουσιαστικά ο ΣΥΡΙΖΑ- συγκροτούνται οι εσωκομματικές τάσεις. Το ψωμοτύρι δηλαδή των αριστερών. Θα διασπαστούνε λοιπόν; Ούτε αυτό θα γίνει. Είναι όλοι τόσο ικανοποιημένοι από όσα πέτυχαν -για να μην πούμε βολεμένοι-, που δεν πρόκειται με τίποτα να ρισκάρουν τις προοπτικές της κατάκτησης της εξουσίας.
Αν το πετύχουν ωστόσο, με το που θα βρεθούν απέναντι σε κρίσιμες αποφάσεις -όπως το αν θα πληρώσουν την επόμενη δόση- θα ξεσπάσει θύελλα. Κι η δυναμική των εσωκομματικών συσχετισμών και των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει οδηγεί προς μία και μόνο κατεύθυνση: την έξοδο από το ευρώ.
Τη θύελλα δηλαδή εμείς θα την πληρώσουμε!

ΕΘΝΟΣ 19/12/12

H χούντα τελείωσε το ’74!

«Να τους ταράξουμε στη νομιμότητα». Η διάσημη αυτή φράση του Ηλία Ηλιού, ειπωμένη σε τελείως διαφορετικές συνθήκες την εποχή της βίας και της νοθείας στη δεκαετία του '60, έχει μεγάλη πέραση τον τελευταίο καιρό στον χώρο της Αριστεράς. Και από μόνη της εξηγεί την τελείως αντιφατική στάση του ΣΥΡΙΖΑ στο ζήτημα της βίας.
Γιατί τι άλλο υπονοεί αυτό το «να τους ταράξουμε στη νομιμότητα» από το ότι η (αστική) νομιμότητα δεν είναι η αυτονόητη κατάσταση των πραγμάτων, ο απαραίτητος όρος για τη λειτουργία της δημοκρατίας, αλλά μια τακτική που υιοθετείται για να υπηρετηθούν πολιτικοί στόχοι;
Αυτή η αντίφαση χαρακτηρίζει και τις αντιδράσεις των στελεχών του για την επίθεση που δέχθηκε ο κ. Στρατούλης από ακροδεξιούς.
Στην τηλεόραση χθες το πρωί συζητούσαν οι κ. Βορίδης και Σκουρλέτης για το θέμα, με τον πρώτο να υποστηρίζει ότι η βία που έχει υπεισέλθει στον δημόσιο λόγο πριμοδοτεί και τη φυσική βία. Γιατί βέβαια όταν, για παράδειγμα, μιλάς για κατοχική κυβέρνηση, τότε εύκολα μπορεί να συμπεράνει κάποιος ότι οι «προδότες» πρέπει να τιμωρηθούν. Ιδίως αν ανήκει σε εκείνη την κατηγορία του πληθυσμού που παίρνει τοις μετρητοίς την αριστερή ρητορεία.
Τι ήταν να το πει; Η βία, εξήγησε ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, είναι αποτέλεσμα της βίαιης ανακατανομής του εισοδήματος και της εξουσίας που συντελείται τα τελευταία χρόνια, καθώς και της βίας των «κατασταλτικών μηχανισμών», δηλαδή της αστυνομίας.
Αλλά, βέβαια, αν έτσι έχουν τα πράγματα τότε οι κ. Στρατούλης και Σκουρλέτης θα πρέπει να δείξουν την ίδια ανοχή που έδειχναν στις επιθέσεις κατά των πολιτικών τους αντιπάλων και στις επιθέσεις των ακροδεξιών. Απλώς για τους τελευταίους ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μέρος του πολιτικού συστήματος και πρέπει εξίσου να τιμωρηθεί.
Κανείς δεν πιστεύει ότι ζούμε το τέλος της Ιστορίας, ότι οι ταξικές συγκρούσεις θα σταματήσουν και θα περάσουμε την υπόλοιπη ζωή μας σε ένα ροζ παραμύθι συναίνεσης και αγάπης. Αν όμως θεωρούμε ότι η νομιμότητα -η ελευθερία, δηλαδή, στην έκφραση όλων των απόψεων και η επίλυση των διαφορών μας με δημοκρατικούς κανόνες- αποτελεί κατάκτηση του πολιτισμού μας, τότε η υπεράσπισή της δεν μπορεί να είναι «αλά καρτ».
Στην ίδια συζήτηση ο κ. Σκουρλέτης υποστήριξε ότι η βία της Χρυσής Αυγής είναι διαφορετική γιατί η εξουδετέρωση των αντιπάλων της αποτελεί μέρος της πολιτικής της πρακτικής και της ιδεολογίας της. Πολύ σωστά.
Αν αυτά, ωστόσο, πιστεύει, πώς συμβιβάζονται με την πολιτική για παράδειγμα του ΣΥΡΙΖΑ στα πανεπιστήμια; Οπου η βία -το κλέψιμο της κάλπης, ο προπηλακισμός και η ηθική εξόντωση των διαφωνούντων, ακόμα και οι ξυλοδαρμοί- αποτελεί καθημερινή πρακτική;
Τι ήταν οι προπηλακισμοί και οι επιθέσεις κατά βουλευτών, ο λιθοβολισμός ευρωβουλευτών, η βίαιη διακοπή συγκεντρώσεων ή ακόμα και συναυλιών από μη εγκεκριμένους καλλιτέχνες όπως ο Γ. Νταλάρας;
Μετά την επίθεση στον κ. Στρατούλη, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν έκκληση στα κόμματα του «συνταγματικού τόξου» για κοινή στάση απέναντι στην ακροδεξιά. Σωστά. Αρκεί να την απευθύνουν και στη νεολαία του κόμματος που προτρέπει για την ανατροπή της κυβέρνησης στους δρόμους - κατά παραβίαση του Συντάγματος υποθέτω.

Στη διάρκεια της χούντας τραγουδούσαμε το καταπληκτικό τραγούδι «Ο Δικαστής» του Μίκη σε στίχους Μάνου Ελευθερίου με το αλησμόνητο «ο στρατιώτης το όπλο του κι ο δικαστής το νόμο». Καιρός να πούμε ότι η χούντα πέθανε, αν όχι το '73, πάντως το '74!

ΕΘΝΟΣ 18/12/12

Το δημοκρατικό πέντε!

Το έγκλημα της κ. Δανάης Διακουλάκη, καθηγήτριας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, είναι ότι κατέβηκε υποψήφια και εξελέγη στις εκλογές για νέο διοικητικό συμβούλιο του ιδρύματος, στις οποίες πήρε μέρος η συντριπτική πλειονότητα των καθηγητών. Βρέθηκε έτσι στο στόχαστρο της γνωστής μειοψηφίας που με τη βία προσπαθεί και στο πανεπιστήμιο να αποτρέψει κάθε απόπειρα μεταρρύθμισης.
Δεν είναι η πρώτη φορά. Στο παρελθόν, επειδή είχε ταχθεί υπέρ της διεξαγωγής των εκλογών, οι γνωστοί άγνωστοι είχαν κυκλοφορήσει αφίσες στη σχολή της, στις οποίες τη χαρακτήριζαν ανεπιθύμητη. Αυτή τη φορά προχώρησαν ένα ακόμα βήμα, εισβάλλοντας στην αίθουσα που παρέδιδε μάθημα και προπηλακίζοντάς την μπροστά στους φοιτητές της.
Τόσα και τόσα βέβαια έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στα πανεπιστήμια από ξυλοδαρμούς μέχρι εντοιχισμούς καθηγητών. Τι το τόσο ξεχωριστό σε αυτή την περίπτωση; Οχι φυσικά το ότι είναι γυναίκα - σιγά μην έχουν τέτοιες ευαισθησίες τα καλόπαιδα του ΕΜΠ. Αλλά το ότι δείχνει πόσο δύσκολο θα είναι ακόμα και μετά την έναρξη εφαρμογής του νόμου να αλλάξει πραγματικά η κατάσταση στα πανεπιστήμια.
Προσπαθώ να φανταστώ δηλαδή τον ελληνιστή καθηγητή του Κέιμπριτζ ο οποίος εξελέγη πρόεδρος στο Αριστοτέλειο πώς θα αντιδράσει, όταν θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον ελληνικό επαναστατικό χουλιγκανισμό. Πώς θα μπορέσει να επιβιώσει με την άρνηση του αυτονόητου σε κάθε τι που σχετίζεται με την πανεπιστημιακή διδασκαλία. Το λογικό είναι κάποια στιγμή να απαυδήσει, να τα βροντήξει και να φύγει.
Γιατί αυτό που περιμένουμε δεν είναι να αλλάξουν τα διοικητικά συμβούλια, αλλά να αλλάξουν τα πανεπιστήμια. Και αναρωτιέται κανείς πώς μπορεί να γίνει αυτό με τις νοοτροπίες και τις πρακτικές που έχουν επικρατήσει. Αρκεί ένας νόμος; Αρκεί ένας νόμος για να πάψουν για παράδειγμα να γίνονται καταλήψεις κάθε τρεις και λίγο; Θα επανέλθει το ακαδημαϊκό αυτονόητο - κατ' αρχάς να μπορούν δηλαδή οι φοιτητές να παρακολουθούν κανονικά τα μαθήματά τους;
Και δεν είναι μόνο οι καταλήψεις. Το ακαδημαϊκό αυτονόητο προϋποθέτει και ακαδημαϊκή πειθαρχία. Σήμερα στις περισσότερες σχολές μπορεί ένας φοιτητής να μην έχει περάσει τις εξετάσεις π.χ. για την Αλγεβρα 1, αλλά να παρακολουθεί κανονικά το μάθημα Αλγεβρα 2. Και μπορεί να γράφεται στο επόμενο έτος κανονικά χωρίς να έχει περάσει τα μαθήματα του προηγούμενου. Αυτό δεν συμβαίνει σε κανένα σοβαρό πανεπιστήμιο στον κόσμο.
Τι σημαίνει; Οτι σε κάθε έτος συσσωρεύονται οι κομμένοι των προηγούμενων ετών - ιδίως αν ο καθηγητής έχει την τρελή ιδέα να μην κάνει εκπτώσεις στη γνώση. Ερχεται λοιπόν η στιγμή που βρίσκεται αντιμέτωπος με μερικές χιλιάδες γραπτά και αναγκάζεται να καταφύγει στο περίφημο δημοκρατικό πέντε. Να τους περάσει δηλαδή όλους.
Με τον νέο νόμο κάθε σχολή θα μπορεί να θεσπίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ακαδημαϊκή εξέλιξη των φοιτητών. Και μάλιστα χωρίς την εκβιαστική παρουσία των φοιτητικών παρατάξεων. Θα έχουν το κουράγιο να το κάνουν και να ρισκάρουν τη σύγκρουση; Μετά την τελευταία της περιπέτεια η κ. Διακουλάκη εντυπωσιάστηκε από τα μηνύματα αλληλεγγύης που έλαβε από τους συναδέλφους της, σε βαθμό που σημείωσε σε επιστολή της ότι «κάτι αλλάζει».
Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για αυτό. Η πλειονότητα ανήκει στις δυνάμεις της λογικής. Αλλά δεν αρκεί. Θα χρειαστεί να δώσουν σκληρό αγώνα για να θεσμοθετήσουν τα αυτονόητα. Η ελπίδα είναι ότι κάποιοι, κάποιες σχολές θα αποτελέσουν την πρωτοπορία κι όσοι μείνουν πίσω θα αναγκαστούν να ακολουθήσουν.
Μακάρι. Μακάρι να έχουν το κουράγιο. Γιατί και στα πανεπιστήμια θα χρειαστεί μαραθώνιος!

17/12/12

Bία, το νέο πολιτικό όπλο

Στη δεκαετία του '70 ο μαρξιστής ιστορικός Ερικ Χόμπσμπαουμ, αναγνωρίζοντας την εισβολή της βίας στις σύγχρονες κοινωνίες, είχε υποστηρίξει ότι θα πρέπει να αναπτυχθεί ένας «κώδικας» για την κοινωνική χρήση της βίας. Και εξηγούσε ότι μια γενική, ηθική καταδίκη της βίας, όπως υποστηρίζουν οι φιλελεύθεροι, κινδυνεύει να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα: Να δημιουργήσει πολίτες τόσο στην άκρα Δεξιά όσο και στην άκρα Αριστερά, που θεωρούν ότι κάθε μορφή βίας είναι καλή. «Η χειρότερη μορφή βίας», κατέληγε, «είναι η ανεξέλεγκτη βία». Στην πραγματικότητα, στην Ελλάδα, εκεί βρισκόμαστε σήμερα.
Η βία έχει μπει πια για τα καλά στην καθημερινότητά μας. Από τη βία στα γήπεδα έως τη βία στις πορείες με τις μολότοφ και το κάψιμο των μαγαζιών. Από τον προπηλακισμό πολιτικών έως τον ξυλοδαρμό μεταναστών και την καταστροφή των πάγκων τους στις λαϊκές. Και είναι φανερό πως για μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων κάποιες μορφές της είναι πια αποδεκτές, αν όχι επιθυμητές.
Η αποδοχή αυτή, μάλιστα, εκφράζεται πια και από κοινοβουλευτικά κόμματα. Γιατί είναι η πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση που η βία με τόσο ρητό τρόπο γίνεται αποδεκτή ως πολιτική μέθοδος, ως όπλο στην πολιτική αντιπαράθεση. Η ωμή βία, που μάλιστα εκθειάζεται από τη Χρυσή Αυγή σαν μέσο καθυπόταξης των αντιπάλων της. Αλλά και η σχετικά πιο ήπια βία, που εκδηλώνεται ως «αυθόρμητη» διαμαρτυρία και γίνεται αποδεκτή από τον ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτή, όμως, υπηρετεί τον ίδιο πολιτικό σκοπό. «Να μην μπορούν (οι πολιτικοί του Μνημονίου) να βγουν από τα σπίτια τους», όπως παρότρυνε τους πολίτες γνωστός καλλιτέχνης με αριστερές περγαμηνές.
Ο πρώτος πολιτικός που δημόσια άφησε υπονοούμενα για το πώς η Αριστερά χρησιμοποίησε τη βία σαν προεκλογικό όπλο εναντίον του ΠΑΣΟΚ είναι ο Ανδρέας Λοβέρδος. Ο οποίος έθεσε το ερώτημα γιατί μετά τις εκλογές τα περιστατικά των προπηλακισμών ουσιαστικά σταμάτησαν. Απάντηση δεν έχει πάρει.
Με αυτή την έννοια η περίφημη συζήτηση για τα «δύο άκρα», για το αν δηλαδή η δεξιά βία είναι ίδια με την αριστερή βία, δεν είναι παρά μια συζήτηση για την κωδικοποίηση της βίας ή, αν το δούμε από την αντίθετη πλευρά, μια συζήτηση που έχει ως στόχο να κάνει αποδεκτές κάποιες μορφές βίας. Για όποιον, όπως ο γράφων, κάθε μορφή βίας είναι απαράδεκτη, πρόκειται για έναν ολισθηρό κατήφορο χωρίς προβλέψιμο τέλος.
Ο Μιχάλης Μητσός στο βιβλίο του «Η βία», στο οποίο πέντε δημοσιογράφοι αποτολμούν μια πρώτη ανάλυση του φαινομένου στην Ελλάδα, μεταφέρει χαρακτηριστικά μια πολύ ενδιαφέρουσα διατύπωση της πολιτικής φιλοσόφου Χάνα Αρεντ. Εφόσον το τελικό αποτέλεσμα των ανθρώπινων πράξεων δεν μπορεί να προβλεφθεί, υποστηρίζει η Αρεντ, «τα μέσα που χρησιμοποιούνται προς επίτευξιν πολιτικών στόχων έχουν μεγαλύτερη σημασία για τον μελλοντικό κόσμο απ' ό,τι οι επιδιωκόμενοι στόχοι».
Το έδαφος, πάντως, για την κοινωνική αποδοχή της βίας έχει προετοιμαστεί καλά τα τελευταία χρόνια και μάλιστα πολύ πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση. Στο ίδιο βιβλίο ο Πάσχος Μανδραβέλης επισημαίνει μια σειρά από διαστροφές του πολιτικού λόγου -κυρίως από την πλευρά της Αριστεράς-, που ουσιαστικά νομιμοποιούν παράνομες συμπεριφορές, «από τις καταστροφές στα πανεπιστήμια μέχρι την τρομοκρατία». Από το «νόμος είναι το δίκιο του εκάστοτε θιγόμενου» έως το ότι «τα εγκλήματα είναι πολιτικά». Και από συνθήματα όπως «η χούντα δεν τελείωσε το '73» έως την ανακάλυψη της «συμβολικής» βίας ή την εξίσωση της βίας του δρόμου με τη «βία» του νόμου.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο πολιτικά τα αίτια. Η Τζίνα Μοσχολιού επισημαίνει και τον ρόλο του τηλεοπτικού λόγου ή τον λόγο του δημοσιογράφου-αστέρα που χαϊδεύει το κοινό του. Η βία έχει μπει πια στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Δεν υπάρχουν μέτρα, επισημαίνει χαρακτηριστικά, αλλά σκληρά μέτρα. Δεν υπάρχει χρέος, αλλά δυσβάστακτο χρέος. Και, βέβαια, όλοι ζούμε διαρκώς ένα «κοινωνικό ολοκαύτωμα».
Εχουν ευθύνες και τα κόμματα εξουσίας; Η Ξένια Κουναλάκη πιστεύει ότι η επιχείρηση «νόμος και τάξη», που ξεκίνησε από τον κ. Χρυσοχοΐδη και ουσιαστικά συνεχίστηκε από τον κ. Δένδια, παίζει ουσιαστικά το παιχνίδι της Χρυσής Αυγής. Μόνο που, βέβαια, υπάρχει και η αντίθετη άποψη. Γιατί είναι ακριβώς η απουσία πολιτικής για το Μεταναστευτικό και η αίσθηση εγκατάλειψης και ανομίας σε πολλές συνοικίες του κέντρου της Αθήνας, που οδήγησαν στην άνθηση της Χρυσής Αυγής.
Η σύμπτωση των άκρων...
Είναι ίδια η αριστερή με τη δεξιά βία; Εχει νόημα να μιλάμε για τις ευθύνες των δύο άκρων; Ή μήπως έτσι οδηγούμαστε σε έναν «ρελατιβισμό» που εντέλει νομιμοποιεί τη βία της Χρυσής Αυγής; «Δεν υπάρχει καλύτερη υπηρεσία προς τη Χρυσή Αυγή από την ταύτιση της δράσης της με τις όποιες παραβατικές δράσεις του άλλου άκρου», υποστηρίζει ο Δ. Ψαρράς στο βιβλίο του για τη μαύρη βίβλο της οργάνωσης. Και πράγματι το βιβλίο -ένα οδοιπορικό στις ίντριγκες, τις προδοσίες, τη ναζιστική ιδεολογία και την εγκληματική δράση των Ελλήνων φασιστών- είναι από μόνο του ένα ισχυρό επιχείρημα εναντίον μιας τέτοιας ταύτισης.
Ποια μεγαλύτερη ταύτιση ωστόσο -και απόλυτη δικαίωση της βίας- από τις συμπλοκές στον δρόμο αντιφασιστών με φασίστες; Και πώς αλλιώς υπερασπίζεσαι τη Δημοκρατία παρά υπερασπιζόμενος τη νομιμότητα; Μπροστά στον νόμο η βία είναι εξίσου παράνομη, είτε είναι μαύρη είτε είναι κόκκινη!

ΕΘΝΟΣ 16/12/12

ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΑ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ

Μετά το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουνίου, ήταν σχεδόν αναπόφευκτο να ανοίξει θέμα εκλογικού νόμου. Και ήταν ίσως εξίσου αναπόφευκτο να ανοίξει και θέμα απλής αναλογικής. Αρκεί τα κόμματα να καταλάβουν ότι δεν απευθύνονται σε χρυσόψαρα: οι πολίτες έχουν μνήμη και κρίνουν. Και βέβαια περιμένουν αλλαγές ουσίας, όχι εξυπηρέτηση εκλογικών σκοπιμοτήτων.
Πρώτα το ζήτημα της αναλογικής. Το πριμ των πενήντα εδρών στο πρώτο κόμμα μπορεί ενδεχομένως να θεωρηθεί και υπερβολικό. Αντιστοιχεί περίπου στο 16% του εκλογικού σώματος - τόσο χρειάζεται για να πάρει ένα κόμμα 50 έδρες με απλή αναλογική.
Από εκεί και πέρα, ωστόσο, το να εμφανιστούν τα δύο κόμματα της κυβέρνησης, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ -υπέρ της απλής αναλογικής θα είναι «τέχνασμα»- για να χρησιμοποιήσουμε τον όρο του κ. Τσίπρα, άνευ προηγουμένου. Τόσα χρόνια υπογράμμιζαν την ανάγκη ο εκλογικός νόμος να οδηγεί σε σχηματισμό ισχυρής κυβέρνησης. Θα το ξεχάσουμε;
Η λογική που έχει αρχίσει και καλλιεργείται λέει ότι ο νέος νόμος θα πρέπει να αντανακλά και τα νέα πολιτικά δεδομένα. Με άλλα λόγια να ευνοεί τις συνεργασίες μεταξύ των κομμάτων. Αλλά αυτό στην πραγματικότητα είναι ένα επιχείρημα υπέρ της ενισχυμένης αναλογικής. Δίνοντας πριμ -έστω λιγότερων εδρών, όχι 50, αλλά 40 ή 35- στο πρώτο κόμμα και φυσικά κρατώντας το όριο του 3%, ουσιαστικά ενθαρρύνονται συνεργασίες με άξονα το μεγαλύτερο κόμμα.
Για να το δούμε διαφορετικά, με τα αποτελέσματα των εκλογών του Ιουνίου και με απλή αναλογική, θα ήταν πρακτικά αδύνατος ο σχηματισμός κυβέρνησης - εκτός και αν συνεργαζόταν η ΝΔ με τον ΣΥΡΙΖΑ. Θα μπορούσε να πάρει αποφάσεις μια τέτοια κυβέρνηση; Είναι καιρός για τέτοιους πειραματισμούς;
Ο εκλογικός νόμος, ωστόσο, δεν αρχίζει, ούτε τελειώνει στην απλή αναλογική. Ο τρόπος εκλογής των βουλευτών επηρεάζει καθοριστικά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, το αν δημιουργούνται πελατειακές σχέσεις και βέβαια το μαύρο χρήμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έκτρωμα της Β' Αθηνών. Μια περιφέρεια που λόγω του μεγέθους της ουσιαστικά υποχρεώνει τους βουλευτές να ξοδεύουν μαύρα για να ανταποκριθούν στα αυξημένα έξοδα και βέβαια πριμοδοτεί τους κάθε είδους τηλεοπτικούς αστέρες εμποδίζοντας την ανανέωση. Το σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών είναι εκ των ων ουκ άνευ.
Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορες ριζοσπαστικές λύσεις. Η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, μάλιστα, είχε επεξεργαστεί μια συνολική μεταρρύθμιση με μονοεδρικές περιφέρειες σε όλη την Ελλάδα και κατάργηση του σταυρού προτίμησης.
Μπορεί να λειτουργήσει ένα τέτοιο σύστημα στη χώρα μας; Εχουν τα κόμματα τις απαραίτητες δημοκρατικές διαδικασίες για την επιλογή των υποψηφίων ή απλώς θα δοθεί στον εκάστοτε αρχηγό η δυνατότητα να διορίζει ουσιαστικά τους βουλευτές του;
Ακόμα περισσότερο έχει νόημα να υιοθετήσουμε το γερμανικό σύστημα που πολλοί υποστηρίζουν; Να ψηφίζουμε δηλαδή ξεχωριστά για το κόμμα και ξεχωριστά για τους συγκεκριμένους υποψηφίους, έτσι ώστε να μπορούμε να ψηφίζουμε πρόσωπα από όλα τα κόμματα; Και δεν είναι αυτός ένας καλός τρόπος να πριμοδοτούνται όσοι λειτουργούν ενωτικά και να απομονώνονται όσοι πολώνουν το κλίμα;
Στα λόγια όλοι συμφωνούμε ότι για να λειτουργήσει το πολιτικό μας σύστημα χρειάζονται ριζοσπαστικές θεσμικές αλλαγές. Ο εκλογικός νόμος είναι μία από τις πιο σημαντικές. Και θα είναι έγκλημα να περάσει αναξιοποίητη, να περιοριστεί σε εκλογικές διευθετήσεις, χωρίς να αγγίξει τον πυρήνα της πολιτικής μας κακοδαιμονίας!

ΕΘΝΟΣ 15/12/12

Και, όμως, η δόση δεν φτάνει!

Αργήσαμε, αλλά τα πήραμε. Τα λεφτά της δόσης, βέβαια. Και μάλιστα αυξημένα στα 52 δισεκατομμύρια ευρώ - πάνω από το 25% του ΑΕΠ. Χωρίς αυτά η χρεοκοπία ήταν βέβαιη. Από μόνα τους, ωστόσο, αν εμείς δεν αλλάξουμε, δεν πρόκειται να μας σώσουν. Και δεν είναι μόνο «τα γνωστά», η ανάγκη δηλαδή για μέτρα που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, καθώς και η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που θα κατατεθεί στις αρχές του χρόνου.
Απαραίτητα σίγουρα όλα αυτά, όπως απαραίτητη είναι και η συνέχιση της προσπάθειας μείωσης των ελλειμμάτων - τα περίφημα πρωτογενή, χωρίς τα οποία η οικονομία δεν μπορεί να μπει σε πορεία εξυγίανσης. Το κύριο πρόβλημα της χώρας ήταν, είναι και πιθανότατα θα εξακολουθήσει να είναι πολιτικό. Κι όσο και αν το ζήτημα της εξόδου από το ευρώ μοιάζει να αντιμετωπίστηκε μάλλον αποτελεσματικά, όσο δεν δημιουργείται κλίμα πολιτικής σταθερότητας, η αβεβαιότητα θα παραμένει και θα λειτουργεί ανασταλτικά σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.
Το κύριο βάρος προφανώς αφορά την κυβέρνηση. Η εικόνα που έβγαλε προς τα έξω στο φορολογικό ήταν επιεικώς για κλάματα. Κι αυτό γίνεται σχεδόν με κάθε μέτρο που αποφασίζεται. Δίνονται στη δημοσιότητα κάποιες προτάσεις -κανείς δεν ξέρει πώς και γιατί- κι αμέσως αρχίζει το πετροβολητό.
Οχι (μόνο) από την αντιπολίτευση, αλλά και από τα κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση. Τα οποία κυρίως ενδιαφέρονται να δείξουν ότι διαφοροποιούνται από τα σκληρά μέτρα και ότι προστατεύουν όσο μπορούν τα λαϊκά συμφέροντα. Το μόνο, βέβαια, που πετυχαίνουν είναι να ενισχύσουν την κριτική της αντιπολίτευσης, καθώς κανείς ποτέ δεν εξηγεί και πολύ περισσότερο δεν υπερασπίζεται την κυβερνητική πολιτική.
Ακόμα χειρότερα, έχοντας υιοθετήσει τη λογική της τρικομματικής μοιρασιάς, κάθε τόσο γινόμαστε μάρτυρες των χειρότερων παλαιοκομματικών πρακτικών. Τη μία μέρα για τους διοικητές των ΔΕΚΟ και την άλλη για την κρατική τηλεόραση, όπου προφανώς τα γνωστά τρωκτικά περνούν στην αντεπίθεση.
Ετσι που πάνε, σε λίγο θα νοσταλγήσουμε το «Οpengov» του Γιώργου Παπανδρέου, για να μην πούμε τίποτα για την προκήρυξη των θέσεων σε ανοιχτό διαγωνισμό που προβλέπεται και από τη νομοθεσία. Με τέτοια πολιτικάντικα μυαλά δεν θα δούμε προκοπή.
Αλλά, βέβαια, η ευθύνη για το πολιτικό κλίμα δεν ανήκει μόνο στην κυβέρνηση. Ανήκει και στην αντιπολίτευση. Και εντάξει, να παραβλέψουμε τη χθεσινή μιζέρια. Την ώρα που παίρνουμε 52 δισεκατομμύρια -που υποστήριζαν ότι δεν θα πάρουμε- αυτοί επαναλάμβαναν τα ίδια περί χρεοκοπίας. Με προτάσεις όμως τι γίνεται;
Στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης μοιάζει να αλλάζουν θέση σαν τα πουκάμισα. Τη μια στιγμή μας λένε ότι δεν θα πληρώσουν το χρέος και την άλλη ότι δεν θα προβούν σε μονομερείς ενέργειες. Και ενώ λένε ότι θα επιδιώξουν μια νέα συμφωνία με τους εταίρους, ταυτόχρονα διακηρύσσουν ότι δεν θα κάνουν καμιά θυσία για το ευρώ. Αν αυτό δεν είναι ανεμόμυλος, τότε τι;
Ακόμα χειρότερα ο κ. Τσίπρας με τις δηλώσεις στο εσωτερικό σχεδόν απειλεί όσους θα ενδιαφέρονταν να κάνουν επενδύσεις στην Ελλάδα. Οσο για τη νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ, κρύφτηκε πίσω από την εμφυλιοπολεμική ανακοίνωση της ΝΔ περί κουκουλοφόρων. Γιατί επί της ουσίας ήταν το ίδιο και περισσότερο εμπρηστική, καλώντας τον κόσμο να ανατρέψει την κυβέρνηση στους δρόμους.
Γι' αυτό σας λέω, το πρόβλημά μας ήταν και είναι πολιτικό!

ΕΘΝΟΣ 14/12/12

Ευκαιρία το νέο ωράριο

Αν υπάρχει ένα επιχείρημα που να δικαιώνει την απόφαση για απελευθέρωση του ωραρίου των καταστημάτων, αυτό είναι ασφαλώς η αναζωογόνηση των αστικών κέντρων και μάλιστα του κέντρου της Αθήνας. Τα τελευταία χρόνια το εμπορικό κέντρο της πρωτεύουσας έχει υποστεί αλλεπάλληλα πλήγματα από την ανεξέλεγκτη ανομία, τα επεισόδια στις διαδηλώσεις, τα συνεχή κλεισίματα των δρόμων και βέβαια τον ανταγωνισμό των εμπορικών κέντρων της περιφέρειας.
Με αυτά τα δεδομένα, θα περίμενε κανείς ότι οι πρώτοι που θα επικροτούσαν την απελευθέρωση θα ήταν οι ίδιοι οι έμποροι αλλά και οι εργαζόμενοι που βλέπουν ότι οι θέσεις εργασίας απειλούνται. Αντί αυτού, είδαμε πολλούς να ξεσηκώνονται - προφανώς δεν έχουν καταλάβει περί τίνος πρόκειται και αντιδρούν από αδράνεια, όπως αντιδρούν οι άνθρωποι σε κάθε αλλαγή.
Η απελευθέρωση του ωραρίου, βέβαια, δεν αρκεί. Για την αναζωογόνηση του κέντρου απαιτείται ένα πλέγμα δράσεων. Το νέο ωράριο, ωστόσο, θα μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή για να διεκδικήσουν οι έμποροι αλλά και οι καταναλωτές καλύτερες συνθήκες - από τη δημιουργία θέσεων παρκαρίσματος μέχρι ανοικτές πολιτιστικές εκδηλώσεις τις Κυριακές, ώστε να επιστρέψει ο κόσμος.
Αλλωστε, αυτό ήδη συμβαίνει, για παράδειγμα, στο Μοναστηράκι, με τους πολίτες να συνδυάζουν τη διασκέδαση με βόλτα για ψώνια - απλώς τη μερίδα του λέοντος την έχει το παραεμπόριο. Καιρός να ξυπνήσουν και οι υπόλοιποι. Από εκεί και πέρα, τα περισσότερα επιχειρήματα υπέρ ή κατά της απελευθέρωσης έχουν ιδεολογικό μάλλον χαρακτήρα. Εχουμε και λέμε.
Δεν είναι αλήθεια ότι το μέτρο θα αυξήσει την κατανάλωση και την απασχόληση. Οι επιπτώσεις, έχει δείξει η εμπειρία διεθνώς, είναι οριακές. Στέλνεται ωστόσο ένα σήμα ενίσχυσης του ανταγωνισμού, καθώς οι καταστηματάρχες θα μπορούν να προσαρμόζουν τα ωράριά τους στις ανάγκες των καταναλωτών. Και βέβαια δίνεται η δυνατότητα στους καταναλωτές να οργανώνουν με μεγαλύτερη ελευθερία τις αγορές τους.
Το αν αυτή η ενίσχυση του ανταγωνισμού -ιδίως αν συνδυαστεί και με άλλα μέτρα, π.χ. για τις εκπτώσεις- θα έχει ορατά αποτελέσματα στις τιμές, είναι δύσκολο να το πει κανείς. Από την άλλη πλευρά είναι σαφές ότι σήμερα ένας από τους λόγους που οι τιμές πέφτουν πολύ πιο αργά από τους μισθούς είναι και το ότι πολλοί καταστηματάρχες τις ορίζουν όχι με βάση τον ανταγωνισμό αλλά με βάση το εισόδημα που θέλουν να έχουν.
Δεν είναι αλήθεια επίσης ότι θα ενισχυθούν τα «μολ». Πρώτον, γιατί ήδη έχουν κερδίσει τη μάχη του ανταγωνισμού προσφέροντας καλύτερες τιμές, περισσότερες επιλογές και ευκολότερη πρόσβαση.Δεύτερον, γιατί τα «μολ» προβλέπεται να εξαιρεθούν ρητά από το μέτρο, όπως εξαιρούνται και οι αλυσίδες ή τα μεγάλα καταστήματα.Τρίτον, γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και μπορούν να εκμεταλλευτούν καλύτερα τις ιδιαιτερότητες τοπικών αγορών.
Εχει μάλιστα ενδιαφέρον ότι στις ΗΠΑ τα «μολ» περνάνε κρίση: ελάχιστα καινούργια κατασκευάζονται, πολλά αποδεικνύονται αντιοικονομικά και η τάση είναι να μετασκευάζονται και να συνδυάζονται με την ανάπτυξη κατοικιών. Υπάρχει μάλιστα και όρος «de-malling», που υποδηλώνει την προσπάθεια ενσωμάτωσης των «μολ» στον αστικό ιστό.
Οσο για την πιθανή καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων ή την αδυναμία εκκλησιασμού, ασφαλώς να συζητηθούν κι όπου είναι δυνατόν να υπάρξουν ειδικές προβλέψεις. Να μη χάσουμε το μέτρο ωστόσο. Τόσα και τόσα επαγγέλματα υπάρχουν που δουλεύουν επτά ημέρες την εβδομάδα, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο!

ΕΘΝΟΣ 13/13/12

Καλώς ήλθε το δολάριο

Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ έστιν αμαρτία. Το λέω λοιπόν εξαρχής. Με τον κ. Καμμένο δεν έχω πρόβλημα. Οχι γιατί συμφωνώ μαζί του ή πολύ περισσότερο γιατί συμφωνώ με τις μεθόδους του. Το ακριβώς αντίθετο. Αλλά γιατί πριν από τις εκλογές ήταν απολύτως σαφές τι εκπροσωπεί. Οσοι τον ψήφισαν γνώριζαν τι ψήφισαν και μετά την απομάκρυνση από την κάλπη ουδέν λάθος αναγνωρίζεται.
Με τους υπόλοιπους, τα σοβαρά κατά δήλωση στελέχη της ΝΔ που τον ακολούθησαν, έχω ένα μικρό ζητηματάκι. Τα οποία τώρα ανακαλύπτουν ότι ο αρχηγός κάπου μπάζει και θέλουν να τον αντικαταστήσουν. Τώρα; Και καλά δεν ήξεραν, δεν ρώταγαν;
Το θέμα που ανέκυψε είναι -υποτίθεται- πολιτικό. Ενοχλήθηκαν λοιπόν ορισμένοι βουλευτές από το φλερτ με τον ΣΥΡΙΖΑ, από τον οποίο τους χωρίζει, λένε, άβυσσος. Σοβαρά; Και όταν έλεγε δηλαδή ο αρχηγός τους, ήδη από τις εκλογές του Μαΐου, ότι δεν θα κυβερνήσει, ούτε με τη ΝΔ ούτε με το ΠΑΣΟΚ, ούτε με τον αλήστου μνήμης ΛΑΟΣ, τι πίστευαν; Οτι θα κατακτούσαν την αυτοδυναμία; Αστε που από τότε ο κ. Καμμένος το είχε δηλώσει: με τον ΣΥΡΙΖΑ, είχε πει, μπορεί να υπάρξει σύγκλιση σε ορισμένα θέματα.
Εντάξει, δεν είναι μόνο το ζήτημα της συνεργασίας. Τους ενόχλησε λέει και το ζήτημα του δολαρίου. Αυτό δηλαδή που υποστήριξε σε συνεντεύξεις του ο κ. Καμμένος ότι αν μας διώξουν από το ευρώ μπορούμε να επιλέξουμε να πάμε στο... δολάριο. Θα τιτλοποιήσουμε και τον πλούτο μας σε συνεργασία με ΗΠΑ - Ρωσία για να εξοφλήσουμε το χρέος και ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Προσέξτε, δεν τους ενοχλούν τα περί τιτλοποιήσεων και εξόφλησης του χρέους - με αυτά ζουν πλέον πολλοί συμπολίτες μας, του Μίκη Θεοδωράκη συμπεριλαμβανομένου. Το δολάριο τους τρώει. Ως τι άραγε; Ως μη ρεαλιστικό; Αρα να υποθέσουμε ότι όλα τα άλλα τα βρίσκουν λογικά και πραγματοποιήσιμα! Ή μήπως ως εκχώρηση της εθνικής μας ανεξαρτησίας; Εδώ θα εκχωρήσουμε τον εθνικό μας πλούτο, το νόμισμα μας έφαγε;
Τούτων δοθέντων βρίσκω εξαιρετικά υποτιμητικές και άδικες τις δηλώσεις του κ. Μανώλη. Οχι επειδή τον αποκάλεσε «λαγό». Αλλά επειδή απαντώντας στα περί αποστασίας που του καταλογίζουν τον ειρωνεύτηκε ότι μιλάει «με μυστικές υπηρεσίες ή τον Ομπάμα» - κάτι σαν τον Μινχάουζεν της ελληνικής πολιτικής. Κι όταν δηλαδή ο αρχηγός του κατήγγειλε τα περί «παγκόσμιας διακυβέρνησης» με στόχο να μας επιβάλουν ενιαίο αριθμό μητρώου, από πού νόμιζε ότι είχε τις πληροφορίες ο κ. Καμμένος;
Άστε και το άλλο. Ο κ. Μανώλης αποκάλυψε ότι το περίφημο «non paper» που είχε δώσει ο κ. Καμμένος πριν από τις εκλογές στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ήταν πραγματικό. Λέει δηλαδή τώρα ότι ο αρχηγός του όχι μόνο είχε πει ψέματα αλλά και προσπάθησε να βγάλει ψεύτη τον Πρόεδρο για να καλύψει την γκάφα του. Και τι έκανε ο κ. Μανώλης τόσο καιρό;
Το τι θα γίνει με τους Ανεξάρτητους Ελληνες δεν το γνωρίζω. Το πιθανότερο είναι ότι σιγά σιγά θα πάψουν να υφίστανται. Ενα κόμμα που βασίζεται σε μυθεύματα και τερατολογίες δεν μπορεί να επιβιώσει.
Εκείνο που πραγματικά προκαλεί ανησυχία είναι το πώς διανοήθηκε η ηγεσία της Αριστεράς στην Ελλάδα ότι θα μπορούσε να συνεργαστεί μαζί του.
Γι' αυτό επιμένω: δεν είναι ο Καμμένος το πρόβλημα, εμείς είμαστε!

12/12/12

Ο ΜΟΝΤΙ Ο ΤΣΙΠΡΑΣ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΦΙΑΣ

Η ανακοίνωση της πρόθεσης του Μάριο Μόντι να παραιτηθεί μετά την ψήφιση του νέου προϋπολογισμού προκαλεί δικαιολογημένη ανησυχία στην Ευρωζώνη: το πρόγραμμα λιτότητας και η προσπάθεια εξυγίανσης των οικονομιών του Νότου έχουν ως αποτέλεσμα την πτώση ακόμα μίας κυβέρνησης, επιτείνοντας την αβεβαιότητα για τις δυνατότητες επιτυχίας της γραμμής Μέρκελ. Είχαν προηγηθεί οι κυβερνήσεις της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και, βέβαια, της Ελλάδας.
Η πτώση της κυβέρνησης Μόντι -ενός μάλλον συντηρητικού πολιτικού, που οι «New York Times» χαρακτηρίζουν ως τον μόνο φίλο της Μέρκελ στον Ευρωπαϊκό Νότο- έχει, ωστόσο, ορισμένες ιδιαιτερότητες. Υπεύθυνος για την πτώση της είναι ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ηγέτης της συντηρητικής παράταξης, ο οποίος υποσχέθηκε ήδη φοροελαφρύνσεις και φοροαπαλλαγές, θέλοντας να εκμεταλλευτεί τη δυσαρέσκεια όσων πλήττονται από τη λιτότητα.
Αντιθέτως ο νέος ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος και πρώην κομμουνιστής Πιέρ Λουίτζι Μπερσάνι υπογράμμισε ότι θα συνεχίσει την πολιτική και τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης Μόντι. Φυσικά δεν χρειάζεται να πάμε στην Ιταλία για να βρούμε τέτοιες ανατροπές. Στην αδελφή Κύπρο ο Δημήτρης Χριστόφιας, εν ενεργεία κομμουνιστής, αναγκάστηκε -με δάκρυα στα μάτια είναι αλήθεια- να προσφύγει και αυτός σε Μνημόνιο, αφού προηγουμένως οι προσπάθειές του να εξασφαλίσει δάνεια από Ρωσία και Κίνα αποδείχθηκαν μάταιες.
Και, βέβαια, στην Ελλάδα ο αρχηγός της συντηρητικής παράταξης έγινε πρωθυπουργός χάρη στις ψήφους της Κεντροαριστεράς και μέρους της Αριστεράς. Τι συνέβη; Είναι άραγε όλοι αυτοί οι πολιτικοί προδότες των εργαζομένων που παρέσυραν τα κόμματά τους στη στήριξη των σχεδίων της κ. Μέρκελ για μια γερμανική Ευρώπη; Δύσκολα. Ούτε ο κ. Τσίπρας -που έως πρόσφατα χρησιμοποιούσε τον κ. Χριστόφια ως παράδειγμα προς μίμηση- δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια τέτοιας εμβέλειας συνωμοσία.
Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια κρίση χωρίς προηγούμενο. Δεν είναι ούτε κρίση του καπιταλισμού ούτε κρίση του συστήματος - παρά το ότι οι αδυναμίες του συστήματος και, κυρίως, η απουσία αποτελεσματικού ελέγχου των τραπεζών συνετέλεσαν στο να πάρει τέτοιες διαστάσεις.
Πρόκειται για μια κρίση που προκαλείται από τις ανατροπές στον παγκόσμιο χάρτη της εργασίας, κυρίως, δηλαδή, από την άνοδο της Κίνας που διεκδικεί το δικό της μερίδιο στις παγκόσμιες αγορές. Κάτω από άλλες συνθήκες αυτό θα είχε οδηγήσει ήδη σε ριζικές αναπροσαρμογές. Τόσο οι ΗΠΑ όσο και πολλές χώρες στην Ευρώπη, ωστόσο, κατάφεραν να διατηρήσουν την υψηλή κατανάλωση με δανεικά. Χάρη στη διόγκωση του χρέους, δηλαδή, που βέβαια αγόραζε -ποιος άλλος;- η Κίνα.
Τα δανεικά, όμως, είναι προσωρινή λύση, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται για την αγορά σπιτιών -να η φούσκα των ακινήτων- ή για κατανάλωση. Μακροπρόθεσμα οδηγούν στη χρεοκοπία. Γι' αυτό και η εμμονή της κ. Μέρκελ και των Γερμανών ότι η Ευρώπη σαν σύνολο θα πρέπει να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της ώστε να μπορεί να σταθεί απέναντι στις ανατέλλουσες οικονομικές υπερδυνάμεις - Κίνα, Ινδία αλλά και Βραζιλία.
Ελάχιστοι σοβαροί Ευρωπαίοι πολιτικοί θα μπορούσαν να διαφωνήσουν με αυτήν τη λογική. Από εκεί προκύπτουν και αυτές οι περίεργες συμπτώσεις δεξιών με αριστερούς, παρά τις «επιμέρους» διαφωνίες που υπάρχουν για τον βαθμό της λιτότητας ή την ταχύτητα των απαιτούμενων αλλαγών. Στον αντίποδα υπάρχουν οι δυνάμεις εκείνες, τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά, που επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τα προβλήματα προτάσσοντας την ιδέα της κλειστής και απομονωμένης Ευρώπης. Αυτή θα είναι η μάχη του αύριο. Κι ακόμα δεν έχει κριθεί!

ΕΘΝΟΣ 11/12/12

ΝΔ ΚΑΙ ΣΥΡΙΖΑ ΘΕΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΛΩΣΗ

Ηταν άραγε μια συνειδητή πολιτική επιλογή ή απλώς μια ακόμα γκάφα των κομματικών φωστήρων της Ρηγίλλης; Ο λόγος φυσικά για την «εμφυλιοπολεμική» ανακοίνωση της ΝΔ περί κουκουλοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ που ήταν έτοιμοι, υποτίθεται, να κάψουν και πάλι την Αθήνα. Το ερώτημα δεν έχει και μεγάλη σημασία. Ετσι ή αλλιώς η αξιωματική αντιπολίτευση πήρε το μήνυμα, αποχώρησε από τη Βουλή και επιτέθηκε στη ΝΔ κατηγορώντας την περίπου -για να χρησιμοποιήσουμε τη φράση του κ. Τσίπρα- ότι θέλει να γυρίσει τη χώρα στο 1949. Το σκηνικό της έντασης στήθηκε στο άψε-σβήσε.
Δεν είναι αμέτοχος του εγκλήματος βέβαια και ο ΣΥΡΙΖΑ. Η ανακοίνωση της Νεολαίας του καλούσε τους πολίτες να ανατρέψουν την κυβέρνηση βγαίνοντας στους δρόμους. Οχι ακριβώς 1949, αλλά ούτε και σεβασμός στη δημοκρατική νομιμότητα.
Αλλωστε στην κομματική εφημερίδα η πόλωση καλλιεργείται συστηματικά. Πού αλλού μπορεί κανείς να διαβάσει για τη «συμμορία» που κυβερνά τη χώρα; Και ποιος άλλος αρχηγός έχει πει, αν σας αρέσει, αν όχι να φύγετε από τη χώρα!
Η αλήθεια είναι ότι η ΝΔ και ο ΣΥΡΙΖΑ βολεύονται μια χαρά με την πόλωση. Η ΝΔ σε αυτήν τη φάση θέλει να πάρει ό,τι μπορεί από τη διευρυμένη δεξαμενή ψήφων της ακροδεξιάς, ελπίζοντας ότι στις εκλογές θα κερδίσει και κεντρώες ψήφους εμφανιζόμενη ως η μόνη δύναμη που μπορεί να σταματήσει τον ΣΥΡΙΖΑ. Οσο για την αξιωματική αντιπολίτευση, οι όποιες πιθανότητες επιτυχίας της στηρίζονται στην περιθωριοποίηση του ενδιάμεσου χώρου. Ταυτόχρονα βέβαια το κλίμα πόλωσης της επιτρέπει να κουκουλώσει το χάσμα που υπάρχει στο εσωτερικό της σχετικά με το ευρώ και την ευρωπαϊκή προοπτική.
Με αυτή την έννοια, τόσο για τη Δεξιά όσο και για την Αριστερά η πόλωση μοιάζει να αποτελεί μια στρατηγική επιλογή. Και το πραγματικό ερώτημα είναι αν αυτό το δίλημμα είναι το δίλημμα που μας αξίζει, το δίλημμα που αξίζει στην ελληνική κοινωνία.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη η μεταπολεμική ευημερία στηρίχθηκε σε έναν συμβιβασμό στο Κέντρο. Και παρά τα προβλήματα και τις νεοφιλελεύθερες ακρότητες των τελευταίων δεκαετιών, το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο παραμένει η καλύτερη ελπίδα, κυρίως για τον κόσμο της εργασίας. Στις συνθήκες κρίσης βέβαια που περνά τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα, αυτά ίσως να ακούγονται ως κούφια λόγια. Με τα εισοδήματα σε κατάρρευση και την κοινωνία πέρα από τα όρια της αντοχής της, οι διαφορές ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ γίνονται δυσδιάκριτες. Κινδυνεύουμε έτσι να οδηγηθούμε σε λάθος επιλογές, ανάμεσα σε μια σκληρή εκδοχή της αυθαιρεσίας των ισχυρών και σε μια μοναχική αναζήτηση ενός χαμένου κρατικιστικού παραδείσου.
Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τότε ο δρόμος των μεταρρυθμίσεων που θα επιτρέψουν τη συνύπαρξη αγοράς και κοινωνικού κράτους στο πλαίσιο της Ευρωζώνης είναι η μόνη ρεαλιστική προοπτική. Και το πραγματικό πολιτικό πρόβλημα όχι μόνο για την προοδευτική παράταξη αλλά και για τη χώρα είναι η κρίση εκπροσώπησης του ενδιάμεσου χώρου.
Μια κρίση σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένη, καθώς στο επίκεντρο δεν βρίσκονται τόσο ζητήματα πολιτικής όσο το μείζον ζήτημα της αξιοπιστίας. Το ΠΑΣΟΚ πληρώνει το κόστος που ανέλαβε για να ξεπεραστεί το οικονομικό αδιέξοδο της χώρας, πληρώνει ακόμα περισσότερο όμως τα δικά του λάθη και κυρίως την απόσταση λόγων και έργων.
Αυτό είναι δυστύχημα, γιατί συχνά ο διάλογος στην Κεντροαριστερά παίρνει προσωπικό χαρακτήρα. Για να ξεπεραστούν τα προβλήματα όλοι θα πρέπει να κάνουν την προσωπική τους υπέρβαση. Κι έχει αποδειχθεί ότι είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο!

ΕΘΝΟΣ 10/12/12

Η ΜΕΣΑΙΑ ΤΑΞΗ ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ;

Τα στοιχεία είναι καταθλιπτικά. Στην Ελλάδα το 31% του πληθυσμού βρίσκεται στα όρια της φτώχειας. Ακόμα χειρότερα, το 15% στερούνται και τα στοιχειώδη μέσα διαβίωσης. Δεν συζητάμε γι' αυτούς ωστόσο, αλλά για τη «μεσαία τάξη», για το αν θα τεθούν δημόσιοι υπάλληλοι σε καθεστώς διαθεσιμότητας και αν ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής θα ξεκινά από τις 25.000 ευρώ ή όχι.
Η φτώχεια, βέβαια, έχει όνομα: ανεργία. Και συνεπάγεται ελλείψεις στα βασικά. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να τρώνε κρέας ή ψάρι κάθε δύο ημέρες, δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Για διακοπές ούτε συζήτηση. Την ώρα, όμως, που οι άνεργοι πλησιάζουν το ενάμισι εκατομμύριο, ούτε διακόσιες χιλιάδες δεν λαμβάνουν το προβλεπόμενο επίδομα.
Αν μπορούσαμε να κάνουμε έναν σοβαρό και ειλικρινή διάλογο ως κοινωνία, το θέμα που θα έπρεπε να συζητάμε είναι πού θα βρούμε χρήματα για τη στοιχειώδη κοινωνική αλληλεγγύη που οφείλουμε στους ανέργους.
Στο νομοσχέδιο που εισηγήθηκε το υπουργείο Οικονομικών, πέρα από τις ελαφρύνσεις για τα χαμηλά εισοδήματα, υπάρχει και μια ενδιαφέρουσα καινοτομία. Το αφορολόγητο για τα παιδιά καταργείται και αντικαθίσταται από ένα επίδομα, το οποίο θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια, θα δίνεται ωστόσο από το πρώτο παιδί - σήμερα επίδομα λαμβάνουν όσοι έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά.
Η λογική είναι απλή. Ενας φτωχός φορολογούμενος δεν κερδίζει τίποτα από τις φορολογικές απαλλαγές, μια και το εισόδημά του είναι μικρότερο από το αφορολόγητο όριο. Μια οικογένεια με 6.000 ευρώ εισόδημα και δύο παιδιά, αν και προφανώς ήταν κάτω από το όριο της φτώχειας, δεν είχε την παραμικρή βοήθεια.
Με το νέο σύστημα οι οικογένειες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα φτώχειας θα έχουν και τη μεγαλύτερη ενίσχυση. Για παράδειγμα, μια οικογένεια με εισόδημα 10.000 ευρώ και δύο παιδιά με τη νέα φορολογική κλίμακα και το επίδομα θα έχει μια βελτίωση κοντά στα 1.000 ευρώ. Σαν να έχει πάρει δηλαδή αύξηση 10% στο διαθέσιμο εισόδημά της.
Οπως υποστήριξε ο γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων του υπουργείου, το 70% των φορολογουμένων θα βγει κερδισμένο. Αυτοί που θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερο είναι όσοι παίρνουν πάνω από 24.000 ευρώ αλλά και οι πολύτεκνοι.
Αυτό το τελευταίο αποσύρεται: αποδείχθηκε ότι δεν μπορεί να υποστηριχθεί, καθώς αποτελεί μια αντιστροφή των πολιτικών όλων των τελευταίων ετών. Για να εξαιρεθούν, ωστόσο, ο κ. Στουρνάρας ζήτησε τα περίφημα «ισοδύναμα», μια και από τη φορολογία προσδοκά επιπλέον έσοδα περίπου δυόμισι δισεκατομμυρίων. Το ερώτημα, λοιπόν, τίθεται εκ νέου: πού θα βρεθούν τα χρήματα;
Η πρώτη και προφανής απάντηση είναι από τους φοροφυγάδες. Η ιδανική φορολογική μεταρρύθμιση είναι πράγματι αυτή με την οποία, όπως είπε και ο κ. Κουβέλης, θα πληρώνουμε λιγότερα και θα αποφέρει περισσότερα έσοδα στο κράτος. Είναι όμως και ρεαλιστική;
Στα χαρτιά σίγουρα ναι. Αυτή τη στιγμή το συνολικό εισόδημα στην Ελλάδα φτάνει τα 100 δισεκατομμύρια. Το 70 δισεκατομμύρια δεν δίνουν καθόλου φόρο, καθώς οι σχετικές δηλώσεις είναι κάτω από το αφορολόγητο όριο. Από τα υπόλοιπα 30 δισεκατομμύρια πληρώνουμε φόρους της τάξεως των 9 δισεκατομμυρίων, περίπου δηλαδή το 30%. Αν συλληφθεί φορολογητέο εισόδημα 20 δισεκατομμυρίων, με φορολογική επιβάρυνση 24% βρέθηκαν τα τρία δισεκατομμύρια χωρίς κανέναν επιπλέον φόρο!
Η νομοθεσία σε μεγάλο βαθμό υπάρχει. Η Εφορία μπορεί πια να κάνει όσες διασταυρώσεις θέλει - ακόμα και με τις καταθέσεις που έως πρόσφατα καλύπτονταν από φορολογικό απόρρητο! Για να αποδώσει, όμως, θα χρειαστεί μια μικρή επανάσταση τόσο στη διοίκηση όσο και στη Δικαιοσύνη. Κι αυτό, όσο και αν μας ενοχλεί, θα πάρει χρόνο. Αλλωστε η τρόικα δεν τρώει άλλες υποσχέσεις: πιάστε τα και μετά τα επιστρέφετε στους φορολογούμενους, είναι αυτό που συμφωνήθηκε. Πού θα βρεθούν τα χρήματα, λοιπόν;
Η δεύτερη προφανής απάντηση είναι βέβαια να πληρώσουν οι πλούσιοι. Θα μπορούσε πράγματι να αυξηθούν ορισμένοι φορολογικοί συντελεστές για τα υψηλά εισοδήματα. Κι ακόμα να φορολογηθούν με ενιαίο συντελεστή -σαν κανονικό εισόδημα δηλαδή- όλα τα εισοδήματα και τα κέρδη, όπως προτείνει η ΔΗΜΑΡ. Τι θα αποδώσουν, όμως, τέτοια μέτρα; Στην Εφορία σήμερα πάνω από 100.000 ευρώ δηλώνει μόλις το 1% των φορολογουμένων. Οσο για τα κέρδη, απλώς δεν υπάρχουν. Ενίσχυση θέλουν οι περισσότερες επιχειρήσεις, όχι νέους φόρους.
Η τρίτη απάντηση θα ήταν να φορολογηθεί ο πλούτος. Η λύση αυτή έχει πλεονεκτήματα, μπορεί να κρύβει ωστόσο και μεγάλες αδικίες. Σε ακραίες συνθήκες, όπως οι σημερινές, μια πιο δραστική ανακατανομή είναι σίγουρα αναγκαία. Οταν ο πλούτος όμως δεν συνοδεύεται από εισοδήματα, τι θα φορολογήσει κανείς; Τα ντουβάρια ή μήπως τις καταθέσεις που προσπαθούμε να προσελκύσουμε ξανά στη χώρα;
Που σημαίνει ότι επιστρέφουμε στη μεσαία τάξη. Μπορεί ο πρωθυπουργός να διακηρύσσει ότι στηρίζει τη μεσαία τάξη, μπορεί όλα τα κόμματα να λένε το ίδιο, μην έχουμε ωστόσο την παραμικρή αμφιβολία: η μεσαία τάξη θα κληθεί και πάλι να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά.
Αυτό, άλλωστε, συμβαίνει και σε όλη την Ευρώπη - στις χώρες τουλάχιστον που αντιμετωπίζουν πρόβλημα. Ετσι στην Ελλάδα και για εισόδημα 27.000 ευρώ η φορολογική επιβάρυνση με την παλιά κλίμακα ήταν κοντά στα 4.200 ευρώ και με τη νέα θα πάει στα 4.500 ευρώ. Στην Ισπανία, όμως, είναι περίπου 5.300 ευρώ και στην Ιταλία πάνω από 6.000 ευρώ. Οσο για το Βέλγιο, ο συντελεστής 45% ξεκινά κάτω από τις 20.000 ευρώ! Αντιθέτως, στις χώρες των τριών «Α», στη Γαλλία και τη Γερμανία, ο φόρος που πληρώνουν είναι κάτω από τις 3.000 ευρώ!
Ο κ. Στουρνάρας φέρεται ότι είχε πει πριν από λίγο καιρό ότι η συμφωνία για τη δόση είναι η τελευταία ευκαιρία για να σωθεί το αστικό καθεστώς στην Ελλάδα. Ισως να είναι και η τελευταία φορά που η μεσαία τάξη είναι διατεθειμένη να πληρώσει για να το σώσει!

ΕΘΝΟΣ 9/12/12

Η ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΤΗΣ ΑΔΡΑΝΕΙΑΣ

Μέχρι και πριν από λίγους μήνες μιλούσαμε για την Αραβική Ανοιξη. Τώρα, με τα όσα συμβαίνουν στην Αίγυπτο, μάλλον για αραβική τραγωδία μοιάζει. Επιβεβαιώνεται, με τον πιο κραυγαλέο τρόπο, ο παλιός επαναστατικός κανόνας ότι η εναλλαγή στην εξουσία δεν αποτελεί κατ΄ ανάγκη και αλλαγή για την κοινωνία - πόσω μάλλον αλλαγή για το καλύτερο. Αυτά για όσους ζητούσαν να γίνει η Πλατεία Συντάγματος Πλατεία Ταχρίρ. Φαντάζομαι δεν το ζητούν πια.
Το ζήτημα της αλλαγής ωστόσο μπορεί να θεωρήσουμε ότι αφορά κι εμάς. Αν προς στιγμήν απομακρυνθούμε από τις αντιπαραθέσεις και τις κομματικές σκοπιμότητες έχει ασφαλώς ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πως, τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία, όλες οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα επαγγέλλονται το ίδιο: την αλλαγή του πολιτικού συστήματος. Κι όπως λέει και το τραγούδι, όλα αλλάζουν και όλα ίδια μένουν!
Μπορεί να διαφωνούμε στις μεθόδους, για τα κακώς κείμενα, ωστόσο όλοι συμφωνούμε: φοροδιαφυγή, αναξιοκρατία, διαφθορά, αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση, οικονομικά συμφέροντα που βραχυκυκλώνουν την αγορά και το κράτος. Γιατί δεν τα αντιμετωπίζουμε;
Μια πρώτη απάντηση είναι ότι φταίνε τα πρόσωπα. Οι διεφθαρμένοι ή ανίκανοι πολιτικοί. Ασφαλώς. Λίγους γνωρίζουμε με όραμα αλλά και πολιτική για την υλοποίησή του. Και πάντοτε δίπλα στις μεγάλες φυσιογνωμίες που κυβέρνησαν τον τόπο επιβίωνε και ο «πονηρός πολιτευτής» που συντηρούσε και τον συντηρούσε το ρουσφέτι και το πελατειακό κράτος. Είδαμε ωστόσο ότι και να αλλάξουν τα πρόσωπα τίποτε δεν εγγυάται ότι θα γίνουν και ουσιαστικές αλλαγές. Αλλωστε -παράδειγμα η νέα Βουλή- φροντίζουμε να στέλνουμε όλο και χειρότερους.
Μια δεύτερη απάντηση είναι ότι φταίνε τα οργανωμένα συμφέροντα - οι φαρμακευτικές εταιρείες που καταδυναστεύουν την υγεία ή οι πολυεθνικές που βραχυκυκλώνουν την αγορά πουλώντας ακριβότερα τα προϊόντα. Σωστό κι αυτό. Αλλά ποια συμφέροντα -για παράδειγμα- επιβάλλουν τις προσλήψεις από το παράθυρο στο Δημόσιο;
Μια τρίτη απάντηση, λοιπόν, είναι ότι στην πραγματικότητα ως κοινωνία δεν θέλουμε να αλλάξουμε. Ή για την ακρίβεια είναι τέτοια η διάχυση των συντεχνιακών προνομίων που κάθε απόπειρα αλλαγής προσκρούει σε τοίχο αντιδράσεων. Σίγουρα ισχύει. Οπως όμως είναι αλήθεια ότι πια υπάρχει μια κοινωνική πλειοψηφία που στηρίζει τέτοιου τύπου αλλαγές.
Μια τέταρτη απάντηση κατά συνέπεια είναι ότι έχουμε ένα δυσλειτουργικό πολιτικό σύστημα που δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις και όταν τις πάρει δυσκολεύεται να τις υλοποιήσει. Η μια πλευρά αυτού του φαινομένου είναι η γραφειοκρατία που θάβει και τις καλύτερες των προθέσεων. Η άλλη είναι η περιφρόνηση που έχουμε στις θεσμικές λειτουργίες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο νόμος για τα πανεπιστήμια που μπορεί να εγκρίθηκε με πρωτοφανή πλειοψηφία -σπάνιο φαινόμενο για τα πολιτικά μας πράγματα-, σχεδόν δύο χρόνια τώρα όμως δεν μπορεί να εφαρμοστεί μόνο και μόνο επειδή μια δυναμική μειοψηφία θεωρεί δικαίωμά της να επιβάλλει την άποψή της με τη βία.
Κι όλα αυτά σε ένα περιβάλλον μεγάλης οικονομικής κρίσης που απαξιώνει με πρωτοφανή ταχύτητα το πολιτικό σύστημα και αποδυναμώνει τον ενοποιητικό ρόλο του κράτους. Ουσιαστικά βρισκόμαστε μέσα σε μια θύελλα με όλο και μικρότερες δυνατότητες άμυνας.
Ο Μακιαβέλι στον «Πρίγκιπα» έγραφε ότι είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσεις σε αλλαγές γιατί όσοι ωφελούνται θα σε υποστηρίξουν χλιαρά καθώς δύσκολα προβλέπουν το μέλλον, ενώ όσοι θίγονται θα αντιδράσουν έντονα. Σε αυτό το σημείο λίγο-πολύ βρισκόμαστε τουλάχιστον μία δεκαετία τώρα!

ΕΘΝΟΣ 8/12/12

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΤΑΚΑΣ

Σήμερα το πρωί ένας νεαρός με διέγραψε από φίλο του στο facebook λόγω βλακείας. Δικής μου, όχι δικής του. Μπήκα στο προφίλ του να καταλάβω πού οφείλω αυτή την ευγένεια. Αρκέστηκα στην τελευταία του δημοσίευση. Τι νόημα έχει να καθόμαστε στις πλατείες και να διαδηλώνουμε - αναρωτιόταν. Ηρθε ο καιρός να πάρουμε τα όπλα και να κάνουμε αντάρτικο πόλεων!
Ο εκπαιδευτικός στο mail του ήταν πιο ευγενικός. Με χαρακτήρισε έντιμο και καλών προθέσεων ?ευχαριστώ και ανταποδίδω, όπως λένε?, πλην όμως γιατί συνεχίζω να στηρίζω ένα «προδοτικό πολιτικό κατεστημένο» που ευθύνεται για το ξεπούλημα της χώρας.
Η πρώτη μου σκέψη ήταν να απαντήσω επί της ουσίας. Δηλαδή, αν δεν είχαμε «υποκύψει», αν τα είχαμε σπάσει με τη Γερμανία και είχαμε αποδεχθεί την πολιτική Σόιμπλε για συναινετικό διαζύγιο με την Ευρωζώνη και τώρα ήμασταν στη δραχμή με 50% κάτω εισοδήματα και καταθέσεις, ποιος θα ήταν ο προδότης και ποια η προδοσία;
Μου φάνηκε, ωστόσο, εκτός θέματος. Γιατί το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ποια πολιτική είναι η καλύτερη ?μπορούμε να διαφωνούμε όσο τραβάει η ψυχή μας? αλλά γιατί έχει διαχυθεί σε τέτοιο βαθμό η βία στην καθημερινότητά μας. Γιατί βία δεν είναι μόνο να προπηλακίζεις κάποιον αλλά και να τον χαρακτηρίζεις προδότη.
To ότι ο χαρακτηρισμός αφορά συλλήβδην όσους υποστηρίζουν μια συγκεκριμένη άποψη και ενδεχομένως όσους τους ψηφίζουν -κοντά το 40% του ελληνικού λαού- απλώς περιπλέκει ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Γιατί, αν τα οικονομικά μας εξελιχθούν καλά, μπορεί και να ηρεμήσουμε. Αν όχι; Θα φαγωθούμε μεταξύ μας;
Προφανώς, έχουν δοθεί πολλές και γενικά σωστές απαντήσεις. Από την οικονομική κρίση που λειτούργησε σαν θρυαλλίδα σε ένα ήδη βίαιο, ωστόσο, πολιτικό σκηνικό -το 2008 κάηκε η Αθήνα- έως τον πολιτικό λόγο των κομμάτων. Μέσα στη Βουλή ακούστηκε το φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους και όχι από χρυσαυγίτη.
Εκείνο που ίσως δεν έχει γίνει απόλυτα κατανοητό είναι οι επιπτώσεις της τηλεόρασης. Και δεν αφορά αυτό απλώς κάποιους ακραίους τηλεπαρουσιαστές που κάνουν καριέρα βρίζοντας ή προσκαλούν τα πάσης φύσεως νούμερα για να ανεβάσουν τα δικά τους νούμερα της τηλεθέασης. Από τη δεκαετία του 1990, με την εκρηκτική είσοδο της ιδιωτικής τηλεόρασης, περάσαμε ουσιαστικά σε έναν διαφορετικό πολιτικό πολιτισμό. Τον πολιτισμό της ατάκας.
Πολιτικοί που ήταν στα όρια του γραφικού έγιναν ξαφνικά λαϊκοί ήρωες. Πλάι στο παλιό πρότυπο του σοβαρού πολιτικού με συγκροτημένο λόγο και ικανότητες διαχείρισης άνθησε το πρότυπο του πολιτικού που τα λέει έξω από τα δόντια.
Το ίδιο έγινε και με τον δημόσιο λόγο, ιδίως τον λόγο των τηλεοπτικών δελτίων. Ολα κινούνται ανάμεσα στο μαύρο και το άσπρο, οι ενδιάμεσες αποχρώσεις έχουν χαθεί και μαζί ένας νηφάλιος διάλογος επιχειρημάτων.
Προφανώς, δεν ανακάλυψε η τηλεόραση τον λαϊκισμό. Βοήθησε, ωστόσο, καθοριστικά στο να κυριαρχήσει. Και, βέβαια, η τάση ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο μέσα από το Ιντερνετ που τείνει να καταργήσει τη διαφορά ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό λόγο.
Ο Τατσόπουλος προκάλεσε θύελλα όχι γιατί είναι σεξιστής και ομοφοβικός, αλλά ακριβώς γιατί υπηρετεί αυτό το νέο πρότυπο πολιτικού των κοινωνικών δικτύων και δεν μπόρεσε να καταλάβει πότε περνάς τη διαχωριστική γραμμή.
Ενδεχομένως, βέβαια, να αντιπροσωπεύει το μέλλον. Η μάχη για έναν δημόσιο λόγο στοιχειώδους αλληλοσεβασμού και επιχειρημάτων μπορεί να έχει ήδη χαθεί. Αυτός, όμως, είναι ένας ακόμα λόγος για να επιμείνουμε!

ΕΘΝΟΣ 7/12/12

ΟΧΙ ΑΛΛΟ ΑΕΡΙΟ ΠΑΡΑΚΑΛΩ

Τελικά, δεν είναι ελληνικό φαινόμενο μόνο. Οι ξένες πολυεθνικές αποχωρούν γενικότερα από τις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Σχετικό ρεπορτάζ φιλοξενήθηκε στην αμερικανική Wall Street Journal και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η εξήγηση που δίνουν οι ίδιοι οι επενδυτές για τις αποφάσεις τους.
Για να αναπτυχθεί η επιχείρησή μας, έλεγε κορυφαίο στέλεχος βιομηχανίας τσιμέντου, χρειάζονται τρία πράγματα: αύξηση χρήματος, αύξηση του πληθυσμού και υγιείς κρατικοί προϋπολογισμοί. Και τα τρία απουσιάζουν από τη Νότια Ευρώπη.
Απουσιάζουν κατ' εξοχήν από την Ελλάδα. Οπου όλοι οι σοβαροί οικονομολόγοι προειδοποιούν πως μετά το χρέος ή μάλλον μαζί με το χρέος, η επόμενη μεγάλη πίεση στα οικονομικά μας θα προέλθει από τη δραματική αύξηση των συνταξιούχων μέσα στα επόμενα -λίγα- χρόνια.
Ο φαύλος κύκλος πηγαίνει περίπου ως εξής. Περισσότεροι συνταξιούχοι, λιγότεροι εργαζόμενοι, κατά συνέπεια λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές, άρα αύξηση των δαπανών του προϋπολογισμού, δηλαδή πίεση για μεγαλύτερη λιτότητα, με αποτέλεσμα λιγότερο χρήμα στην αγορά.
Η προοπτική, μάλιστα, για τις επόμενες δεκαετίες είναι πολύ χειρότερη. Είμαστε μία από τις λίγες χώρες στον πλανήτη στην οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, ο πληθυσμός μειώνεται αντί να αυξάνεται. Τι ισχυρότερο κίνητρο θα μπορούσε να υπάρχει για μια λογική πολιτική υποδοχής μεταναστών;
Αλλά, βέβαια, εμείς ανακαλύψαμε τη νέα μεγάλη ιδέα, τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου. Πάει ο Πούτιν, πάνε και τα ρωσικά δάνεια που θα μας έβγαζαν από το αδιέξοδο. Ερχονται τα πετροδολάρια. Και δεν το λένε οι «μας ψεκάζουν», αλλά ένας κατ' εξοχήν σοβαρός οργανισμός, η Deutsche Bank, η οποία υπολόγισε, μάλιστα, και το αναμενόμενο καθαρό κέρδος για την Ελλάδα: 210 και κάτι δισεκατομμύρια. Οσο το ΑΕΠ ενός χρόνου! Γερμαναράδες, κάτω τα χέρια από το αέριο φωνάζουν ήδη τα μπλογκ...
Μακάρι να βρούμε αέριο. Πριν ενθουσιαστούμε, όμως, να έχουμε στον νου μας και την προειδοποίηση του αρμόδιου υπουργού της προηγούμενης κυβέρνησης, του κ. Γ. Μανιάτη, ενός από τους λίγους σοβαρούς πολιτικούς μας, ότι η περιοχή είναι εντελώς ανεξερεύνητη και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε σήμερα τι αποθέματα μπορεί να υπάρχουν. Να γίνουν οι έρευνες και βλέπουμε. Τα λεφτά, δηλαδή, Θεού θέλοντος, από το 2020 και μετά. Ακόμα και έτσι, ωστόσο, να δείτε που το αέριο μπορεί να είναι η καταστροφή μας. Οι Νορβηγοί για παράδειγμα, γνωρίζοντας ότι κάποια στιγμή το πετρέλαιο θα τελειώσει, όλα τα έσοδα τα έβαλαν στην άκρη για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Εμείς;
Αλλη μια φορά, στα τέλη της δεκαετίας του '90, βρεθήκαμε με πολλά χρήματα και μάλιστα αποταμιεύσεις του ελληνικού λαού που επενδύθηκαν στο Χρηματιστήριο. Και τι κερδίσαμε; Τις πιο άχρηστες και αεριτζίδικες επενδύσεις, φανταχτερή κατανάλωση και φουσκωμένους τραπεζικούς λογαριασμούς στο εξωτερικό.
Τα πολλά λεφτά μάς οδήγησαν στη χρεοκοπία και είναι πολύ πιθανό να γίνει και πάλι το ίδιο. Φανταστείτε να έχει κάποια δισεκατομμύρια να μοιράσει το κράτος τι πρόκειται να γίνει. Τι για μισθούς θα πιέζουμε, τι για συντάξεις και τι για επενδύσεις βιτρίνας. Μέσα σε μια νύχτα θα ανασυστήσουμε την Ελλάδα που χάνουμε. Ποιος θα τολμήσει να μας αντισταθεί;
Γι' αυτό αποφάσισα και εγώ να μη χάνω τον ύπνο μου για το μερίδιο πετρελαίου που μου αναλογεί. Περισσότερο ανησυχώ για το αν θα σοβαρευτούν οι τρεις αρχηγοί που φαίνεται ότι αποφάσισαν το θρίλερ «ρίχνω ή δεν ρίχνω την κυβέρνηση» να το παίζουν σε επανάληψη κάθε εβδομάδα.

ΕΘΝΟΣ 6/12/12

ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΟΙ ΜΕΙΩΣΕΙς ΜΙΣΘΩΝ;

Μια αυτονόητη αλήθεια, που οδηγεί όμως σε ένα βολικό ψέμα, είπε χθες σε τηλεοπτική του εμφάνιση ο επί των οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος. Κι έδειξε για μία ακόμα φορά πόσο αρνείται το κόμμα του να δει την πραγματικότητα και συνεχίζει να αερολογεί.
Πρώτα το αυτονόητο: Οταν όλα τα κράτη, είπε στην εκπομπή του κ. Γ. Πρετεντέρη στο Μέγκα, μειώνουν τους μισθούς για να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα, τότε στο τέλος δεν κερδίζει κανείς. Αντιθέτως μπορεί να προκαλέσουν ύφεση λόγω της μείωσης της ζήτησης.
Ποιος μπορεί να διαφωνήσει; Η ανταγωνιστικότητα είναι σχετική έννοια. Να γίνει η Ελλάδα πιο ανταγωνιστική π.χ. από τη Γερμανία ώστε να κάνει περισσότερες εξαγωγές. Αν όλοι προσπαθήσουμε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί την ίδια στιγμή, δεν θα αλλάξει τίποτα και το όφελος θα είναι μηδέν. Με δύο διαφορές ωστόσο.
Πρώτον, αυτή την περίοδο δεν παίρνουν όλα τα κράτη μέτρα για αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Στη Γερμανία για παράδειγμα τα ημερομίσθια αυξήθηκαν κατά 3,2% τον τελευταίο χρόνο, μία και πλέον μονάδα πάνω από τον πληθωρισμό.
Δεύτερον, ο λόγος που μειώνονται οι μισθοί στην Ελλάδα και στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου ήταν το ότι είχαν αυξηθεί πολύ περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο την προηγούμενη δεκαετία. Δεν μιλάμε δηλαδή για αύξηση της ανταγωνιστικότητας, αλλά για αποκατάσταση.
Προφανώς όλοι θα θέλαμε να γίνουμε πιο ανταγωνιστικοί όχι με μείωση των μισθών αλλά με αύξηση της παραγωγικότητας. Κάτι τέτοιο όμως θέλει επενδύσεις και χρόνο. Προϋπόθεση για την αντιμετώπιση της κρίσης, κατά συνέπεια, ήταν η μείωση των μισθών. Αυτό μπορούσε να γίνει με δύο τρόπους. Ο πρώτος ήταν μέσω της αγοράς. Ο,τι δηλαδή γίνεται σήμερα μετά τις νομοθετικές παρεμβάσεις στις συλλογικές συμβάσεις.
Σωστά βέβαια διαμαρτυρόμαστε για τον περιορισμό των εργασιακών δικαιωμάτων. Ο μόνος τρόπος ωστόσο που θα μπορούσε κάτι τέτοιο να αποφευχθεί θα ήταν τα ίδια τα συνδικάτα να είχαν διαπραγματευτεί εγκαίρως μειώσεις -ιδίως στους κλάδους που έχουν πρόβλημα.. Κι αυτό έγινε σε ελάχιστες περιπτώσεις.
Ο άλλος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα θα ήταν βέβαια η λύση Λαφαζάνη: έξοδος από το ευρώ. Η υποτίμηση του νομίσματος θα οδηγούσε τότε σε (πολύ μεγαλύτερη) μείωση των πραγματικών αμοιβών και μάλιστα με αυτόματο τρόπο. Οι παρενέργειες ωστόσο θα ήταν καταστροφικές για την Ελλάδα.
Και η ύφεση; Δυστυχώς δεν υπήρχε τρόπος να αποφευχθεί. Θα μπορούσε, ωστόσο, να είναι πιο ήπια αν η Γερμανία δεν είχε επιμείνει σε τόσο δραστικό περιορισμό του ελλείμματος μέσα σε δύο μόλις χρόνια Μια πολιτική που είχε μια έντονα «τιμωρητική» πλευρά.
Αν σήμερα μιλάμε για ανάπτυξη, είναι ακριβώς γιατί έχουν σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπιστεί τόσο το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας όσο και το περίφημο πρωτογενές έλλειμμα. Θα είναι, όμως, μια ανάπτυξη μέσα σε στενό κορσέ, με την έννοια ότι δεν μπορεί να στηρίζεται σε νέα δανεικά. Πολύ απλά γιατί κανείς δεν μας δίνει.
Για όσους το είχαν ξεχάσει, το υπενθύμισε για μία ακόμα φορά προχθές ο κ. Σόιμπλε. Είναι ο ίδιος που έως πριν από λίγους μήνες φλέρταρε, σχεδόν ανοιχτά, με την ιδέα της αποχώρησης της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.
Το θέμα συζητήθηκε στη Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ και η σχετική πρόταση του κ. Λαφαζάνη για οικειοθελή αποχώρηση ηττήθηκε κατά κράτος. Δεν είναι σαφές, ωστόσο, αν έγινε κατανοητό ότι μια τέτοια εξέλιξη δεν θα είναι αποτέλεσμα συνειδητής απόφασης, αλλά του αδιεξόδου που θα βρεθούμε αν κοπούν τα δανεικά.

ΕΘΝΟΣ 5/12/12

ΑΠΟ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΣΕ ΔΙΑΓΡΑΦΗ

Οταν ο κ. Β. Βενιζέλος έχασε την εσωκομματική αναμέτρηση του 2007, είχε εκδηλώσει την πρόθεση να προχωρήσει στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης πολιτικής κίνησης. Υποχώρησε μόνο μετά την απειλή της διαγραφής. Σήμερα, ωστόσο, που προχωρά σε ανάλογη πρωτοβουλία ο κ. Α. Λοβέρδος, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υιοθετεί την αντίθετη ακριβώς στάση και προχωρά αυτός πια στη διαγραφή του βουλευτή του. Παράξενα πράγματα.
Εντάξει, να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Η ηγεσία του κ. Βενιζέλου στο ΠΑΣΟΚ αμφισβητείται - και ο κ. Α. Λοβέρδος είναι κατεξοχήν από αυτούς που τον αμφισβητούν. Και δεν ανακοίνωσε τάση μέσα στο ΠΑΣΟΚ, αλλά έναν φορέα που μπορεί να οδηγήσει και σε νέο κόμμα. Είναι, όμως, μεγάλο λάθος να πιστεύουν ορισμένοι ότι με διοικητικά μέτρα θα αντιμετωπιστεί η κρίση. Κινδυνεύει να συμβεί και το αντίθετο.
Στον χώρο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και γενικότερα στον χώρο της κεντροαριστεράς επικρατούν έντονος προβληματισμός και κινητικότητα. Κι αυτό βέβαια οφείλεται στην κρίση αντιπροσώπευσης, στη διαπίστωση ότι κανείς από τους υπάρχοντες φορείς δεν μπορεί να αποτελέσει από μόνος του τη λύση για το μέλλον.
Όλοι, ωστόσο, συμφωνούν σε δύο βασικές επιλογές. Η πρώτη είναι η ανάγκη να μην μπει σε κίνδυνο η επιβίωση της κυβέρνησης. Οχι για να παραμείνει πρωθυπουργός ο Σαμαράς ούτε για να μην έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά γιατί η υπόθεση της παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ εξαρτάται σε καθοριστικό βαθμό από το κατά πόσο θα καταφέρουμε να υλοποιήσουμε τις μεταρρυθμίσεις, να σταματήσουμε την ύφεση και να δημιουργήσουμε πρωτογενή πλεονάσματα. Νέες εκλογές σήμερα θα ισοδυναμούσαν με αυτοκτονία.
Αν για την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ ένα τέτοιο ρίσκο αξίζει τον κόπο, για τις δυνάμεις που κινούνται στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας στην Ελλάδα, αποτελεί -για να χρησιμοποιήσουμε έναν όρο της μόδας- την πραγματική κόκκινη γραμμή. Γιατί η Ευρώπη αποτελεί μια στρατηγική επιλογή όχι μόνο γεωπολιτικά, αλλά και για τη φυσιογνωμία και τους θεσμούς της κοινωνίας που προασπίζονται.
Με αυτήΝ ακριβώς την έννοια, άλλωστε, οι κεντροαριστερές δυνάμεις στηρίζουν τις περισσότερες μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στο Μνημόνιο και αποδέχεται σαν αναγκαίο κακό τη λιτότητα.
Η δεύτερη επιλογή στην οποία επίσης όλοι συμφωνούν είναι η ανάγκη της συμπόρευσης. Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία στην πρόσφατη εκδήλωση για την κεντροαριστερά, που τονίστηκε από όλους τους ομιλητές, ήταν ακριβώς αυτό. Και η ανάγκη συμπόρευσης προκύπτει όχι μόνο ωφελιμιστικά -να αθροιστούν οι δυνάμεις-, αλλά και από την κατανόηση πως είναι αναγκαίο να σχηματιστεί ένα ευρύ μεταρρυθμιστικό μέτωπο αν είναι να παραμείνουμε χώρα της Ευρωζώνης.
Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά οι διαφωνίες που εκδηλώθηκαν το Σαββατοκύριακο μέσα στον ενιαίο πια ΣΥΡΙΖΑ για το ευρώ και τις συμμαχίες είναι πολύ μεγαλύτερες και πολύ πιο ουσιαστικές από τις διαφορές μέσα στον διάσπαρτο χώρο της κεντροαριστεράς.
Η συμπόρευση, βέβαια, δεν υπηρετείται με λόγια αλλά με πράξεις. Και είναι σίγουρο ότι στο επόμενο διάστημα η τάση για νέες πρωτοβουλίες και νέες κινήσεις θα ενταθούν. Ορισμένοι -ήδη το έκανε η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ- θα τις αντιμετωπίσουν σαν προσωπικά μαγαζάκια, οχήματα για την ικανοποίηση προσωπικών φιλοδοξιών. Ετσι θα είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Αν καταφέρουν, ωστόσο, να αποτελέσουν τη θρυαλλίδα για να ξεκινήσουν ουσιαστικές συζητήσεις ανασυγκρότησης του χώρου -αυτό που αρνούνται, δηλαδή, να κάνουν σήμερα το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ-, τότε θα έχουν προσφέρει πολύτιμη υπηρεσία!

ΕΘΝΟΣ 4/12/12

ΑΡΤΖΙΜΠΟΥΡΤΖΙ

Μαύρα φίδια θα πρέπει να έχουν ζώσει όσους πολίτες έτυχε να παρακολουθήσουν τη συζήτηση στη Βουλή την προηγούμενη Πέμπτη σχετικά με τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες οδηγηθήκαμε στο Μνημόνιο. Οχι για την απόφαση αυτή καθαυτή αλλά για το επίπεδο του κοινοβουλευτικού διαλόγου, δραματικά κατώτερο των απαιτήσεων των καιρών.
Το γιατί θα φανεί ίσως καλύτερα αν δούμε πρώτα μια άλλη συζήτηση, στη γερμανική Βουλή που έγινε μία ημέρα αργότερα και ενέκρινε τη βοήθεια προς την Ελλάδα. Οπως είναι γνωστό η πρόταση της κ. Μέρκελ συγκέντρωσε ευρύτατη πλειοψηφία 473 ψήφων έναντι 100 κατά και 11 αποχών.
Αυτή η πλειοψηφία ωστόσο επιτεύχθηκε μόνο επειδή ψήφισε υπέρ της βοήθειας το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης. Μόνη της η κ. Μέρκελ δεν θα τα είχε καταφέρει με όλες τις καταστροφικές συνέπειες που κάτι τέτοιο θα είχε για την Ελλάδα.
Λίγο να είχε μπει στον πειρασμό η ηγεσία του SPD -στο κάτω κάτω έχουν εκλογές σε λίγους μήνες- να δημαγωγήσει και όλα θα είχαν πάει ανάποδα. Αφορμές είχε πολλές. Οτι για παράδειγμα η λύση δεν είναι αποτελεσματική και θα χρειαστεί να δοθούν και άλλα χρήματα στην Ελλάδα. Ή ακόμα χειρότερα να πει ποιος ο λόγος να φορτώνονται οι Γερμανοί φορολογούμενοι τη σωτηρία των τραπεζιτών και των πλουσίων ή ότι μια τέτοια βοήθεια είναι αντισυνταγματική!
Αυτό ακριβώς δηλαδή που έκανε το αδελφό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, το «DIE LINKE», το οποίο ανακοίνωσε μάλιστα ότι θα προσφύγει κατά της απόφασης στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας.
Ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει; Μήπως στην ελληνική Βουλή δεν ακούσαμε ακριβώς τα ίδια επιχειρήματα; Τι άλλο είπε ο κ. Καμμένος παρά το ότι το Μνημόνιο ήταν ένα στημένο παιχνίδι από τους διεθνείς κερδοσκόπους και την οικογένεια Παπανδρέου για να κερδίσουν από τα διαβόητα CDS;
Επιδείκνυε μάλιστα και έναν χονδρό φάκελο γεμάτο έγγραφα τα οποία, όπως ισχυριζόταν, αποτελούν τις αποδείξεις του εγκλήματος. Παραδόξως αρνήθηκε να τον καταθέσει παρά τις επανειλημμένες προκλήσεις του κ. Σταμάτη να το κάνει «για να τον διαβάσουν οι βουλευτές κι αν βγάλουν αυτοί άκρη ελάτε να μου το πείτε».
Με τη γραμμή αυτή όμως -σε πιο πολιτική ωστόσο εκδοχή- φλέρταρε και ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο Γ. Δραγασάκης περίπου είπε ότι υπήρξε μια διεθνής συνωμοσία και ότι είχε προαποφασιστεί να μπει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στα της Ευρώπης. Απλώς κάποια στιγμή η Ελλάδα επιλέχθηκε σαν το πρώτο πειραματόζωο! Κάποιοι δηλαδή -η Μέρκελ, ο Ομπάμα, κάποιοι άλλοι άραγε;- επιδίωξαν συνειδητά την κρίση. Δεν ήταν μια κρίση του καπιταλισμού τελικά.
Οι δικοί μας ήταν απλώς τα εκτελεστικά όργανα. Ο κ. Τσίπρας (όπως μας υπενθύμισε ο κ. Φ. Σαχινίδης) το είπε καθαρά σε πρόσφατη συνέντευξή του. Ο κ. Παπανδρέου «υλοποιούσε προειλημμένες αποφάσεις», ένα «προμελετημένο και προσχεδιασμένο έγκλημα» το οποίο αρνήθηκε να υλοποιήσει ο κ. Καραμανλής, «δέχθηκε όμως με θέρμη» ο κ. Παπανδρέου.
Οταν εμείς υποστηρίζουμε τέτοιες τρελές θεωρίες, τότε στ' αλήθεια γιατί να μας δώσουν τα λεφτά; Τι εμπιστοσύνη μπορεί να έχουν στο πολιτικό μας σύστημα; Και πώς θα πείσει ο κ. Τσίπρας ότι πράγματι θεωρούσε απαραίτητη και υποστήριζε την έγκριση της δόσης; Ούτε τους Γερμανούς συντρόφους του δεν κατόρθωσε να πείσει.
Με αυτά και με κείνα, το συμπέρασμα το έβγαλε ο Σπύρος Χαλβατζής: «Είναι Κοινοβούλιο αυτό; Είναι πράγματα αυτά;». Μπορεί κανείς να διαφωνεί 100% με τις θέσεις του, αλλά μπροστά στην παρωδία που παρακολουθήσαμε, ήταν όαση σοβαρότητας!

ΕΘΝΟΣ 3/12/12

ΤΟ ΜΕΤΕΩΡΟ ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Πιστεύουμε στη Δημοκρατία; Σίγουρα ναι. Και στην άμεση Δημοκρατία; Τόσο το καλύτερο. Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι για την έγκριση της βοήθειας προς την Ελλάδα δεν ψήφιζαν τα κοινοβούλια αλλά οι λαοί και πως έμπαινε το ερώτημα σε δημοψήφισμα στη Γερμανία, τη Φινλανδία ή τη Σλοβακία. Ποια πιστεύουμε ότι θα ήταν η απάντηση; Ιδίως μάλιστα αν ο κ. Τσίπρας αναλάμβανε να εξηγήσει στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους γιατί εμείς, οι Ελληνες δηλαδή, θα σταματούσαμε από την πλευρά μας να πληρώνουμε τις δόσεις; Καταλαβαινόμαστε...
Αυτό με δύο λόγια είναι το πραγματικό πρό­βλη­μα της Ευρώπης. Αποφασισμένοι στρατηγοί, απρόθυμοι στρατιώτες. Για να προχωρήσει πρέπει να αποκτήσει ομοσπονδια­κή μορφή, οι πολίτες της Ευρώπης, ωστόσο, δεν είναι καθόλου διατεθειμένοι να μοιραστούν τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις που κάτι τέτοιο συνεπάγεται.
Οι αναλυτές των ευρωπαϊκών «think tanks» κάνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα σύγκριση ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και επισημαίνουν ότι χώρες του Νότου ή μάλλον πολιτείες οι οποίες ζουν επιδοτούμενες από τον πλούσιο Βορρά, υπάρχουν και στις ΗΠΑ.
Η (δημοκρατική) Καλιφόρνια επιδοτεί κανονικά το (ρεπουμπλικανικό) Μισισίπι χωρίς να δημιουργείται κανένα πρόβλημα. Μέσα στην τελευταία 20ετία η Βιρτζίνια έλαβε 600 δισεκα­τομ­μύρια δολάρια «βοήθεια», σχεδόν χωρίς να το μάθει κανείς. Στο ίδιο διάστημα το Ιλινόις του προέδρου Ομπάμα κατέβαλε πάνω από το 100% του ΑΕΠ του για την ενίσχυση των φτωχών Πολιτειών, χωρίς ούτε μια φωνή διαμαρτυρίας.
Δεν ανακάλυψαν τον τροχό βέβαια: υπάρχουν ομοσπονδιακοί θεσμοί που το επιτρέπουν να γίνεται αυτόματα, χωρίς να δημιουργείται πολι­τικό ζήτημα. Και μεταξύ των πολιτών, ωστόσο, υπάρχει ομοσπονδιακή συνείδηση και αλληλεγγύη. Αντιθέτως στην Ευρώπη, αν και υπάρχει πολύ μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ των τάξεων από ό,τι στις ΗΠΑ, δεν υπάρχει ομοσπονδιακή συνείδηση και η δια-κρατική αλληλεγγύη είναι περιορισμένη.
Οι πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης και η κ. Μέρκελ τα γνωρίζουν βέβαια αυτά πολύ καλά. Οπως γνωρίζουν ότι αν δεν δημιουργηθούν ομοσπονδιακοί θεσμοί ικανοί να αντιμετωπί­ζουν κρίσεις, όπως αυτή που περνά σήμερα η Ευρωζώνη, τότε το πείραμα του ενιαίου νομίσματος είναι καταδικασμένο να αποτύχει.
Η αντίδρασή τους και η αντίδραση της κ. Μέρκελ, που λειτουργεί ως οιονεί αρχηγός της Ευρώπης, έχει έντονα το στοιχείο του «βλέ­πο­ντας και κάνοντας». Μοιάζει, δε, να έχει οδη­γηθεί σε έναν φαύλο κύκλο: για να καθησυ­χάσει τις αντιστάσεις των πολιτών και πλευρών της οικονομικής ελίτ, η κ. Μέρκελ έχει επιβάλει έναν στενό οικονομικό κορσέ στην Ευρωζώνη. Δεν θα χαρίσουμε χρήματα στους Ελληνες ήταν και εν πολλοίς είναι η δημόσια θέση της.
Ο στενός κορσές, ωστόσο, που επιβάλλεται σε όλες τις χώρες που έχουν χρέος οδηγεί σε ύφεση, με αποτέλεσμα οι πολίτες που επιχειρεί να καθησυχάσει αλλά και οι πολίτες του Νότου να βγαίνουν στους δρόμους. Και, βέβαια, παράλληλα να χάνει έδαφος η ιδέα της ενωμένης Ευρώπης και να ενισχύονται ο απομονωτισμός και ο αντιευρωπαϊσμός. Σε σχεδόν όλες τις χώρες που γίνονται εκλογές υπάρχει άνοδος αυτών των κομμάτων.
Αυτό, ωστόσο, είναι η μία πλευρά. Γιατί από την άλλη θα πρέπει να επισημανθεί ότι χωρίς φανφάρες γίνονται πολύ ουσιαστικά βήματα για τη δημιουργία ομοσπονδιακών θεσμών και την προώθηση της οικονομικής, αλλά και της πολιτικής ενοποίησης.
Στο πρακτικό επίπεδο η πιο ουσιαστική κίνη­ση έγινε από τον Μάριο Ντράγκι, ο οποίος ανακοίνωσε ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα θα αγοράζει ομόλογα κρατών που έχουν πρόβλη­μα, ουσιαστικά τυπώνοντας χρήμα. Το έκανε μάλιστα με τη στήριξη της Μέρκελ και παρά την έντονη αντίδραση της γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας.
Παράλληλα ο ίδιος ο Β. Σόιμπλε εξέπληξε τους πάντες μιλώντας για κοινοβούλιο της Ευρωζώνης, όπως, άλλωστε, και ο Χ. Ρομπάι, ο οποίος μίλησε και για κοινό προϋπολογισμό αλλά και για ευρωομόλογα. Οσο για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην ετήσια ομιλία του, αναφέρθηκε για πρώτη φορά σε μια Ομοσπονδία Εθνικών Κρατών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης προ των πυλών;
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι θέσεις αυτές πήραν επείγοντα χαρακτήρα με την κρίση. Ο προβληματισμός, ωστόσο, έχει ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, καθώς όλοι αναγνωρίζουν ότι η διεθνής παρουσία της Ευρώπης είναι εντελώς αναντίστοιχη της πραγματικής της δύναμης: ένας γίγαντας με πήλινα πόδια.
Αυτήν τη στιγμή η ευρωπαϊκή οικονομία είναι πιο ισχυρή από την αμερικανική με υψηλότερο ΑΕΠ και χαμηλότερο χρέος - ΑΕΠ κοντά στα 17 τρισεκατομμύρια δολάρια, έναντι 14 τρισεκατομμυρίων των ΗΠΑ και χρέος στο 80% του ΑΕΠ έναντι 100% των ΗΠΑ. Οι αμυντικές της δαπάνες εξάλλου είναι πολύ μεγαλύτερες τόσο από την Κίνα όσο και από τη Ρωσία. Η Ευρώπη δαπανά 281 δισεκατομμύρια δολάρια έναντι 143 της δισεκατομμυρίων της Κίνας και 72 της Ρωσίας. Η πολιτική της παρέμβαση, ωστόσο, σε όλα τα διεθνή προβλήματα είναι αμελητέα.
Είναι διατεθειμένη η Ευρώπη να κάνει το επόμενο βήμα; Η συζήτηση για τον κοινοτικό προϋπολογισμό έδειξε πως όχι. Ο Ντέιβιντ Κάμερον, ως νέα Θάτσερ, ξεσήκωσε θεούς και δαίμονες για τις κοινοτικές «σπατάλες». Και να φανταστεί κανείς ότι οι δαπάνες του προϋπο­λο­γισμού μόλις ξεπερνούν το 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και η κατεύθυνση είναι να μειωθούν κι άλλο. Ετσι, όμως, Ομοσπονδία δεν χτίζεται. Εκτός από λόγια χρειάζονται και πράξεις.
Είναι σαφές ότι αν προχωρήσει η δημιουργία ομοσπονδιακών θεσμών η Αγγλία θα βρεθεί εκτός, ενώ και ορισμένες άλλες χώρες θα κρατήσουν, αρχικά τουλάχιστον, αποστάσεις. Η ενοποίηση θα είναι ενοποίηση των προθύμων περίπου όπως η Ευρωζώνη.
Λογικά θα είναι και η Ελλάδα μέσα. Να μην είμαστε και σίγουροι όμως. Γιατί και στη χώρα μας ο ευρωπαϊσμός αποδεικνύεται ρηχός: η Ευρώπη είναι καλή όσο το χρήμα ρέει. Οταν θα αρχίσουν να μπαίνουν κανόνες και υποχρεώσεις, τα πράγματα ίσως αλλάξουν. Γερμανό εφοριακό δεν θέλουμε!
Πριν από λίγες εβδομάδες ο πράσινος, πρώην υπουργός των Εξωτερικών της Γερμανίας, Γιόσκα Φίσερ, θέλοντας να υπογραμμίσει πόσο πολύ έχει προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση αναφέρθηκε στον Ηράκλειτο λέγοντας πως αν «πόλεμος πατήρ πάντων», τότε η οικονομική κρίση είναι η μητέρα. Μένει να φανεί αν θα οδηγήσει πράγματι σε γέννα ή είναι ανεμογκάστρι!

ΕΘΝΟΣ 2/12/12