Η μόδα της βίας!

Την προηγούμενη φορά οι χρυσαυγίτες μπήκαν νύχτα και έφυγαν νύχτα, πριν καλά καλά γίνουν αντιληπτοί. Αυτήν τη φορά μπήκαν μέρα μεσημέρι κι έφυγαν σαν κύριοι, τρόπος του λέγειν, χωρίς να τους ενοχλήσει κανείς. Η Αστυνομία που κάλεσε η διοίκηση του Νοσοκομείου της Νίκαιας έφτασε την ώρα που έφευγαν κι έτσι δεν έκανε τίποτα.
Να, λοιπόν, άλλη μία πρωτιά. Τα παλιά χρόνια, ίσως ακόμα και σήμερα, στους χώρους γύρω από τα νοσοκομεία υπήρχαν πινακίδες που έγραφαν «Ησυχία». Τώρα, κατά τα φαινόμενα, κομματικές αντιπροσωπείες, με τα λάβαρα και τα ρόπαλά τους, μπορούν να κάνουν κομματική προπαγάνδα και να στήνουν «χάπενινγκ» στον χώρο των νοσοκομείων, αδιαφορώντας και παραβιάζοντας ακόμα και τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής. Χωρίς κανείς να τους ενοχλεί.
Δεν υπάρχει ασφαλέστερος δρόμος για την κατάλυση της Δημοκρατίας από αυτήν την εξοικείωση με την αυθαιρεσία και τελικά τη βία. Η οποία από καιρό βρίσκεται, βέβαια, ανάμεσά μας. Τα στοιχεία της Υπατης Αρμοστείας για την Ελλάδα δεν αφήνουν το παραμικρό περιθώριο αμφιβολίας. Τρεις δολοφονίες, 66 θύματα με βαριές σωματικές βλάβες και συνολικά 154 ρατσιστικές επιθέσεις, σε πολλές από τις οποίες πήραν μέρος νεαροί με τα διακριτικά της Χρυσής Αυγής, είναι ο αποτρόπαιος λογαριασμός.
Ακόμα και στη Θράκη, σε βάρος μουσουλμάνων, ομάδες αφρόνων τραμπούκων προκαλούν επεισόδια και προσπαθούν να δημιουργήσουν κλίμα τρομοκρατίας. Για όσους μπορούν να δουν τη μεγάλη εικόνα των σχέσεων στην περιοχή πρόκειται για συμπεριφορά που αγγίζει τα όρια της προδοσίας. Κι είναι ευτύχημα το ότι η τοπική κοινωνία, απείρως σοφότερη, έχει καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να τους απομονώσει και να μη διαταραχθούν οι σχέσεις με τη μειονότητα.
Σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης οι ναζιστικές οργανώσεις έχουν τεθεί εκτός νόμου κι ακόμα και η άρνηση της ύπαρξης του ολοκαυτώματος αποτελεί ποινικό αδίκημα. Σε πολλές χώρες, εξάλλου, υπάρχει ειδική νομοθεσία κατά της ρατσιστικής βίας αλλά και κατά της ρατσιστικής προπαγάνδας, η οποία υποδαυλίζει τη βία.
Είναι προφανώς καιρός να γίνει αυτό το βήμα και στην Ελλάδα - άλλωστε υπάρχει επεξεργασμένο σχέδιο νόμου ήδη από το 2011 κι έχει κατατεθεί εκ νέου στη Βουλή από το ΠΑΣΟΚ.
Ομως, δεν αρκεί. Υπάρχουν ήδη αρκετά περιστατικά στα οποία στελέχη της Χρυσής Αυγής παραβίασαν ανοιχτά τον νόμο - για παράδειγμα καταστρέφοντας τους πάγκους αλλοδαπών μικροπωλητών.
Επισήμως η οργάνωση αρνείται ότι έχει σχέση με τα κρούσματα βίας, υπάρχουν όμως σαφείς ενδείξεις ότι μέλη της τουλάχιστον συμμετέχουν συστηματικά σε τέτοιου είδους επιθέσεις. Είναι, λοιπόν, καιρός οι εισαγγελικές αρχές να ερευνήσουν αυτές τις σχέσεις, ώστε να έχουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις πραγματικές δραστηριότητες της Χρυσής Αυγής. Για το αν τελικά αυτή η οργάνωση μπορεί να είναι νόμιμη σε μια Δημοκρατία.
Η ναζιστική ή αρχαιοπρεπής μπουρδολογία των μελών της, το αν θέλουν να δηλώνουν δωδεκαθεϊστές ή να τιμούν το θερινό ηλιοστάσιο, ουδόλως ενδιαφέρει. Μπορεί να το αναλάβει ο μητροπολίτης Πειραιώς και να τους καταγγείλει για ειδωλολατρία και ας καθαρίσει με τον Ναυπάκτου που τους θεωρεί καλά παιδιά.
Ομως, η εξοικείωση και τελικά η κοινωνική αποδοχή της βίας πρέπει να σταματήσουν. Κι όσοι, ελαφρά τη καρδία ίσως, γοητεύονται από τα μαύρα μπλουζάκια, τις μπότες και τον ιδεολογικό τσαμπουκά, να τεθούν ενώπιον των ευθυνών και των επιλογών τους. Διαφορετικά κινδυνεύουμε το κακό να γίνει μόδα!

ΕΘΝΟΣ 26/4/13

Πρόβες αυτοκτονίας!

Aπό το θρίλερ στον θρίαμβο και από τον θρίαμβο στη φάρσα. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί κανείς να περιγράψει την κατάσταση στην τρικομματική κυβέρνηση, όσα αποθέματα καλής θέλησης και αν διαθέτει; Πάρτε για παράδειγμα την υπόθεση του διοικητή του ΟΑΕΔ. Την ώρα που έχει συμφωνηθεί η απόλυση 15.000 δημοσίων υπαλλήλων, τα τρία κόμματα σκοτώνονται μεταξύ τους για τις θέσεις δύο διευθυντών που θέλει να διορίσει ο υπουργός. Στο όνομα της αξιοκρατίας βεβαίως βεβαίως.
Τώρα σε ποιο σύστημα διοίκησης προβλέπεται ο υπουργός να διορίζει τους διευθυντές ενός ανεξάρτητου οργανισμού θα σας γελάσω. Αλλά για ποιο λόγο να γίνει κανείς υπουργός βρε αδερφέ, αν δεν μπορεί να κάνει και το ρουσφετάκι του!
Ολα αυτά όμως είναι ήσσονος σημασίας. Στη φάση που περνάμε μετράνε τα μεγάλα. Η συμφωνία για την επόμενη δόση για παράδειγμα. Την οποία νομίζαμε ότι είχαμε κλείσει ώσπου ξαφνικά ο Βαγγέλης Βενιζέλος ανακάλυψε ότι πρέπει να μειωθεί εδώ και τώρα ο φόρος στην εστίαση.
Από εμάς φυσικά καμία αντίρρηση. Μόνο που το θέμα έπρεπε να είχε τεθεί την προηγούμενη εβδομάδα όταν οι αρχηγοί ενέκριναν τη συμφωνία με την τρόικα. Γιατί τώρα, πολύ απλά, ανοίγει ουσιαστικά ξανά το θέμα της έγκρισης της δόσης και επιστρέφουμε, οικεία βουλήσει, στην αβεβαιότητα την οποία υποτίθεται ότι αφήναμε πίσω μας.
Κι επειδή ο Βαγγέλης έξυπνος άνθρωπος είναι και αποκλείεται να μην το καταλαβαίνει, η όλη υπόθεση μυρίζει παιχνίδι εντυπώσεων για το ποιος είναι κοινωνικά πιο ευαίσθητος αλλά και επιχείρηση αντιποίνων στους αιφνιδιασμούς των τελευταίων ημερών από το Μαξίμου. Το οποίο από την πλευρά του ανακάλυψε ότι για να βελτιωθεί η αποδοτικότητα της κυβέρνησης απαιτούνται 6 νέοι αναπληρωτές υπουργοί!
Δεν ξέρουμε από πού προέκυψε αυτό το εύρημα και ποιο σύστημα βέλτιστης οργάνωσης είχε στο μυαλό του ο κ. Σαμαράς. Γιατί για παράδειγμα ένα υπουργείο χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες, όπως το Μακεδονίας-Θράκης, χρειάζεται και αναπληρωτή; Ενδεχομένως για να μη βαριέται ο υπουργός μόνος του. Οπως και να έχει, οι καλοί τρόποι επιτάσσουν τέτοιες ρηξικέλευθες πρωτοβουλίες να τις μοιράζεσαι με τους εταίρους σου.
Με τούτα και με κείνα η κυβέρνηση για μια ακόμα φορά κατάφερε να βάλει τρικλοποδιά στον εαυτό της και σε μια στιγμή που θα είχε κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη από τις εξελίξεις και τις επιδόσεις του οικονομικού της επιτελείου, εμφανίζεται διχασμένη υπονομεύοντας η ίδια το μεγαλύτερο πλεονέκτημά της. Δηλαδή την πολιτική και οικονομική σταθερότητα που προσφέρει, σε αντίθεση με τους επικίνδυνους πειραματισμούς της αντιπολίτευσης.
Κατά τα άλλα το μείζον ζήτημα των επόμενων μηνών θα είναι οι απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. Κι όπως συνήθως συμβαίνει, έχουμε ήδη χωριστεί σε δυο στρατόπεδα και ένα θέμα κρίσιμο για το μέλλον της χώρας το έχουμε μετατρέψει σε αντικείμενο ιδεολογικής αντιπαράθεσης.
Κάθε εκσυγχρονιστής που σέβεται τον εαυτό του είναι υπέρ των απολύσεων, όσοι αντιστέκονται στον «νεοφιλελευθερισμό» και τη «νέα τάξη» είναι κατά.
Εκείνο που δεν έχουμε ακούσει από κανέναν είναι πάνω σε ποιες αρχές θα οργανωθεί η διοίκηση. Γιατί η αξιολόγηση των υπαλλήλων είναι απλώς το μέσο. Ο σκοπός δεν μπορεί παρά να είναι η εξυπηρέτηση των πολιτών και η προστασία του δημόσιου συμφέροντος, που σημαίνει σαφείς στόχους και μετρήσιμους δείκτες για την αποδοτικότητα των υπηρεσιών. Τους οποίους δεν πρόκειται να μάθουμε βέβαια όσο οι εταίροι στην κυβέρνηση διαγκωνίζονται για το ποιος είναι ο ομορφότερος!

ΕΘΝΟΣ 25/4/13

Ο Ακης (δεν) είναι σύμβολο!

Τελικά ο Ακης Τσοχατζόπουλος είναι πολλά πράγματα για πολλούς ανθρώπους. Τουλάχιστον αν πάρουμε στα σοβαρά τα όσα γράφτηκαν χθες με αφορμή την έναρξη της δίκης του. Γιατί βέβαια ελάχιστοι απέφυγαν τον πειρασμό να τον αντιμετωπίσουν σαν έναν άνθρωπο που κατηγορείται για βαρύτατα αδικήματα. Για τους περισσότερους ο Ακης είναι ένα «σύμβολο».
Ηταν για παράδειγμα «αισθητικό» σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής με την «κιμπάρικη» λεβεντιά του, ενσάρκωνε το πνεύμα της «ώριμης» μεταπολίτευσης, «τον γρήγορο πλουτισμό, την απελευθέρωση από θεσμούς και κανόνες, την αίσθηση ότι όλα γίνονται σε αυτή τη ζωή και κανείς δεν πρόκειται να σε πειράξει».
Αλλοι πάλι τον είδαν πιο «πολιτικά» ως τον πλέον μακρόβιο εκφραστή του «καθεστώτος ΠΑΣΟΚ» επισημαίνοντας ότι «δεν εμφανίστηκε από το πουθενά, δεν έδρασε στο κενό και δεν ήταν μοναχικός λύκος». Θεώρησαν μάλιστα αναγκαία την παρουσία των κορυφαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ στο δικαστήριο σαν ένα είδος έμπρακτης και ειλικρινούς αυτοκριτικής «για μια εις βάθος και ενώπιον όλων αναψηλάφηση του καθεστώτος τους, του πνεύματός τους, της πρακτικής τους».
Η θεωρία της συλλογικής ευθύνης με όλες τις φασίζουσες διαστάσεις της και στην πιο καθαρή της μορφή: δεν δικάζεται ο Ακης αλλά το «καθεστώς ΠΑΣΟΚ». Θεωρία η οποία την ίδια στιγμή αναιρεί κάθε έννοια δίκαιας δίκης, γιατί βέβαια το ΠΑΣΟΚ, στα μάτια αυτών των σχολιαστών, είναι εκ προοιμίου ένοχο.
Εντάξει, δεν πρέπει να τα παίρνουμε όλα τοις μετρητοίς. Είναι ένα είδος επαγγελματικής ασθένειας των δημοσιογράφων να ανακαλύπτουν βαθύτερα νοήματα και να κατασκευάζουν αφηγήσεις με αφορμή τα γεγονότα. Δεν θα τους σταματούσε η ανάγκη σεβασμού στη διαδικασία και στα δικαιώματα ενός κατηγορούμενου ο οποίος έχει καταδικαστεί άλλωστε προ πολλού από την κοινωνία.
Η ίδια επαγγελματική ανάγκη -στην περίπτωση αυτή όμως με στόχο την πολιτική εκμετάλλευση- βρίσκεται πίσω από τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ που θεώρησε αναγκαίο να βγάλει ανακοίνωση την ημέρα έναρξης της δίκης και να καταλογίσει μάλιστα και ποινικές ευθύνες και σε άλλα στελέχη του ΠΑΣΟΚ. «Θα μιλήσει ο Ακης», είναι το ερώτημα που εκ του πονηρού θέτουν γιατί βέβαια ένοχο πρέπει να βγει το όλον ΠΑΣΟΚ.
Η περίπτωση ο Ακης και συγκατηγορούμενοί του να έδρασαν μόνοι τους, να υπέκυψαν σε έναν εκ των αρχαιότερων των πειρασμών και να έβαλαν το χέρι τους στο μέλι, δεν παρουσιάζει κανένα ενδιαφέρον. Γιατί φυσικά δεν προσφέρεται για (πρόσθετη) πολιτική εκμετάλλευση.
Ο Ακης και οι συν αυτώ λοιπόν είναι το μόνο θέμα, τίποτα άλλο; Στη δίκη τίποτε άλλο. Από εκεί και πέρα βέβαια υπάρχουν πολλά που θα πρέπει να μας προβληματίσουν. Οπως ο νόμος περί ευθύνης υπουργών που οδηγεί στον παραλογισμό ο Ακης να δικάζεται για το ξέπλυμα των χρημάτων, όχι γιατί πήρε τα χρήματα.
Ωστόσο, η μεγάλη συζήτηση που θα πρέπει να γίνει εν όψει και της συνταγματικής αναθεώρησης είναι η συζήτηση για το πολιτικό χρήμα. Γιατί το κοινό στοιχείο των περισσότερων περιπτώσεων διαφθοράς πολιτικών είναι ότι ξεκίνησαν στο πλαίσιο της χρηματοδότησης της πολιτικής τους καριέρας. Και στην ίδια κατηγορία βέβαια περιλαμβάνεται και η χρηματοδότηση των κομμάτων - όλων των κομμάτων, όπως μας έχουν δείξει τα σχετικά λίγα περιστατικά που έχουν γίνει γνωστά.
Είναι δύσκολη η συζήτηση που συνδέεται με την ουσία της Δημοκρατίας και των ίσων ευκαιριών. Ισως όμως είναι καιρός να επανεξετάσουμε αν το πλέγμα των απαγορεύσεων -που δεν τηρούνται- είναι αποτελεσματικό. Και αν δεν θα ήταν προτιμότερο το μεγαλύτερο βάρος να δοθεί στη διαφάνεια.

ΕΘΝΟΣ 24/3/13

Και όμως γυρίζει!

Στους χθεσινούς «New York Times» μια μικρή έκπληξη περίμενε τους αναγνώστες. Υστερα από πολύ καιρό φιλοξενήθηκε άρθρο με θετικές εκτιμήσεις για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Με τίτλο «Η απαισιοδοξία διαλύεται», υποστήριζε ότι αν και χρειάζεται να γίνουν ακόμα πολλά, τα δύσκολα ίσως πέρασαν και η οικονομία «κατά πάσα πιθανότητα θα τα καταφέρει». Το άρθρο το υπογράφει ο Χιου Ντίξον, ένας από τους πιο σοβαρούς αναλυτές ο οποίος γνωρίζει καλά τα ελληνικά πράγματα.
Δεν είναι άκαιρη η αισιοδοξία του. Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι η οικονομία μπορεί στο τέλος του χρόνου να περάσει τον κάβο. Αυτό προκύπτει κατ' αρχάς από τα οικονομικά στοιχεία. Για πρώτη φορά αναμένεται να πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα στον κρατικό προϋπολογισμό, το εξωτερικό έλλειμμα έχει περιοριστεί σημαντικά, ενώ με την ανακεφαλαιοποίηση ελπίζουν όλοι ότι θα μετριαστεί η ασφυξία στην αγορά.
Προκύπτει όμως και από την αλλαγή στάσης απέναντι στην Ελλάδα -για παράδειγμα από το ΔΝΤ-, με τον Τόμσεν να δηλώνει ότι «δεν αντέχει άλλα μέτρα» η οικονομία. Ακόμα και ο Σόιμπλε υπογράμμισε πως αν και όταν έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα θα μπορούν να συζητηθούν πρόσθετες ρυθμίσεις για την ελάφρυνση του χρέους.
Παραδόξως και παρά τη ρητορική περί του αντιθέτου, τις ευνοϊκές εξελίξεις τις αναγνωρίζει και ο ΣΥΡΙΖΑ. Μόλις προχθές ο κ. Παπαδημούλης, μιλώντας στο ραδιόφωνο και σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τον Σόιμπλε, υποστήριξε ότι προϋπόθεση για να επαναδιαπραγματευτεί το Μνημόνιο η Ελλάδα είναι η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος!
Ολες οι αναλύσεις και οι προβλέψεις της Αριστεράς τα τελευταία χρόνια έχουν αποτύχει παταγωδώς. Τόσο για την οικονομία -από μήνα σε μήνα βλέπουν την κατάρρευση που δεν συντελέστηκε, ενώ η Κύπρος ήρθε να υπογραμμίσει πόσο εξωπραγματική είναι η πολιτική του «όχι» χωρίς εναλλακτική πρόταση- όσο και πολιτικά. Το αίτημά τους για υπερπρόωρες εκλογές είναι σε προφανή αναντιστοιχία με την κοινωνία και στις 20 Φεβρουαρίου με σύνθημα την ανατροπή της κυβέρνησης κατάφεραν να έχουν μία από τις πιο ισχνές συγκεντρώσεις τους την τελευταία τριετία.
Για την τρικομματική κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, και πολύ περισσότερο για την ελληνική κοινωνία, η ανάκαμψη στην οικονομία θα σηματοδοτήσει τη δικαίωση των πρωτοφανών θυσιών στις οποίες εξακολουθεί να υποβάλλεται ο ελληνικός λαός προκειμένου να υπάρξει η περίφημη παραγωγική ανασυγκρότηση και να διατηρήσει η χώρα μας τη θέση της στην Ευρωζώνη.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, που η Ελλάδα αρχίζει να αντιμετωπίζει τα προβλήματά της, στην Ευρώπη έχει ξεσπάσει πόλεμος για την ανάπτυξη. Οι προοπτικές είναι άσχημες. Η Κριστίν Λαγκάρντ έβαλε την Ευρώπη στην τρίτη κατηγορία, μαζί με την Ιαπωνία, επισημαίνοντας τον κίνδυνο μακροχρόνιας στασιμότητας.
Η Γερμανία πιέζεται να χαλαρώσει την πολιτική της και να παίξει τον ρόλο της ατμομηχανής, αυξάνοντας, για παράδειγμα, τους μισθούς ώστε να τονωθεί η ζήτηση (και) για εισαγωγές από τον Νότο. Οσο για την Ευρωπαϊκή Τράπεζα, πιέζεται και αυτή να αλλάξει την πολιτική της προσφέροντας μεγαλύτερη ρευστότητα.
Εις μάτην. Η Γερμανία όχι μόνο δεν είναι διατεθειμένη να αλλάξει αλλά, όπως έδειξε η Κύπρος, φαίνεται να υπαναχωρεί ακόμα και για τα δειλά βήματα που έγιναν στην κατεύθυνση της τραπεζικής ένωσης. Και βέβαια εξακολουθεί να πιέζει για περιορισμό των ελλειμμάτων και λιτότητα στον Νότο.
Στην πραγματικότητα, αυτή μπορεί να αποδειχθεί η μεγαλύτερη πηγή αβεβαιότητας όχι μόνο για την ελληνική αλλά και για την ευρωπαϊκή οικονομία. Γιατί βέβαια, χωρίς ανάπτυξη στην Ευρώπη κανενός το χρέος δεν μπορεί να γίνει βιώσιμο!

ΕΘΝΟΣ 23/4/13

Επικίνδυνοι παλιμπαιδισμοί

Η βομβιστική επίθεση στη Βοστόνη σχεδόν από την πρώτη στιγμή μού θύμιζε κάτι ταινίες που όταν τις βλέπαμε μικροί τις θεωρούσαμε μεταξύ αστυνομικού θρίλερ και επιστημονικής φαντασίας, σήμερα όμως μοιάζουν με μια κοινότοπη πραγματικότητα.
Ο μοναχικός βομβιστής που τρέφει ένα ανεξήγητο μίσος για την κοινωνία και διαθέτει την τεχνολογία για να φτιάξει μια βόμβα στην αυλή του σκορπώντας τον θάνατο ουσιαστικά χωρίς λόγο, εκδικούμενος την κοινωνία. Και μαζί η απαγόρευση της κυκλοφορίας -μοναδικό ίσως φαινόμενο σε μια σύγχρονη Μητρόπολη-, τα τεθωρακισμένα στους δρόμους και οι περιπολίες πάνοπλων μελών των ειδικών δυνάμεων που θύμιζαν τον «Εκτελεστή» με τον Σβαρτζενέγκερ.
Στις ταινίες βέβαια οι αστυνομικοί προλάβαιναν στο παρά πέντε να εξουδετερώσουν την απειλή. Στην πραγματικότητα άργησαν μία εβδομάδα. Οπως έγινε φανερό, ωστόσο, από τις σκηνές του ενθουσιασμού και την υποδοχή που τους έκαναν Βοστονέζοι κάθε ηλικίας, διατήρησαν τον ρόλο του καλού, του ήρωα που προστατεύει το κοινωνικό σύνολο.
Η γνωστοποίηση της ταυτότητας των δραστών ενίσχυσε αυτήν την εντύπωση. Εντάξει, ήταν Τσετσένοι και στη χώρα τους υπάρχει παράδοση τρομοκρατίας. Ομως, όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι έως πρόσφατα τουλάχιστον, δεν ήταν φανατικοί, δεν έδειχναν καν ενδιαφέρον για τα πολιτικά. Απεναντίας είχαν κάτι κοινό με πολλούς άλλους νέους της γενιάς τους σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες: δεν ήταν ικανοποιημένοι ή και μισούσαν τη ζωή τους και είχαν πρόβλημα ενσωμάτωσης στην αμερικανική κοινωνία. Κι αυτό παρά το ότι είχαν μεταναστεύσει μικροί, τελείωσαν αμερικανικό σχολείο και είχαν την αμερικανική υπηκοότητα.
«Δεν έχω ούτε έναν Αμερικανό φίλο», είχε πει πρόσφατα ο μεγάλος από τους δύο αδελφούς, προσθέτοντας: «Δεν τους καταλαβαίνω». Κι ο μικρός είχε γράψει στο τουίτ του: Δέκα χρόνια κιόλας στην Αμερική. «I want out». Που μπορεί να μεταφραστεί «θέλω να φύγω αλλά και δεν θέλω να έχω καμιά σχέση». Δύο νέοι εκτός τόπου, όπως και χιλιάδες άλλοι σε όλη την Ευρώπη, οι οποίοι, σημειώνει στην «Ουάσιγκτον Ποστ» η γνωστή δημοσιογράφος Αν Απλμπάουμ, αδυνατούν να ενσωματωθούν και στρέφονται, με τη βοήθεια ενδεχομένως ενός φανατικού κληρικού, σε μια «μισο-μυθοποιημένη πατρίδα, αναζητώντας μια πιο σταθερή και πιο ισχυρή ταυτότητα».
Πόσοι τέτοιοι νέοι υπάρχουν στην Ελλάδα; Πόσα δικά μας παιδιά έχουν στραφεί στη βία με τον ίδιο μηδενισμό και την ίδια αδιαφορία για τη ζωή όσων έχουν κατατάξει στην κατηγορία του εχθρού; Εντάξει, μπορεί να επικαλούνται μια κακοχωνεμένη ιδεολογία -όπως και οι αδελφοί Τσαρνάεφ-, όλοι ωστόσο καταλαβαίνουμε ότι τα πραγματικά κίνητρα είναι διαφορετικά. Και δεν είναι μόνο οι νέοι.
Χθες δημοσιεύτηκε μια δημοσκόπηση σύμφωνα με την οποία το 30% θεωρεί ότι στη χούντα τα πράγματα ήταν καλύτερα. Πρόκειται φυσικά για άτοπη ερώτηση: η συντριπτική πλειονότητα όσων απαντούν είτε ήταν παιδιά είτε δεν είχαν γεννηθεί επί χούντας.
Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα δεν είναι παρά ένα είδος φυγής σε μια «μισο-μυθοποιημένη πατρίδα». Μια εξαιρετικά βολική φυγή βέβαια. Γιατί όταν έχεις μια απάντηση για όλα -τη χούντα, τον σοσιαλισμό, τους κλέφτες ή ό,τι άλλο- στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται να απαντήσεις σε τίποτα.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι από καιρό έχει χαθεί κάθε δυνατότητα διαλόγου. Εκεί που οι μισοί βλέπουν άσπρο, οι άλλοι μισοί βλέπουν μαύρο, σαν να ζούμε σε παράλληλα σύμπαντα. Μια μορφή ακραίου κοινωνικού παλιμπαιδισμού που γεννά μικρούς Τσαρνάεφ, έτοιμους να ξεσπάσουν σε ό,τι θεωρούν ότι τους φταίει.

ΕΘΝΟΣ 22/4/13

Ο νόμος του κοπαδιού

Πριν από λίγες ημέρες μια δημοσιογράφος είχε την έμπνευση να καταγράψει σε ένα σχόλιο-ρεπορτάζ όλα τα γνωστά ονόματα πολιτικών, επιχειρηματιών ή απλών κοσμικών που έχουν περάσει την πόρτα του Κορυδαλλού τους τελευταίους μήνες. Ο κατάλογος είναι πράγματι εντυπωσιακός - σαν να διαβάζεις το «who is who» της Αθήνας πριν από την κρίση.
Κραταιοί άλλοτε επιχειρηματίες ή VIP προσωπικότητες, οι οποίοι συμβόλιζαν την επιτυχία και τα ιδανικά μιας εποχής που το «λάιφ στάιλ» είχε εισβάλει παντού, βρίσκονται σήμερα στο ίδιο κελί ή μοιράζονται την ίδια ζωή με ποινικούς κρατούμενους που ούτε στον χειρότερο εφιάλτη τους δεν περίμεναν ποτέ ότι θα συναντήσουν.
Προφανώς δεν είναι όλοι ένοχοι κι ούτε βαρύνονται για οικονομικά εγκλήματα στον ίδιο βαθμό. Αλλοι έκλεψαν δημόσιο χρήμα, άλλοι εξαπάτησαν συναλλασσόμενους, άλλοι δεν απέδωσαν τον ΦΠΑ, άλλοι απλώς χρωστούν στην Εφορία και κάποιοι, χωρίς αμφιβολία, είναι και οι ίδιοι θύματα της οικονομική κρίσης. Ο καθένας εξ αυτών μια ιδιαίτερη ιστορία ύβρεως και πτώσης, μια προσωπική τραγωδία που τη ζουν μόνοι τους, ξεχασμένοι από μια κοινωνία που κάποτε τους είχε ως ινδάλματά της.
Δεν μπορεί κανείς ωστόσο να μην αναλογιστεί ότι κατά κάποιον τρόπο και ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητές τους, συμβολίζουν όλοι το τέλος μιας εποχής. Το τέλος μια ιδιότυπης ασυλίας που είχαν εξασφαλίσει, με τη δύναμη που τους έδιναν τα λεφτά τους και με την υπερέκθεση στα μίντια.
Το εξέφρασε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο ένας οικονομικός υπεύθυνος εταιρείας -προφυλακισμένος σήμερα για τις απάτες του αφεντικού του- όταν ο δικηγόρος του τον ρώτησε γιατί υπέγραψε κάποιες εμφανώς παράνομες πράξεις. «Δεν περίμενα ότι θα τον άγγιζε ποτέ κανείς», του απάντησε.
Είμαστε περίεργο είδος οι άνθρωποι. Νομίζουμε ότι έχουμε τον έλεγχο των πράξεών μας, στην πραγματικότητα ωστόσο λειτουργούμε με τον νόμο του κοπαδιού: κάνουμε όπως και οι άλλοι. Οταν ανθούσε το χρηματιστήριο, άνθρωποι καθ΄ όλα συντηρητικοί βρέθηκαν να παίζουν -και να χάνουν- τις οικονομίες τους κυνηγώντας μετοχές φούσκες. Γιατί όπως είχε γράψει νεαρός γιάπης-χρηματιστής, «όποιος δεν βγάζει σήμερα λεφτά από το χρηματιστήριο είναι μ...».
Με τον ίδιο τρόπο στην περίοδο των σκανδάλων και της διαφθοράς, άνθρωποι που είχαν ζήσει όλη τους τη ζωή έντιμα, και δεν είχαν ποτέ διανοηθεί ότι μπορεί να καταλήξουν στη φυλακή, αποδείχθηκαν αδύναμοι να αντισταθούν, υπέκυψαν στον πειρασμό και βέβαια σήμερα οι περισσότεροι είναι ανίκανοι να διαχειριστούν την καταστροφή.
Η τιμωρία όσων παρανόμησαν είναι ασφαλώς απαραίτητη. Ολων, ανεξάρτητα από την κρίση, ανεξάρτητα από τον θυμό. Κι ασφαλώς με αυστηρούς όρους προστασίας των δικαιωμάτων. Το τελευταίο που χρειαζόμαστε είναι ανθρωποθυσίες για να εξευμενιστούν τα πλήθη. Θα αποτελέσει λοιπόν κάτι τέτοιο ικανό και αναγκαίο όρο κάθαρσης; Ή θα αποζητάμε διαρκώς νέο «αίμα» στο όνομα μιας δικαιοσύνης που απονέμεται στις πλατείες;
Ο χρόνος θα δείξει. Ως κοινωνία έχουμε κατ' επανάληψη αποδειχθεί ευάλωτοι στον εντυπωσιασμό. Η κάθαρση, όμως, δεν μπορεί παρά να περνά από τον καθένα μας ατομικά!

ΕΘΝΟΣ 21/4/13

Μποφόρ και γλάστρες!

Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε στο Διαδίκτυο ένα βιντεάκι με τις προσπάθειες του «Αδαμάντιος Κοραής» να δέσει στην Κίμωλο με 9 μποφόρ. Αν προς στιγμή ξεχνούσε κανείς τα πραγματικά προβλήματα που δημιουργούσε για το νησί -στο κάτω κάτω κάποιοι μπορεί να είχαν ανάγκη γιατρού-, το βίντεο άγγιζε τα όρια της φάρσας.
Οι επιβάτες, γέροι, γυναίκες, παιδιά, για να διασχίσουν τα λίγα μέτρα της προβλήτας έως το καράβι έκαναν κανονικό χειμερινό μπάνιο. Τα αυτοκίνητα σημάδευαν τον καταπέλτη και πάταγαν τέρμα το γκάζι να προλάβουν όσο ήταν σε επαφή με την προβλήτα. Ακόμα κι ο καβοδέτης κάποια στιγμή παρασύρθηκε από ένα δυνατό κύμα και παραλίγο να βρεθεί στη θάλασσα. Τον έσωσαν οι συνάδελφοί του.
Το βίντεο θα έκανε μια ενδιαφέρουσα αντίθεση στην εικόνα που δημιούργησε για την Ελλάδα το περίφημο διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου από το Καστελόριζο - εικόνα που εμπέδωσε την αντίληψη για τους τεμπέληδες Ελληνες στην Ευρώπη. Νησιά, θάλασσα, ουζάκι, καλοπέραση με τα λεφτά των Γερμανών φορολογουμένων. Ο χειμώνας απλώς δεν υπάρχει στο μυαλό τους.
Δυστυχώς είναι αργά. Στις σχολές επικοινωνίας υποστηρίζουν ότι η εικόνα που διαμορφώνουν οι πολίτες για ένα θέμα -στην προκειμένη περίπτωση οι Ευρωπαίοι για την Ελλάδα- είναι υπόθεση ενός ή δύο το πολύ εικοσιτετραώρων. Μετά είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν γνώμη.
Κι όπως έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, με τις εντυπώσεις ασκείται πολιτική - στη δική μας την περίπτωση συχνά πολιτική σε βάρος μας γιατί σε πάρα πολλές περιπτώσεις έχουμε χάσει τις εντυπώσεις.
Τελευταίο κρούσμα η έρευνα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για τον πλούτο των νοικοκυριών, σύμφωνα με την οποία οι Κύπριοι αλλά και πολλοί άλλοι νότιοι είναι πλουσιότεροι από τους Γερμανούς. Στο μυαλό των περισσότερων Γερμανών θα μείνει ασφαλώς το εξώφυλλο του «Σπίγκελ» με έναν αγρότη -Ελληνα, Κύπριο, Ιταλό, δεν είναι σαφές- καβάλα σε ένα γαϊδουράκι με δυο κοφίνια γεμάτα ευρώ. Γιατί να πληρώνουμε εμείς για να τους σώσουμε και δεν αξιοποιούν τον πλούτο τους, είναι το μήνυμα προς τους αναγνώστες.
Η έρευνα βέβαια -αν και περιέχει στοιχεία για προβληματισμό- έχει πολλαπλά λάθη που επισημάνθηκαν αμέσως από τους επιστήμονες. Το πιο χαρακτηριστικό -για την Ελλάδα- είναι ότι πρόκειται για στοιχεία του 2009, όταν βέβαια οι τιμές των ακινήτων ήταν πολύ διαφορετικές. Κι ο πλούτος των Ελλήνων προκύπτει κυρίως από την ιδιοκατοίκηση. Με διαφορετικούς υπολογισμούς οι Γερμανοί είναι οι δεύτεροι πλουσιότεροι στην Ευρώπη, πολύ πάνω από όλους του νότιους. Αλλά βέβαια οι αντιρρήσεις δημοσιεύτηκαν κυρίως σε εξειδικευμένα περιοδικά. Οι εντυπώσεις έμειναν.
Στις σχολές δημοσιογραφίας η αλήθεια παρουσιάζεται σαν ένα κρεμμύδι. Την πλησιάζουμε μέσα από διαδοχικές αποκαλύψεις που προκύπτουν από τη δημοσιογραφική έρευνα. Η αρχική εικόνα διαφοροποιείται σημαντικά, πολλές φορές ανατρέπεται πλήρως. Αυτό όμως προϋποθέτει χρόνο για έρευνα που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει. Γι' αυτό και οι απεγνωσμένες προσπάθειες των επικοινωνιακών επιτελείων να κερδίσουν τις εντυπώσεις ακόμα και με ψεύτικα στοιχεία.
Η άλλη όψη αυτού του προβλήματος βέβαια είναι η πολιτική που ασκείται με στόχο μόνο τις εντυπώσεις. Εδώ δεν χρωματίζεις απλώς τα γεγονότα αλλά δημιουργείς «γεγονότα» για να κερδίσεις εντυπώσεις. Οι διανομές τροφίμων «μόνο για Ελληνες», τα σόου στη Βουλή ή στις τηλεοράσεις με ύβρεις και χαστούκια ή με σημαίες και πλακάτ. Τελευταίο κρούσμα η «πρόταση» των Ανεξάρτητων Ελλήνων να αποχωρήσουν από τη Βουλή, όπου, όπως δήλωσαν οι ίδιοι, «αισθάνονται σαν γλάστρες». Νομίζουν προφανώς ότι θα τους περάσει αν αποχωρήσουν...

ΕΘΝΟΣ 20/4/13

Συγνώμη λάθος!

Αμα έχεις τέτοιους συντρόφους, δεν χρειάζεσαι εχθρούς. Γιατί, βέβαια, τέτοια απαξίωση πολιτικού αρχηγού από το ίδιο του το κόμμα δεν έχουμε ξαναδεί. Να βγαίνουν τα στελέχη του και να λένε ότι έκανε ένα «φραστικό» λάθος. Περίπου δεν μιλά καλά τα ελληνικά, δηλαδή. Μπορεί να φανταστεί κανείς κάτι ανάλογο με πολιτικούς αρχηγούς άλλων κομμάτων; Να έβγαινε π.χ. ο Κεδίκογλου να διορθώσει τον Σαμαρά, η Φώφη τον Βενιζέλο - προσθέστε ονόματα κατά βούληση. Για να μην πάμε παλιότερα σε Κωνσταντίνο Καραμανλή ή Ανδρέα Παπανδρέου και μας πιάσουν τα γέλια.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα κάνει δηλώσεις ο κ. Τσίπρας θα ρωτάμε και το γραφείο Τύπου να μάθουμε αν τα είπε σωστά.
Τώρα, αν έκανε πράγματι λάθος ή αν προσπάθησε -κι έκανε αμέσως πίσω- να διορθώσει λίγο τη γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ, θα σας γελάσω. Μάταιος κόπος πάντως. Γιατί αυτή η γραμμή «καταργώ το Μνημόνιο και παραμένω στο ευρώ» απλώς δεν βγαίνει. Οποιο λεκτικό ακροβατισμό κι αν σκαρφιστούν.
Δεν έχει ίσως νόημα να επαναλάβει κανείς τα οικονομικά επιχειρήματα. Με δυο λόγια, αν και όταν έρθουμε σε ρήξη με την Ευρώπη, πολύ απλά θα κλείσουν οι πηγές χρηματοδότησης, ακόμα και για εισαγωγές. Θα είμαστε μια οικονομία σε πολιορκία και γρήγορα θα αναγκαστούμε να πάμε στη δραχμή για να ξεφύγουμε από την ασφυξία.
Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης το γνωρίζει καλά και γι' αυτό δεν πιέζει να γίνει αποδεκτή στον ΣΥΡΙΖΑ η θέση του για τη δραχμή. Αρκεί να έρθουμε σε ρήξη με την Ευρωζώνη για να μπούμε σε μια τέτοια διαδικασία χωρίς επιστροφή. Υπάρχει φυσικά ο κίνδυνος της κατάρρευσης της κυβέρνησης. Αν τον αποφύγει όμως, θα είναι ανοικτός ο δρόμος για τις αλλαγές που ονειρεύονται οι συνιστώσες «με κατεύθυνση τον Σοσιαλισμό».
Ο μόνος (σοβαρός) οικονομολόγος του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εξακολουθεί να πιστεύει το αντίθετο, φαίνεται πως είναι ο κ. Σταθάκης. Ο οποίος σημειωτέον απέφυγε να αδειάσει τον κ.Τσίπρα και να μιλήσει περί λάθους. Χθες λοιπόν ο κ. Σταθάκης ανέπτυξε δύο νέες ιδέες μιλώντας στον Σκάι για την πολιτική της Αριστεράς.
Η πρώτη, ότι όσα υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ αφορούσαν τις εκλογές του Ιουνίου, όταν ήταν απαραίτητο να πάρουμε τη δόση για να καλύψουμε τρέχουσες δαπάνες.
Σήμερα όμως η ανάγκη αυτή εξαλείφεται καθώς η χώρα περνά σε πρωτογενή πλεονάσματα κι έτσι δεν χρειαζόμαστε άμεσα τα ευρωπαϊκά χρήματα. Με άλλα λόγια, ο κ. Σταθάκης λέει ότι τώρα που η συγκυβέρνηση έκανε τη «βρωμοδουλειά» και έφερε την οικονομία σε σχετική ισορροπία μπορεί να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ να κάνει τα δικά του. Ο οπορτουνισμός ανώτατο στάδιο του αριστερισμού, όπως θα έλεγε το ΚΚΕ.
Πάνω που οι τηλεθεατές ήταν έτοιμοι να πάθουν αποπληξία, ο κ. Σταθάκης έκανε μια ξαφνική στροφή στον ρεαλισμό. Με αφορμή τα διδάγματα της Κύπρου, είπε ότι, παρ' όλα αυτά, για να προχωρήσεις σε σύγκρουση με την Ευρωζώνη, πρέπει να πάρεις υπόψη σου τη συγκυρία. «Δεν κάνεις σύγκρουση σε συνθήκες που δεν έχεις διασφαλίσει συμμαχίες» είπε χαρακτηριστικά.
Τι συμπέρασμα βγάζει ένας λογικός άνθρωπος; Μα ότι από τη στιγμή που δεν υπάρχουν τέτοιες συμμαχίες -και σ' αυτό ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει κάτι διαφορετικό-, τότε δεν πηγαίνεις σε σύγκρουση. Βάζεις το Μνημόνιο σε «αναστολή» και διαπραγματεύεσαι - όσο αντέχεις με τα πρωτογενή πλεονάσματα που σου διασφάλισε η «προδοτική» συγκυβέρνηση. Μετά, αν δεν σου βγει, το «όχι» το κάνεις «ναι». Ή δίνεις τα κλειδιά στον Λαφαζάνη. Αλλος δρόμος δεν υπάρχει!

ΕΘΝΟΣ 19/4/13

Μασκαράτα στα ΤΕΙ

«Oταν ήθελα να μην πάρει απόφαση η σύγκλητος, δεν είχα ποτέ πρόβλημα. Κινητοποιούσα μια ομάδα φοιτητών, που παρενέβαινε και στην κατάλληλη στιγμή διέκοπτε τη συνεδρίαση». Την αυθόρμητη αυτή εξομολόγηση έκανε πανεπιστημιακός, βουλευτής σήμερα της Αριστεράς, σε συναδέλφους του οι οποίοι μου τη μετέφεραν με αφορμή το άγριο βρισίδι στον πρύτανη του ΤΕΙ Πάτρας από φοιτητές του.
Οι ίδιοι αυτοί πανεπιστημιακοί ήταν ιδιαίτερα επικριτικοί καταρχάς προς τους φοιτητές για τη στάση και τη συμπεριφορά τους αλλά και προς τις πρυτανικές αρχές για την πολιτική που ακολούθησαν και τον τρόπο που αντέδρασαν στις συνενώσεις και τις μεταφορές σχολών. Οπως είναι γνωστό άλλωστε, η σχέση ενός πρύτανη με τους φοιτητές δεν είναι ποτέ αθώα.
Το βρισίδι φυσικά παραμένει. Οπως και το ερώτημα πώς είναι πια δυνατόν ο πρύτανης να μπει σε τάξη για να διδάξει αυτούς που τόσο άγρια τον προπηλάκισαν. Ποιος θα σεβαστεί ποιον; Και είναι σαφές πως σε οποιοδήποτε ευνομούμενο πανεπιστήμιο μια τέτοια συμπεριφορά θα είχε βαρύτατες συνέπειες για τους φοιτητές.
Ομως το δικαίωμα στους φοιτητές να φερθούν με τον τρόπο που φέρονται το έχουν δώσει πρώτα οι ίδιοι οι καθηγητές. Γιατί βέβαια, τόσα χρόνια τώρα, πολλοί εξ αυτών όχι μόνο δεν έχουν κρατήσει τις αποστάσεις που επιτάσσει ο ακαδημαϊκός τους ρόλος, αλλά αντίθετα έχουν επιχειρήσει με κάθε τρόπο να εξαγοράσουν τους φοιτητές για να ικανοποιήσουν δικούς τους στόχους και φιλοδοξίες.
Τους έχουν χρησιμοποιήσει για να κερδίσουν τις εκλογές, τους έχουν χρησιμοποιήσει ως μοχλούς πίεσης για να εκβιάσουν την εκάστοτε πολιτική ηγεσία και βέβαια τους έχουν χρησιμοποιήσει για να τρομοκρατήσουν και να βάλουν στο περιθώριο τους διαφωνούντες πανεπιστημιακούς - κατεξοχήν δηλαδή εκείνους που δεν καταδέχτηκαν να μπουν σε τέτοιες συναλλαγές και παρέμειναν πάνω απ' όλα δάσκαλοι. Ηταν απλώς θέμα χρόνου να γίνουν όσα έγιναν.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο πρύτανης είχε εξαγγείλει ότι ο ίδιος και όλα τα όργανα της σχολής θα παραιτηθούν αν δεν γίνουν δεκτά τα αιτήματά τους. Προφανώς όμως άλλαξε γνώμη ύστερα από συναντήσεις που είχε με το υπουργείο. Κατόπιν αυτού ήταν ζήτημα επαναστατικής συνέπειας να του ζητήσουν τον λόγο οι φοιτητές με τους οποίους είχε συμπήξει μέτωπο κατά του νόμου.
Οσο για την ουσία των αιτημάτων, είναι φανερό πως δεν έχει νόημα να μπει κανείς σε μια τέτοια συζήτηση. Από τις αλλαγές κάποιοι θίγονται και κάποιοι ευνοούνται. Είναι αναπόφευκτο. Θα πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι μεγάλη ευθύνη φέρει και το υπουργείο Παιδείας, καθώς δεν έκανε ποτέ σαφές το κριτήριο με το οποίο γίνονται οι μετακινήσεις σχολών και τμημάτων από πόλη σε πόλη. Το αντίθετο.
Ενώ αρχικά ισχυρίστηκε ότι τα κριτήρια είναι αμιγώς ακαδημαϊκά, μπήκε σε μια συζήτηση για τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις σε μια σειρά περιοχές και δέχθηκε «βελτιώσεις» που παραβίαζαν τα κριτήρια που το ίδιο υποτίθεται ότι είχε βάλει. 'Η πάλι προχώρησε σε συνενώσεις πανεπιστημίων απόλυτα προσχηματικές.
Το «νέο» Πανεπιστήμιο Αδαμάντιος Κοραής στην Αθήνα είναι χαρακτηριστικό: τα συνενούμενα πανεπιστήμια παραμένουν απολύτως ανεξάρτητα και μπορούν ανά πάσα στιγμή να αποχωρήσουν από τη σύμπραξη! Ποιος κοροϊδεύει ποιον; Το υπουργείο Παιδείας λοιπόν κατέστησε έτσι σαφές ότι το τελικό αποτέλεσμα θα είναι προϊόν πολιτικής διαπραγμάτευσης.
Από όλα αυτά βέβαια, στο μυαλό των περισσοτέρων θα μείνει το «σκατά» που απηύθυνε με περίσσευμα θράσους η 20χρονη φοιτήτρια στον πρύτανη. Οχι άδικα. Γιατί συμπυκνώνει με τον καλύτερο τρόπο όχι μόνο το αδιέξοδο στα πανεπιστήμια αλλά και την πολιτισμική μας κατάντια.

ΕΘΝΟΣ 18/4/13

Η δική μας Βοστόνη!

Ο Μαραθώνιος της Βοστόνης είναι ίσως ο πιο «ελληνικός» Μαραθώνιος στον κόσμο - από όσους διεξάγονται βέβαια εκτός Ελλάδος. Ξεκίνησε το 1897 εμπνευσμένος από την αναβίωση των Ολυμπιακών Aγώνων στην Αθήνα, τον προηγούμενο χρόνο. Oπως και ο κλασικός Μαραθώνιος της Αθήνας, το αρχικό του μήνυμα ήταν μήνυμα ελευθερίας, εμπνευσμένο και αυτό από τον Αθηναίο Φειδιππίδη: ήταν αφιερωμένος στον Paul Revere, έναν Aμερικανό πατριώτη που έτρεξε να ειδοποιήσει τους κατοίκους της πόλης για τις δυνάμεις των Βρετανών που ετοιμάζονταν να επιτεθούν.
Στην Ελλάδα βέβαια έγινε περισσότερο γνωστός το 1946 όταν ήρθε πρώτος ένας μεγάλος Eλληνας αθλητής, ο Στέλιος Κυριακίδης. Αμέσως μετά τις κακουχίες της Κατοχής, έτρεξε με παπούτσια-δωρεά των ομογενών και με στόχο να μαζέψει τρόφιμα και ρούχα για τη δοκιμαζόμενη Ελλάδα. Ο Κυριακίδης όμως ήταν ο δεύτερος Eλληνας νικητής. Είχε προηγηθεί το 1920 ο Λάκωνας Πέτρος Τριβουλίδης, ο οποίος ωστόσο έτρεξε με τα χρώματα της Αμερικής, αν και είχε φτάσει στις ΗΠΑ μόλις το 1914.
Από τότε βέβαια ο Μαραθώνιος της Βοστόνης έγινε παγκόσμιος -ο πιο διάσημος Μαραθώνιος στον κόσμο- και μ' αυτή την έννοια παρέμεινε και ελληνικός.
Γιατί κάθε χρόνο, όπως και προχθές, πάντα κάποιοι Eλληνες θα πάρουν μέρος. Αλλά και γιατί πια σε όλο τον κόσμο κάθε Μαραθώνιος είναι μια κοινή γιορτή ζωής και ελευθερίας τόσο γι' αυτούς που συμμετέχουν στον αγώνα όσο και γι' αυτούς που τον παρακολουθούν.
Iσως αυτός να είναι και ο λόγος που για πρώτη φορά ακόμα και το διαδίκτυο ήταν μάλλον σιωπηλό και οι φωνές για περίεργες «συνωμοσίες» ή ότι «καλά τους κάνανε» ήταν σχετικά λίγες. Παρότι λίγοι τον αποτολμούν, όλο και πιο πολλοί είναι σε θέση να καταλάβουν, ακόμα και να ταυτιστούν με όσους έχουν κολλήσει την τρέλα. Κατά μια έννοια ο Μαραθώνιος είναι ένα άθλημα της εποχής μας: μοναχικό, ίσως και εγωιστικό, που παραδόξως σου προσφέρει ισορροπία.
«Οταν τρέχω δεν σκέφτομαι τίποτα το αξιομνημόνευτο» γράφει ο γνωστός Ιάπωνας συγγραφέας και μαραθωνοδρόμος Χαρούκι Μουρακάμι. «Απλώς τρέχω. Τρέχω σ' ένα κενό. Ή ίσως θα έπρεπε να το θέσω αλλιώς: τρέχω για να κάνω δικό μου το κενό». Και προσθέτει σε άλλο σημείο: «τα περισσότερα πράγματα που έμαθα για το γράψιμο τα έμαθα τρέχοντας καθημερινά. Πρόκειται για πρακτικά σωματικά μαθήματα.
Πόσο πολύ μπορώ να πιέσω τον εαυτό μου; Πόση ξεκούραση μου επιτρέπεται - και πόσο είναι το πολύ;- Μέχρι ποιου σημείου πρέπει να επαφίεμαι στις ικανότητές μου και πότε πρέπει να αρχίσω να αμφισβητώ τον εαυτό μου;». Ασκηση σωματική ή άσκηση αυτογνωσίας;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τρομοκρατική επίθεση είχε ως στόχο να εκμεταλλευτεί τη μεγάλη δημοσιότητα του Μαραθώνιου. Δεν θα εκπλαγώ καθόλου αν αποδειχθεί ότι ήταν και μια συμβολική επίθεση, ακροδεξιάς πιθανότατα έμπνευσης, από όσους στα άρρωστα μυαλά τους εχθρεύονται τον φιλελεύθερο τρόπο ζωής.
Κατά μια τραγική ειρωνεία ο φετινός Μαραθώνιος ήταν αφιερωμένος στους μικρούς μαθητές που έχασαν τη ζωή τους πριν από λίγο καιρό στο Νιούτον. Γι' αυτό και η εκκίνηση δόθηκε με κόρνα, όχι με πιστόλι.
Ενας γνωστός μού περιέγραφε ως μια από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής του όταν τερμάτισε στον κλασικό Μαραθώνιο της Αθήνας και μπήκε στο Καλλιμάρμαρο κρατώντας από το χέρι τα δυο μικρά του εγγονάκια. Ούτε τολμώ να σκεφτώ πώς αισθάνεται ο πατέρας που έχασε τον 8χρονο γιο του, ο οποίος τον περίμενε να τερματίσουν μαζί!

ΕΘΝΟΣ 17/4/13

Ελλειμμα εμπιστοσύνης

Οι πολίτες δεν είναι μόνο εξοργισμένοι με τους πολιτικούς. Συμβαίνει κάτι ακόμα χειρότερο: μας περιφρονούν». Η διαπίστωση - εξομολόγηση έγινε σε πρόσφατη συζήτηση από παλιό πολιτικό που πρωταγωνίστησε σε όλη σχεδόν τη διάρκεια της μεταπολίτευσης και σήμερα διαπιστώνει ένα φαινόμενο που κι ο ίδιος δεν μπορεί εύκολα να εξηγήσει. Είναι όμως αληθινό.
Εξοργίζεσαι με κάποιον που σε εξαπατά. Περιφρονείς όμως κάποιον τον οποίο πίστεψες, επένδυσες σ' αυτόν και αποδείχθηκε πολύ κατώτερος των προσδοκιών σου. Καταλαβαίνεις ότι ήταν πολύ μικρός για να σηκώσει το βάρος το οποίο τόσο πρόθυμα ανέλαβε. Κι ό,τι κι αν σου πει πια, δεν είσαι διατεθειμένος να τον ακούσεις.
Εντάξει, υπάρχει η περίφημη συζήτηση για την κότα και το αβγό: εμείς οι ίδιοι τελικά αναδεικνύουμε τους πολιτικούς που μας αρέσουν και μας αρέσουν αυτοί που μας δίνουν τις περισσότερες υποσχέσεις. Η πραγματικότητα ωστόσο δεν είναι τόσο απλή.
Οπου σταθούν και όπου βρεθούν αυτές τις ημέρες, πολιτικοί, δημοσιογράφοι ή οικονομολόγοι ακούνε μια ερώτηση από τους πολίτες: υπάρχει ελπίδα να βγούμε από την κρίση και πότε; Και η ερώτηση αυτή δεν μαρτυρά τίποτα άλλο από την αδυναμία των περισσότερων εξ ημών να καταλάβουμε πού πηγαίνουμε.
Με άλλα λόγια, οι πολίτες εξ αντικειμένου έχουν την ανάγκη να εμπιστευθούν και να πιστέψουν κάποιους καθώς δεν είναι σε θέση -ούτε θα μπορούσαν να είναι- να παρακολουθήσουν και πολύ περισσότερο να προβλέψουν την πορεία των πραγμάτων.
Το αστείο είναι ότι συχνά δεν μπορούν και οι πολιτικοί. Ακόμα και στο οικονομικό επιτελείο υπάρχουν πολλοί βαθμοί αβεβαιότητας για το αν το Μνημόνιο θα πετύχει. Αλλωστε πολλά -η διεθνής ύφεση για παράδειγμα- είναι εκτός του δικού μας ελέγχου. Για τον μέσο βουλευτή ας μην το συζητήσουμε. Δεν έχει ούτε τις τεχνικές γνώσεις ούτε την εξειδικευμένη πληροφόρηση που απαιτείται.
Μας αρέσει ή όχι, αυτή είναι η φύση του πολιτικού μας συστήματος. Γι' αυτό εμπιστευόμαστε τους ειδικούς και γι' αυτό η Δημοκρατία μας είναι αντιπροσωπευτική. Μόνο που για να λειτουργήσει προϋποθέτει έναν ελάχιστο βαθμό εμπιστοσύνης. Κι αυτή πλέον δεν υπάρχει κι όπου υπάρχει υπονομεύεται συστηματικά και προγραμματισμένα.
Υπονομεύεται στις Σκουριές όπου μια μερίδα των κατοίκων διεκδικεί το δικαίωμα να υποκαθιστά τον νόμο. Υπονομεύεται στα πανεπιστήμια, συχνά με την προκλητική ανοχή των καθηγητών, όπου 20χρονοι κάνουν επίδειξη αμάθειας και βαρβαρότητας. Υπονομεύεται ακόμα και στα γήπεδα με την προκλητική ασυλία οπαδών και παραγόντων. Και βέβαια υπονομεύεται από την αντιπολίτευση που επενδύει στη σύγχυση.
Δυστυχώς υπονομεύεται και από τους κυβερνητικούς εταίρους. Που μερικές φορές νομίζουν ότι με επικοινωνιακά τρικ θα μπορέσουν να γλιτώσουν το πολιτικό κόστος των δύσκολων επιλογών που έχουν μπροστά τους. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί ο πανηγυρισμός για το «υπόσχεση ΔΗΜΑΡ: καμία απόλυση» την ημέρα ακριβώς που συμφωνήθηκαν 14.000 απολύσεις;
Το παράδοξο είναι ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους οι πολίτες είναι θετικοί και στην αξιολόγηση και στις απολύσεις όσων είναι ανεπαρκείς. Τα κόμματα ωστόσο δεν έχουν καταλάβει ότι στις σημερινές συνθήκες η λογική των «θα» έχει πεθάνει. Κι ότι ίσως είναι η ώρα για ένα νέο είδος πολιτικών που δεν θα αναμασούν ψεύτικες βεβαιότητες αλλά θα παρουσιάζουν στις πραγματικές τους διαστάσεις τα προβλήματα και τα διλήμματα που αντιμετωπίζουμε. Που δεν θα υπόσχονται αλλά θα εξηγούν. Που δεν θα κρύβουν τα λάθη και τις αποτυχίες αλλά θα είναι έτοιμοι να μάθουν από αυτές και να γίνουν -να γίνουμε όλοι μας- καλύτεροι!

ΕΘΝΟΣ 16/4/13

... κι όλα τα ίδια μένουν

Με ιδιαίτερη λαμπρότητα σε μια πανηγυρική τελετή, εορτάστηκε την Παρασκευή η επανασύσταση του 9ου συντάγματος πεζικού στην Καλαμάτα. Οπως είναι γνωστό, εδώ και μερικά χρόνια το στρατόπεδο της πόλης έχει κλείσει.
Μετά από «αθόρυβη» δουλειά όλων των φορέων όμως και με τη «συμβολή του Μεσσήνιου πρωθυπουργού», όπως μας πληροφορεί σχετικά ο τοπικός Τύπος, το στρατόπεδο άνοιξε και θα λειτουργήσει και πάλι ως κέντρο κατάταξης. Ο τοπικός βουλευτής κάλεσε όλους όσοι εργάστηκαν για να επιτύχουν την επανασύσταση να είναι σε «επαγρύπνηση», ώστε «να μη χαθεί ποτέ ξανά» το στρατόπεδο από την Καλαμάτα και τη Μεσσηνία.
Αν θα ήθελε κανείς να κιτρινίσει λίγο, θα μπορούσε να πει πως την ώρα που σε όλη την Ελλάδα, για λόγους οικονομίας και αποτελεσματικότητας, κλείνουν σχολές των ΤΕΙ και των ΑΕΙ, στην Καλαμάτα τουλάχιστον ανοίγουν στρατόπεδα. Κι επειδή μάλλον δεν έχει εκπονηθεί ένα νέο αμυντικό δόγμα για τον από Νότο κίνδυνο, θα μπορούσε κανείς να διακινδυνεύσει την εκτίμηση ότι η απόφαση εντάσσεται στη λογική «και γεφύρια θα σας φτιάξουμε». Η εντοπιότητα του πρωθυπουργού είναι μάλλον τυχαία. Ή ίσως και όχι.
Εντάξει, να μην κάνουμε την τρίχα τριχιά. Ενα απλό ρουσφετάκι ήταν. Μπορούμε και πάλι όμως να διακινδυνεύσουμε την εκτίμηση ότι αυτή η κυβέρνηση, εκτός από τη λίγο-πολύ υποχρεωτική προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κρίσης εντός του ευρώ -πολύτιμη ασφαλώς-, δεν έχει τίποτα το θετικό να παρουσιάσει στους πολίτες ως προοπτική για τη χώρα. Πέρα από τις γνωστές πελατειακές πρακτικές που μας έφεραν στην κρίση.
Με αυτή την έννοια, εξ όνυχος τον λέοντα. Θα αντιτάξει ίσως κανείς ότι εδώ πνιγόμαστε τι μας λες για θετικές προοπτικές. Ομως, αν η κρίση είναι και ευκαιρία και πράγματι είναι, τότε θα ήταν καλό να μάθουμε: ευκαιρία για τι ακριβώς; Πάρτε παράδειγμα τις περίφημες απολύσεις των δημοσίων υπαλλήλων, στις οποίες επιτέλους συμφώνησαν οι τρεις αρχηγοί. Τα έχουμε ακούσει όλα. Για αξιολογήσεις δομών, αξιολογήσεις προσώπων, επίορκους, περικοπές, ό,τι ποθεί η ψυχή του καθενός.
Η πραγματικότητα που ζει ο πολίτης, ωστόσο, είναι η κατάρρευση των υπηρεσιών και η διόγκωση της ταλαιπωρίας - ακόμα και σε ημι-ιδιωτικοποιημένες ΔΕΚΟ, όπως η ΔΕΗ, όπου οι καθημερινές ουρές θα έπρεπε να είναι αρκετές για να πάει σπίτι της η διοίκηση. Το μόνο λοιπόν που δεν έχουμε ακούσει από αυτή την περίφημη διοικητική μεταρρύθμιση είναι πώς θα ευνοηθεί ο πολίτης. Αν μαθαίναμε και για δεσμευτικούς μετρήσιμους στόχους, τόσο το καλύτερο.
Γιατί βέβαια όλα αυτά τα χρόνια όλο για νέους θεσμούς ακούγαμε και αποτέλεσμα τίποτα. Μάνατζερ στα νοσοκομεία, απλοποίηση διαδικασιών για τις άδειες, διασταυρώσεις στοιχείων για τη σύλληψη της φοροδιαφυγής κι όλα τα ίδια μένουν.
Είτε γιατί κάποιοι βρίσκουν τρόπους να τα παρακάμπτουν είτε, το συνηθέστερο, γιατί αποφασίζονται ρυθμίσεις που ξεχνιούνται την επομένη. Κι έτσι η ΔΗΜΑΡ φτάνει να ζητά βιογραφικά από δικά της παιδιά για τις διοικήσεις των νοσοκομείων! Βιογραφικά για μάνατζερ φυσικά!
Ας ρωτήσει λοιπόν ο υπουργός να μάθει πόσους μήνες κάνουν οι υπηρεσίες του να απαντήσουν στον πολίτη, πόσο χρόνο και... χρήμα χρειάζεται στην πράξη για να ανοίξει μια επιχείρηση και πόσο πάει το φακελάκι, και μετά, όταν θα έχει χειροπιαστά αποτελέσματα, να βγει να κάνει ανακοινώσεις. Και τότε να τους συγχωρήσουμε κι ένα στρατόπεδο παραπάνω!

ΕΘΝΟΣ 15/4/13

Μήπως χρειαζόμαστε έναν πολιτικό με την πυγμή της Θάτσερ;

Πριν από αρκετά χρόνια, την εποχή του μονοπωλίου του ΟΤΕ, είχα ζητήσει να μου βάλουν μια δεύτερη τηλεφωνική γραμμή. Επειτα από αναμονή μηνών ένα Σάββατο πρωί -για να πληρωθεί την υπερωρία- ήρθε στο σπίτι μου ένας τεχνίτης της επιχείρησης με ένα τηλέφωνο σε ανοικτό κόκκινο χρώμα με άσπρα αυτάκια! Μην έχοντας σχέση με την ποπ αισθητική του οργανισμού διαμαρτυρήθηκα, για να εισπράξω ένα «αν σας αρέσει», με το οποίο βέβαια θέλοντας και μη συμβιβάστηκα. Τελικά αγόρασα, παράνομα αν δεν κάνω λάθος, μια νέα συσκευή από το εμπόριο.
Το περιστατικό μου το θύμισε ένα σημείωμα του Αγγλου συγγραφέα Ιαν Μακιούαν για τη Θάτσερ και πώς άλλαξε την Αγγλία. Πριν γίνει πρωθυπουργός, επεσήμανε ο Μακιούαν, ήταν παράνομο να βάλεις μόνος σου προέκταση στο καλώδιο του τηλεφώνου σου. Επρεπε να περιμένεις 6 εβδομάδες να στο τοποθετήσει τεχνικός του αγγλικού ΟΤΕ. Οσο για το πρόγραμμα της τηλεόρασης, ήταν κρατικό μυστικό ώστε να δημοσιεύεται αποκλειστικά στην αγγλική «Ραδιοτηλεόραση» ιδιοκτησίας του BBC!
Πρέπει να το ομολογήσουμε όσο και αν δεν μας αρέσει: σ΄ αυτό το θέμα, στην απελευθέρωση δηλαδή της αγοράς και στη συνακόλουθη έκρηξη του καταναλωτισμού, η Θάτσερ έχει δικαιωθεί. Κατεξοχήν μάλιστα από τους -τρόπον τινά- ιδεολογικούς της αντιπάλους, τις πρώην αλλά και τις νυν κομμουνιστικές χώρες.
Αλλες πλευρές της πολιτικής της έχουν ηττηθεί πανηγυρικά. Ποιος θυμάται πια τον μονεταρισμό; Ο Κέινς χαίρει άκρας υγείας ακόμα -ή κατεξοχήν- και στις ΗΠΑ. Μαζί έχει ηττηθεί και η τυφλή πίστη στις χρηματιστηριακές αγορές που, όπως και το 1929 έτσι και σήμερα, παραλίγο να οδηγήσουν τον πλανήτη σε νέο κραχ.
Ομως αυτό που ακόμα και σήμερα εξακολουθεί να διχάζει, κι όχι μόνο τους Αγγλους, είναι η προσέγγισή της στην πολιτική, ο διχαστικός, συγκρουσιακός ή και αυταρχικός τρόπος με τον οποίο άσκησε τη διακυβέρνηση της χώρας. Αν πιστέψουμε τις αγγλικές εφημερίδες, στις βιομηχανικές περιοχές του Βορρά ακόμα και σήμερα τη θυμούνται με οργή ή και μίσος για τις δουλειές που κατέστρεψε. Λίγο άδικα είναι αλήθεια, μια και η αποβιομηχανοποίηση ξεκίνησε πριν από αυτήν και συνεχίστηκε και μετά. Κι ήταν ένα διεθνές φαινόμενο, σε όλες σχεδόν τις ανεπτυγμένες χώρες κι όχι απαραίτητα κακό - τα βιομηχανικά προϊόντα έχουν φτηνύνει.
Οι υποστηρικτές της, από την άλλη πλευρά, θυμίζουν ότι η Αγγλία τότε ήταν σε βαθιά κρίση, είχε αναγκαστεί μάλιστα να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Με την πολιτική της και παρά το αναπόφευκτο -λένε- κοινωνικό κόστος, έβαλε τις βάσεις για τη μετέπειτα ευημερία. Υποχρέωσε δε μετά τρεις εκλογικές νίκες να αποδεχθεί και το Εργατικό Κόμμα την οικονομία της αγοράς και να εγκαταλείψει τον κρατισμό.
Χρειαζόμαστε άραγε κι εμείς μια Θάτσερ; Εναν πολιτικό αποφασισμένο να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις χωρίς να κοιτάζει το πολιτικό κόστος; Αν δεν προχωρήσουμε ωστόσο με μια στοιχειώδη συναίνεση, τότε η ώρα που οι αυταρχικές λύσεις θα γίνουν πιο ελκυστικές δεν είναι μακριά. Το αν θα είναι από τα δεξιά ή τα αριστερά μπορεί και να είναι δευτερεύον!

ΕΘΝΟΣ 14/4/13

Εξαγορασμένη συναίνεση!

Τι ακριβώς υπονοείται με αυτό το «ανάγκες» δεν γνωρίζω. Αν αναλογιστούμε τι κατά καιρούς διακινούν -όλες- οι φοιτητικές παρατάξεις, το μυαλό μας θα μπορούσε να πάει στα πάντα. Το συγκεκριμένο περιστατικό ωστόσο αναφέρεται στη μαζική παράσταση διαμαρτυρίας σε γραφείο καθηγήτριας γιατί τα θέματα που έβαλε στις εξετάσεις ήταν... δύσκολα και κόπηκε το 80% των εξετασθέντων.
Το ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι η εν λόγω καθηγήτρια, όπως μας πληροφορεί η σχετική αφίσα που σημειώνει ότι οι «συλλογικοί αγώνες πετυχαίνουν νίκες», «αποδέχθηκε» το λάθος της και υποσχέθηκε να μην το επαναλάβει. Ας ελπίσουμε όχι για να επιστρέψει στο «δημοκρατικό 5».
Να ήταν το μόνο κρούσμα; Προχθές μασκοφόροι τα έκαναν γυαλιά-καρφιά σε μια εκδήλωση της ΔΑΠ στο Πανεπιστήμιο του Πειραιά. Ετσι χωρίς λόγο στο πλαίσιο της επαναστατικής γυμναστικής. Χθες εξάλλου στο ΤΕΙ Πάτρας φοιτητές κρατούσαν επί ώρες ομήρους καθηγητές τους, προπηλακίζοντάς τους και απειλώντας να κάψουν τα γραφεία τους, επειδή, κατά την άποψή τους, δεν αντιδρούσαν αρκετά δυναμικά στο σχέδιο «Αθηνά».
Το αντικείμενο της αντιπαράθεσης προφανώς είναι το δευτερεύον. Σε κάποιες περιπτώσεις όσοι αντιδρούν μπορεί να έχουν δίκιο, σε άλλες τα κίνητρα μπορεί να είναι συντεχνιακά - κάθε αλλαγή προκαλεί διαφωνίες. Εκείνο που δεν μπορεί να παραβλεφθεί όμως είναι αυτή η γενικευμένη αντικοινωνική συμπεριφορά, η απόλυτη περιφρόνηση κάθε θεσμού που ενδημεί στα πανεπιστήμια. Αν οι νέοι αποτελούν -και σίγουρα αποτελούν- το μέλλον μας, τότε έχουμε κάθε λόγο να ανησυχούμε.
Και δεν είναι μόνο στα πανεπιστήμια. Προχθές παρακολουθούσα στην τηλεόραση μια κυρία από την Ιερισσό, μητέρα, όπως αυτοσυστήθηκε. Διαμαρτυρόταν σε έξαλλη κατάσταση γιατί της «έχουν κλέψει τη ζωή». Μου φάνηκε υπερβολική στη συμπεριφορά της, αλλά αυτό είναι το λιγότερο. Στον ποταμό των κατηγοριών της τα έβαλε με όλους: όχι μόνο την πουλημένη κυβέρνηση αλλά και τους επιστήμονες που θεωρούν ότι πρέπει να προχωρήσει η επένδυση, αλλά και τη δικαιοσύνη. «Για ποια δικαιοσύνη;» ήταν η επωδός του λόγου της.
Καταλαβαίνω ότι για πολλούς συμπολίτες μας τα λεγόμενα της κυρίας είναι περίπου αυτονόητα. Αν έχουμε ωστόσο ακυρώσει κάθε θεσμοθετημένη διαδικασία αποφάσεων, υπάρχει πρόβλημα. Αναρωτιέμαι για παράδειγμα τι θα έκανε μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αν βρισκόταν αντιμέτωπη με ανάλογες αντιδράσεις, αυτή τη φορά ωστόσο από την άλλη πλευρά, από τις χιλιάδες εργαζομένων που θα έμεναν στον δρόμο αν έκλειναν τα ορυχεία.
Ξέρω τι γινόταν ως σήμερα. Θα ερχόταν ο αρμόδιος υπουργός και, για να κλείσει τα ορυχεία και να έχει την ησυχία του, θα υποσχόταν τόσες προσλήψεις των (πρώην) μεταλλωρύχων σε δασοφύλακες, θα εξήγγελλε τη δημιουργία υπαίθριου μεταλλευτικού μουσείου, θα δημιουργούσε πιθανότατα και ΤΕΙ στην περιοχή για ορυκτολόγους.
Η παλιά καλή και δοκιμασμένη μέθοδος της εξαγορασμένης συναίνεσης. Η οποία τις περισσότερες φορές λειτουργούσε σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος. «Ελυνε» ένα πρόβλημα και δημιουργούσε πολύ περισσότερα στο μέλλον. Αυτή την πολυτέλεια δεν την έχουμε πια. Κάθε απόφασή μας έχει κόστος. Κι αν δεν συμφωνήσουμε μια αποτελεσματική και ορθολογική διαδικασία επίλυσης των... διαφορών μας, δεν μας σώζουν ούτε χίλια μνημόνια!

ΕΘΝΟΣ 13/4/13

Πολίτες του κόσμου!

Πριν από λίγα χρόνια, περίπου τέτοια εποχή, όταν αρχίζουμε δηλαδή να συζητάμε για διακοπές, συνομιλούσα με Ευρωπαίο διπλωμάτη και τον ρώτησα για τα σχέδιά του. Μου είπε ότι θα μείνει στην Ελλάδα. Φαντάστηκα ότι αγαπά νησιά και ήλιο. Η απάντησή του όμως με εξέπληξε. «Εχουμε μικρά παιδιά και δεν υπάρχει καλύτερο μέρος στον κόσμο για διακοπές. Μπορείς να πας παντού μαζί τους χωρίς κανείς να ενοχλείται. Στην πατρίδα μας θα ήταν αδιανόητο».
Θυμήθηκα το περιστατικό διαβάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας της UNICEF για την ευημερία των παιδιών στις 29 πλουσιότερες χώρες του πλανήτη, μεταξύ των οποίων είναι και η Ελλάδα. Κι ενώ η κατάταξή μας σε τομείς όπως η «υλική ευημερία» ή η «υγεία και ασφάλεια» δεν είναι καλή -αντιστοίχως στη 19η και 20ή θέση-, ανεβαίνουμε στην πέμπτη θέση όταν ζητήθηκε από τα ίδια τα παιδιά να βαθμολογήσουν την ικανοποίηση από τη ζωή τους!
Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι αυτό οφείλεται στον υπερπροστατευτισμό της ελληνικής οικογένειας. Στους ίδιους τους γονείς που -το ξέρουμε- κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να προσφέρουν όσα περισσότερα μπορούν στα παιδιά τους.
Κι είναι πραγματικά παράδοξο ότι μια κοινωνία στην οποία το παιδί είναι βασιλιάς, έχει καταφέρει να υποθηκεύσει με τον χειρότερο τρόπο το μέλλον τους.
Γιατί βέβαια η κρίση του χρέους, στην πραγματικότητα είναι και μια κρίση στις σχέσεις μεταξύ των γενεών. Τα δικά μας τα χρέη θα κληθούν να τα πληρώσουν τα παιδιά μας και κάθε παιδί που γεννιέται -αν θέλουμε να παίξουμε λίγο με αριθμούς- αναλαμβάνει μια οφειλή 34.000 ευρώ.
Αυτό φυσικά είναι το λιγότερο. Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η προοπτική που έχουν οι νέοι για να βρουν δουλειά. Τον Ιανουάριο η ανεργία στους νέους πέταξε στο 59%. Κι όσο και αν η μέθοδος υπολογισμού οδηγεί ίσως στην υπερεκτίμησή της, η αλήθεια παραμένει ότι σήμερα είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρει δουλειά ένας νέος. Και θα συνεχίσει να είναι δύσκολο για πολλά χρόνια ακόμα καθώς η περίφημη «παραγωγική ανασυγκρότηση» θα πάρει χρόνο.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, η καλύτερη προοπτική για χιλιάδες νέους τα επόμενα χρόνια θα είναι να βρουν δουλειά στο εξωτερικό. Ηδη το κάνουν πολλοί και καλώς ή κακώς δεν το έχουν μετανιώσει.
Είναι αυτό μια θετική προοπτική για τη χώρα; Σίγουρα όχι. Το μεγαλύτερό μας κεφάλαιο είναι το ανθρώπινο και το μέλλον μας είναι οι νέοι. Τα έχουμε κάνει θάλασσα όμως και είναι ήδη αργά. Η ελπίδα μας είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για να μπορέσουν όσο πιο σύντομα να επιστρέψουν. Εως τότε, όπως και παλαιότερα, η διασπορά θα είναι η κιβωτός της πατρίδας.
Στην έρευνα της UNICEF, τις χειρότερες επιδόσεις τις έχουμε στην Εκπαίδευση - βρισκόμαστε στην 28η θέση από τις 29, αμέσως μετά τις ΗΠΑ και πριν από τη Ρουμανία.
Δεν μπορώ να πω αν είναι δίκαιη ή άδικη η κατάταξη και σε ποιο βαθμό η Παιδεία, στα μάτια των παιδιών, είναι θύμα της δικής μας κατεδαφιστικής κριτικής που δεν μας επιτρέπει να δούμε και πολλά θετικά. Σίγουρα πάντως αν ο στόχος μας είναι μια ανοικτή δυναμική οικονομία με υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, τότε θα πρέπει να κάνουμε πολλά περισσότερα για να βγαίνουν από τα σχολεία μας πολίτες του κόσμου - όχι παπαγάλοι. Αρχίζοντας ασφαλώς από τις ξένες γλώσσες!

ΕΘΝΟΣ 12/4/13

Avanti μαέστρο!

Οσοι εξακολουθούν να διατηρούν την ψυχραιμία τους για τα πολιτικά μας πράγματα καταλαβαίνουν ότι αν η σημερινή κυβέρνηση αποτύχει, τότε και ανεξάρτητα από το ποιος θα τη διαδεχθεί, θα κινδυνεύσουμε να ανοίξουμε την πόρτα του φρενοκομείου. Δυστυχώς στιγμές στιγμές η ίδια η κυβέρνηση μοιάζει να το αγνοεί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα το νέο σίριαλ που ζούμε για την περίφημη δόση. Εχει ευθύνες η τρόικα; Μπορεί. Αλλά εμείς δεν εκλέξαμε την τρόικα, την κυβέρνηση εκλέξαμε για να μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα, όχι να σέρνεται πίσω από τα γεγονότα.
Πάρτε για παράδειγμα τις τράπεζες. Εναν και πλέον χρόνο τώρα ισχυριζόμαστε -και είναι αλήθεια- ότι αν δεν μας δώσουν τα λεφτά για να προχωρήσει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, δεν μπορεί να σηκώσει κεφάλι η οικονομία. Μας δίνουν, λοιπόν, τα λεφτά και εμείς τι κάνουμε; Ζητάμε παράταση!
Γι' αυτό, δηλαδή, για το οποίο εμείς υποστηρίζαμε ότι έπρεπε να είχε γίνει από πέρυσι τέτοιο καιρό, αποδεικνύεται, έναν χρόνο μετά, ότι εξακολουθούμε να είμαστε ανέτοιμοι! Σαν να μην έφτανε, για να προχωρήσουμε στην ενοποίηση Εθνικής - Eurobank ζητάμε πρόσθετα κεφάλαια την ώρα που εμείς πάλι υποστηρίζουμε ότι από την ενοποίηση θα προκύψουν συνέργειες που θα μειώσουν το κόστος. Οταν αυτό δεν εγκρίνεται -η παράταση και τα πρόσθετα κεφάλαια-, λέμε ότι η τρόικα έβαλε βέτο στην ενοποίηση!
Δεν γνωρίζω ποια είναι η πολιτική της κυβέρνησης. Αν θέλει πράγματι να διατηρήσει τον πρώτο λόγο στη διοίκηση της Εθνικής. Αν το ήθελε, ωστόσο, και αν ήθελε να αποφύγει αυτό που έγινε -το οποίο πάντως δεν είναι απαραιτήτως κακό για την οικονομία, καθώς η κρατική κηδεμονία συνήθως κακό κάνει- ας είχε προετοιμαστεί.
Πράγμα το οποίο, βέβαια, ισχύει εξίσου και για τις απομακρύνσεις υπαλλήλων. Για τις οποίες λανθασμένα, επίσης, πιστεύαμε ότι η τρόικα ήθελε 25.000 απολύσεις για δογματικούς λίγο - πολύ λόγους. Αποδεικνύεται, ωστόσο, ότι εκείνο το οποίο λένε είναι να φύγουν 25.000 ακατάλληλοι υπάλληλοι και στη θέση τους να προσληφθεί ίσος αριθμός υπαλλήλων, με προσόντα όμως και με αξιοκρατικές διαδικασίες.
Να συμφωνήσουμε απολύτως με τον κ. Μανιτάκη ότι οι υπάλληλοι δεν είναι ντομάτες κι ότι απαιτείται μία σοβαρή διαδικασία αξιολόγησης. Οταν, όμως, όλοι αναγνωρίζουν ότι ο μεγάλος ασθενής στην Ελλάδα είναι η διοίκηση, γιατί πρέπει να είναι η τρόικα ο επισπεύδων και όχι η κυβέρνηση;
Και γιατί, κοντά έναν χρόνο τώρα, δεν βγαίνει μπροστά με δικό της σχέδιο αντί να αμύνεται διαρκώς υποσχόμενη ότι δεν θα γίνουν απολύσεις; Αυτό είναι το ζήτημα ή ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης;
Το μεγάλο πρόβλημα, βέβαια, είναι τι κάνουν οι πολιτικοί αρχηγοί. Δεν τα βλέπουν όλα αυτά; Δεν γνώριζαν εδώ και μήνες ότι αποτελούν τα αγκάθια στις σχέσεις με τους Ευρωπαίους; Εχουν σχέδιο για το πώς θα προχωρήσουμε ή περνούν τον χρόνο τους προσπαθώντας να επιλύσουν τις -με το συμπάθιο- ανούσιες διαφωνίες τους κι αφήνουν τη χώρα στον πιλότο της τρόικας; Δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι έχουν εξασφαλισμένη την αποτυχία;
Για να μην πούμε για τη δημόσια εικόνα. Προχθές παρακολουθήσαμε ενδοκυβερνητικό τηλεοπτικό καβγά με τον εκπρόσωπο της ΔΗΜΑΡ να κατηγορεί «κύκλους» του Μαξίμου ότι προτιμούν να εξευμενίζουν την τρόικα από το να προστατεύουν τη λειτουργία της κυβέρνησης! Από την πόλη έρχομαι δηλαδή. Ε, ας το πάρουν χαμπάρι. Συμφωνική μουσική χωρίς μαέστρο δεν γίνεται!

ΕΘΝΟΣ 11/4/13

Διαζύγια και δράκοι...

Αυτή ιστορία με το πάρε-δώσε των κλειδιών να το ομολογήσω καθόλου δεν μ' άρεσε. Δεν πρόλαβε να στείλει ένα μηνυματάκι στην τρόικα ο Γ. Στουρνάρας και έσπευσε ο Αλέξης να υπογράψει πρωτόκολλο παραλαβής. Ξεχνώντας δηλαδή ότι τα κλειδιά είναι δικά μας κι άνευ της δικής μας εγκρίσεως ουδεμία πράξις αναγνωρίζεται.
Εντάξει, ένα αστείο ήταν. Αλλά τελευταία έχει τρομάξει το μάτι μας. Τόσα και τόσα συμβαίνουν μεταξύ αστείου και σοβαρού και κάπως έτσι θα μας βρει κανένα σοβαρό ατύχημα. Ακόμα και στο Eurogroup, πάνω που αποφασιζόταν η τύχη της Κύπρου, ο κ. Πιερ Μοσκοβισί, ο Γάλλος υπουργός των Oικονομικών, παρακαλώ, βρήκε να πάρει έναν υπνάκο! Και να σκεφτεί κανείς ότι κάποιοι στήριζαν -στηρίζουν ακόμα δηλαδή- τις ελπίδες τους σε μια «αλλαγή των συσχετισμών» στην Ευρώπη. Βαθιά νυχτωμένοι ή μάλλον βαθιά κοιμισμένοι.
Αμ η τρόικα; Αφού πρώτα ευλόγησε τη συγχώνευση Εθνικής-Eurobank, είχε λέει δεύτερες σκέψεις και φοβάται ότι θα δημιουργηθεί μια υπερ-τράπεζα, που θα αποτελεί απειλή για τη σταθερότητα του συστήματος. Και το λένε τώρα που είχαν τυπωθεί και οι προσκλήσεις για τον γάμο. Να ευχηθούμε και του χρόνου;
Για τον οποίο γάμο βεβαίως υπήρχαν εξαρχής ενστάσεις κι ας μη διατυπώθηκαν εγκαίρως. Διότι δικαίως θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς ποια η σκοπιμότητα να δημιουργηθούν τόσο μεγάλες τράπεζες και να περιοριστεί ο ανταγωνισμός την ώρα που έτσι κι αλλιώς το τραπεζικό σύστημα στη χώρα -να το πούμε κομψά- ήταν ολίγον καλομαθημένο.
Κι αν ήταν να δημιουργηθεί μια τόσο ισχυρή νέα τράπεζα με τόσα πολλά πλεονεκτήματα, γιατί δεν βρήκαν όλο αυτό τον καιρό τα απαιτούμενα κεφάλαια;
Εδώ και έναν χρόνο ήταν γνωστοί οι όροι. Φαίνεται πως κάποιοι αρνούνται να δουν την πραγματικότητα κι ήλπιζαν έως την τελευταία στιγμή σε πολιτικές λύσεις. Ε λοιπόν αυτές έχουν τελειώσει.
Ως προς δε το μέλλον, για τη μεν Eurobank με σχετική σιγουριά μπορεί να προβλέψει κανείς τι θα γίνει. Είτε βρει τα λεφτά για να συμμετάσχει στην ανακεφαλαιοποίηση -θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο έως απίθανο- είτε όχι, σχετικά σύντομα θα (ξανα)γίνει ιδιωτική, διότι το περίφημο ΤΧΣ -Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας- θα πουλήσει τις μετοχές σε ιδιώτες.
Με την Εθνική ωστόσο τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι ότι θα κρατικοποιηθεί, αλλά τι θα γίνει μετά. Θα περάσει σε ιδιωτικά χέρια ακόμα και σε χέρια ξένων; Να μια δύσκολη απόφαση. Γιατί μπορεί να είναι θετικό το ότι θα απαλλαγεί πλήρως από την πολιτική κηδεμονία, θα είναι ωστόσο η πρώτη φορά που το ελληνικό κράτος ή μάλλον η κυβέρνηση θα στερηθεί από ένα τόσο σημαντικό εργαλείο άσκησης πιστωτικής πολιτικής.
Από την άλλη πλευρά βέβαια αυτή δεν ήταν η λογική πίσω από τη συγχώνευση; Να λειτουργεί και η Εθνική με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια; Κι αυτή δεν είναι η πολιτική που χρόνια τώρα -από την εποχή Καρατζά, επί κυβέρνησης Κ. Σημίτη- προωθείται συστηματικά;
Εντάξει, τα πράγματα δεν είναι (ποτέ) έτσι απλά. Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο αν θα πουληθούν, αλλά και πώς θα πουληθούν. Τι θα γίνει δηλαδή με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και με ποιο μοντέλο θα προωθηθεί η εξυγίανσή τους. Κι είναι σαφές ότι στις σημερινές συνθήκες αβεβαιότητας στην Ευρωζώνη για τις καταθέσεις έχει τεράστια σημασία να διατηρηθεί το κλίμα εμπιστοσύνης. Τα υπόλοιπα είναι δράκοι για εσωτερική κατανάλωση!

ΕΘΝΟΣ 9/4/13

Επαγγελματικός εξοστρακισμός!

Tον τελευταίο καιρό συμβαίνουν παράξενα πράγματα στη δημοσιογραφία. Μόλις χθες, για παράδειγμα, μάθαμε ότι ένα κόμμα αποφάσισε να μην ξαναστείλει εκπροσώπους του στην εκπομπή ενός δημοσιογράφου εκφράζοντας έτσι την αποδοκιμασία του σε ένα άρθρο που έγραψε.
Δεν ξέρω αν κατάλαβαν καλά τι σημαίνει μια τέτοια απόφαση. Το ότι είναι πρωτοφανής στη μεταπολιτευτική μας ιστορία είναι το λιγότερο. Στην ουσία της είναι σαν να απαγορεύουν σε έναν δημοσιογράφο να δουλεύει επειδή δημοσιοποίησε τις απόψεις του.
Ας μην παρεξηγηθούμε. Είναι προφανώς δικαίωμα κάθε πολιτικού να πηγαίνει ή να μην πηγαίνει σε μια εκπομπή ανάλογα με τον παρουσιαστή αλλά φυσικά και με τους υπόλοιπους καλεσμένους. Αν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν επιθυμούν, ας μην πηγαίνουν.
Οταν ένα κόμμα, ωστόσο, παίρνει μια τέτοια απόφαση, τότε μιλάμε για επιλογή κοινωνικού εξοστρακισμού διά της επαγγελματικής εξόντωσης που -ας μας συμπαθούνε- παραπέμπει ευθέως σε φασιστικά και κομμουνιστικά καθεστώτα. Προφανώς υπάρχει και ζήτημα εφαρμογής μιας τέτοιας απόφασης. Τι θα κάνουν; Δεν θα στέλνουν εκπροσώπους όταν θα τους ζητάει η εκπομπή; 'Η μήπως θα βγάλουν απόφαση ότι απαγορεύουν στα στελέχη τους να πηγαίνουν στην εκπομπή; Και μέχρι ποίου βαθμού; Στους βουλευτές ή ακόμα παρακάτω; Γιατί ομολογώ ότι το κόμμα που θα (μου) έλεγε κάτι τέτοιο και θα προσπαθούσε να ορίσει την κοινωνική μου συμπεριφορά θα με παρέπεμπε σε «μεγάλο αδελφό».
Από εκεί και πέρα βέβαια, κάθε κόμμα και κάθε πολίτης έχει το ελεύθερο να λέει ό,τι θέλει και να ασκεί όση κριτική θέλει εναντίον οποιουδήποτε. Δεν μπορεί κανείς ωστόσο να μην παρατηρήσει ότι η ευαισθησία που εκδηλώθηκε από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ είναι ευθέως αντίστροφη με τους χαρακτηρισμούς που κατά σύστημα κάνουν τα δικά του στελέχη και φιλοξενούνται στις στήλες της κομματικής του εφημερίδας.
Τα περί κατοχικής κυβέρνησης και δωσιλόγων είναι στην ημερήσια διάταξη - σχεδόν έχουν πάψει πια να προκαλούν εντύπωση. Βουλευτής τους έφτασε να χαρακτηρίζει «ποντίκια» στελέχη άλλου κόμματος, χαρακτηρισμό -συμπαθάτε με και πάλι- που μόνο από φασίστες θα περιμέναμε.
Δεν είχαν καν την αυτοσυγκράτηση -ή την αυτογνωσία;- να αποφύγουν στον ημιεπίσημο ιστότοπό τους να αντιγράψουν τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησε ο δημοσιογράφος στο επίδικο άρθρο του για να του επιτεθούν ζητώντας να εξαφανιστούν «τα τέρατα» σαν κι αυτόν και τους φίλους του!
Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα ότι η επίθεση σ' αυτόν και «τους φίλους του», όπως και οι κατά καιρούς επιθέσεις στους περισσότερους δημοσιογράφους με τους οποίους διαφωνούν, δεν γίνεται επί των απόψεών τους, αλλά επί της προσωπικής τους αξιοπιστίας. Οσοι εκφράζουν αντίθετη άποψη είναι αυτόχρημα παπαγαλάκια συμφερόντων. Κι ας κάθονται σε διπλανά γραφεία με δικά τους στελέχη!
Οσο για την ουσία του άρθρου, είναι προφανές ότι δεν βρίσκεται εκεί το ζήτημα. Και πάλι όμως δεν μπορεί κανείς να μην αναρωτηθεί: έχουν γίνει τόσα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική δημοσιογραφία, αυτό θεωρούν ότι ήταν το χειρότερο κρούσμα; 'Η μήπως αυτή η «απαγόρευση» δεν είναι παρά μια κυνική επικοινωνιακή πρωτοβουλία; Βρήκαν έναν βολικό -και ενοχλητικό- εχθρό.
Και η Ενωση Συντακτών; Πώς θα αντιδράσει σ' αυτόν τον επαγγελματικό εξοστρακισμό; Το συνδικαλιστικό όργανο των δημοσιογράφων έχει φροντίσει να κάνει σαφές πώς αντιλαμβάνεται την ελευθερία της γνώμης τιμωρώντας άλλον δημοσιογράφο επειδή τόλμησε να ασκήσει κριτική σε μία από τις τόσες απεργίες στην ΕΡΤ. Γι' αυτό σας λέω, παράξενα πράγματα?

ΕΘΝΟΣ 11/4/13

Οχι άλλη συνωμοσία!

Στις αρχές της δεκαετίας του '90 ένας υπουργός των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ βρέθηκε αντιμέτωπος ένα πρωί, παραμονές εκλογών, με οκτάστηλο τίτλο απογευματινής εφημερίδας σύμφωνα με τον οποίο ήταν ο αρχηγός της... 17 Νοέμβρη. Η είδηση εξαρχής έδειχνε κατασκευασμένη, έδενε ωστόσο μια χαρά με τη νεοδημοκρατική συνωμοσιολογία της εποχής.
Οπως ήταν φυσικό, προσέφυγε στη Δικαιοσύνη, στο δικαστήριο ωστόσο η καλή εφημερίδα αθωώθηκε καθώς παρουσίασε αναφορά στελέχους της ΕΥΠ στο οποίο υποστηριζόταν η εν λόγω θεωρία. Πώς την εμπνεύστηκε, ποτέ δεν έγινε γνωστό. Ηθελε να γίνει αρεστός στους προϊσταμένους του; Εκτελούσε διατεταγμένη υπηρεσία; Κρυφάκουγε στον καρνάβαλο;
Ετσι κι αλλιώς δεν έχει πια σημασία. Αρκεί ωστόσο να θυμόμαστε τι είδους (ύποπτες) σαχλαμάρες μπορεί ενίοτε να κατεβάσει η κούτρα των μυστικών υπηρεσιών. Οπως, για παράδειγμα, το περιβόητο έγγραφο στο οποίο στηρίζεται η υποτιθέμενη απόπειρα δολοφονίας του πρώην πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή.
Είναι τόσο κακότεχνο -δολιότητα και ικανότητα δεν είναι συνώνυμα- που εμφανίζει μια ομάδα των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσίας να βρίσκεται στην Ελλάδα το 2008 για να αποτρέψει υποκλοπή των συζητήσεων του πρωθυπουργού με τους ομολόγους του Ρωσίας και Βουλγαρίας, σε μια συνάντηση όμως που είχε γίνει το 2006!
Και μόνο αυτό θα ήταν αρκετό για έναν εχέφρονα άνθρωπο να πετάξει στο καλάθι των αχρήστων τις «πληροφορίες» του άγνωστου καλοθελητή που κατά την ΕΥΠ ανήκει στο προσωπικό της ρωσικής πρεσβείας. Δεν το κάναμε. Κι επιχειρείται τώρα η «υπόθεση» να συνδυαστεί με την παρακολούθηση των τηλεφώνων του 2004 - παρακολούθηση που αφορούσε πάνω από 100 άτομα, τα οποία, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, σχετίζονταν με την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων!
Από εκεί και πέρα έγκειται στην κρίση ενός εκάστου εξ ημών το αν θα πιστέψει ότι η σατανική δύναμη που κρύβεται πίσω από όλα αυτά -καταλάβαμε όλοι ποια υπονοείται ότι είναι- από όλους τους εχθρούς της στην υφήλιο θα διάλεγε να δολοφονήσει έναν Ευρωπαίο πρωθυπουργό με τον οποίο μάλιστα διατηρούσε άριστες σχέσεις. Ναι, ήταν άριστες και μετά τις παρακολουθήσεις του 2004!
Δεν είναι η μοναδική «συνωμοσία» πάντως που βρίσκεται τον τελευταίο καιρό στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης. Οπως θυμόμαστε, οι εισαγγελείς ερευνούν κατά πόσον τα στοιχεία για το έλλειμμα του 2009 παραποιήθηκαν προκειμένου να μπούμε στο Μνημόνιο. Κι αυτό παρά το ότι η αναθεώρηση των στοιχείων έγινε μήνες αργότερα, αφότου είχαμε ήδη υπογράψει το Μνημόνιο!
Ερευνά ακόμα τις εξίσου εξωφρενικές καταγγελίες για τα περίφημα «ασφάλιστρα κινδύνου» από τα οποία υποτίθεται ότι η Ελλάδα ζημιώθηκε κατά 60 δισεκατομμύρια, την ώρα που το σύνολο των ασφαλίστρων που εκδόθηκαν για το ελληνικό χρέος δεν ξεπερνούσαν τα 5 δισεκατομμύρια!
Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι οι καταγγελίες αυτές υπηρετούν πολιτικές ή καλύτερα μικρο-πολιτικές σκοπιμότητες. Τροφοδοτούν μπλογκ και αρθρογράφους στο να φιλοτεχνούν φανταστικά προφίλ αποτυχημένων πολιτικών. Σαν τέτοιες κάθε σοβαρός άνθρωπος έχει κάθε λόγο να τις αγνοήσει.
Το αποτέλεσμα ωστόσο είναι ότι έχουμε χάσει κάθε δυνατότητα διαλόγου. Γιατί βέβαια όταν πίσω από κάθε πραγματικό γεγονός έχουμε καταφέρει να κατασκευάζουμε και μια εξωπραγματική θεωρία, τότε στην πράξη κλεινόμαστε στον δικό μας εικονικό και κατασκευασμένο κόσμο. Πρόκειται για τον ορισμό της μεταμοντέρνας Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει πραγματικότητα παρά μόνο (διαμετρικά αντίθετες) αφηγήσεις για την πραγματικότητα. Αντε να ξεμπλέξουμε!

ΕΘΝΟΣ 8/4/13

Η Ελλάδα, το ευρώ και η σωτηρία που... ψάχνει ο ΣΥΡΙΖΑ

Αν καταλάβαμε καλά, το επόμενο επεισόδιο στο σίριαλ του ΣΥΡΙΖΑ «ευρώ ή δραχμή» θα είναι ειδικό συνέδριο με θέμα «τι κάνει μια κυβέρνηση της Αριστεράς που εκβιάζεται με κλείσιμο της ροής χρηματοδότησης από την τρόικα» σε συμπαραγωγή Αλέξη Τσίπρα-Παναγιώτη Λαφαζάνη.
Το ανακοίνωσε ουσιαστικά ο ίδιος ο πρόεδρος του κόμματος αναγνωρίζοντας ότι στο κρίσιμο αυτό ζήτημα «αυτή τη στιγμή» δεν υπάρχει λύση.
Τώρα δεν ξέρω αν θα φανεί πολύ συντηρητική θέση, αλλά η προφανής απάντηση για κάθε εχέφρονα άνθρωπο θα ήταν «φροντίζει να μην της κοπεί η χρηματοδότηση». Διότι άπαξ και κοπεί, μετά είναι αργά. Για να μην πούμε δηλαδή ότι αν εκλεγείς με αυτό το θέμα σε αβεβαιότητα, τότε το πιθανότερο είναι ότι θα υποστείς τις συνέπειες πριν κοπεί η ρευστότητα. Για τον απλούστατο λόγο ότι θα φύγουν τα κεφάλαια. Ας είναι.
Προφανώς στο ζήτημα θα κληθούν να αποφανθούν επιστήμονες ειδικότεροι ημών. Λίγο πρακτικό πνεύμα αν διαθέτουμε ωστόσο, μπορούμε να δώσουμε κάποιες πρώτες απαντήσεις. Με δεδομένη λοιπόν τη διακοπή της χρηματοδότησης, η όποια κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει πόρους από αλλού. Και αυτοί θα προέλθουν είτε από τις τράπεζες -στις οποίες θα πρέπει να έχουν ήδη μπει περιορισμοί στις αναλήψεις- είτε από εσωτερικό δανεισμό, είτε από νέους φόρους.
Οπως είναι γνωστό, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και με αυτό το δεδομένο καθεμία από τις πηγές αυτές είναι προβληματική. Θα χρειαστεί με άλλα λόγια ένας συνδυασμός και των τριών και πάλι με αμφίβολα αποτελέσματα. Ας το παραβλέψουμε όμως. Το ζήτημα είναι ότι τα χρήματα αυτά θα φύγουν από τον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη λιτότητα και ύφεση.
Δυστυχώς, το πρόβλημα δεν θα σταματήσει εκεί. Γιατί ως γνωστόν υπάρχει ζήτημα εισαγωγών - χρειαζόμαστε συνάλλαγμα για μια σειρά από απαραίτητα αγαθά όπως π.χ. καύσιμα. Με δεδομένο ότι οι εισαγωγές είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές, θα χρειαστεί να μπουν και εκεί περιορισμοί, θα υπάρξουν δηλαδή ελλείψεις που κατά πάσα πιθανότητα θα σημαίνουν αυξήσεις στις τιμές και ακόμα μεγαλύτερη ύφεση.
Σε αυτό το σημείο η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα. Μια λύση θα είναι να συνθηκολογήσει. Μια κυβέρνηση ωστόσο που «πιστεύει ότι θα κερδίσει», με τη στήριξη του λαού και τις «κατάλληλες συμμαχίες» που μάλιστα θα έχει διαμορφώσει «από πριν»-ο κ. Τσίπρας δεν διευκρίνισε ποιους έχει στο μυαλό του- δεν πρόκειται βέβαια να υποχωρήσει.
Τι λύσεις έχει, λοιπόν; Εδώ μπαίνει ο κ. Λαφαζάνης. Το είπανε στην προχθεσινή συνέντευξη: «Στόχος μας δεν είναι να σώσουμε το ευρώ στην Ελλάδα αλλά την Ελλάδα στο ευρώ». Κι επειδή αυτό δεν θα είναι εφικτό, πάει το ευρώ. Μεταξύ μας: θεωρώ βέβαιο ότι το έχουν καταλάβει πολύ καλά πια όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ. Μας το φέρνουν όμως λίγο λίγο, γιατί καταλαβαίνουν ότι είναι αντιδημοφιλές.
Το πραγματικό ερώτημα κατά συνέπεια είναι τι θα γίνει από εκεί και πέρα. Κι εδώ μπαίνει η συνιστώσα «Ρόζα». Γιατί, ας μην ξεχνάμε, στον ΣΥΡΙΖΑ όλα αυτά τα θεωρούν απλώς βήματα στην κατεύθυνση του σοσιαλισμού - όσο διαφορετικά και αν τον φαντασιώνονται μεταξύ τους. Λίγο Τσάβες, λίγο Κούβα... εκτός κι αν έχουμε γίνει γυαλιά καρφιά στο μεταξύ!

ΕΘΝΟΣ 7/4/13

Πυρήνες αντίστασης!

Πριν από λίγους μήνες βρέθηκα σε μια αθλητική εκδήλωση με έναν αξιωματικό των ΟΥΚ -για όσους δεν έχουν υπηρετήσει στο Ναυτικό, πρόκειται για τις Ομάδες Υποβρυχίων Καταστροφών, μια από τις πιο ειδικευμένες μονάδες των ενόπλων δυνάμεων-, με τον οποίο μοιραζόμαστε την ίδια αγάπη για το τρέξιμο.
Πιάσαμε τη συζήτηση κι από την πρώτη του κουβέντα με εντυπωσίασε ο τρόπος που μιλούσε, χωρίς καμία προσποίηση και χωρίς την παραμικρή διάθεση γκρίνιας για όσα στραβά είμαι βέβαιος ότι αντιμετωπίζει στην καριέρα του. Ενας επαγγελματίας στρατιώτης που θεωρεί ότι τα εμπόδια είναι για να ξεπερνιούνται.
Κάποια στιγμή -από τον επόμενο μήνα ξεκινούσαν οι περικοπές στα ειδικά μισθολόγια- τον ρώτησα πόσο θα μειωθεί ο μισθός του, για να πάρω μιαν απάντηση που με ξάφνιασε: «Δεν με έχει απασχολήσει, δεν συζητάμε τέτοια πράγματα, θα το δούμε στο δελτίο της επόμενης μισθοδοσίας». Και ήμουν σίγουρος ότι το εννοούσε.
Το θυμήθηκα πριν από λίγες ημέρες συζητώντας με φίλους αρχιτέκτονες που διαμαρτύρονταν επειδή οι υπηρεσίες της πολεοδομίας έχουν διαλυθεί. Η γραφειοκρατία έχει μειωθεί, η έκδοση μιας άδειας όμως έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη, γιατί- όπως υποστήριζαν- οι περισσότεροι υπάλληλοι δημιουργούν προσκόμματα είτε από ευθυνοφοβία είτε επειδή κάνουν λευκή απεργία αντιδρώντας στις περικοπές.
Εκ των υστέρων μπορεί βέβαια να σκεφτεί κανείς ότι το παράξενο δεν είναι οι υπάλληλοι που αδιαφορούν, αλλά οι υπόλοιποι, αυτοί που με αυτοθυσία στηρίζουν ακόμα τη διοίκηση και δεν έχει καταρρεύσει τελείως: στρατιωτικοί, γιατροί, αστυνομικοί, υπάλληλοι υπουργείων ή δήμων. Βασικό στοιχείο προφανώς η αίσθηση καθήκοντος. Εχω την εντύπωση, ωστόσο, ότι και ως πολίτες αντιδρούμε διαφορετικά στα ίδια οικονομικά ερεθίσματα, κάποιοι επηρεάζονται πολύ περισσότερο από κάποιους άλλους.
Αυτές τις ημέρες ανακοινώθηκαν στην Αγγλία τα αποτελέσματα μιας μεγάλης έρευνας για τις κοινωνικές τάξεις. Η πρωτοτυπία έγκειται στο ότι δεν εξαντλήθηκε στα οικονομικά στοιχεία. Δεν καθοριζόμαστε πια μόνο από αυτά, ισχυρίστηκαν οι επιστήμονες που την έκαναν. Εξίσου σημαντικό ρόλο για το πόσο «πλούσιοι» αισθανόμαστε παίζει το κοινωνικό και το πολιτιστικό κεφάλαιο που διαθέτουμε.
Ο κοινωνικός μας περίγυρος, οι σχέσεις μας, τα ενδιαφέροντά μας. Και εντόπισαν ειδικά μια νέα γενιά επαγγελματιών, που αν και αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, ζει μια πλήρη ζωή συμμετέχοντας σε μια πληθώρα κοινωνικών δραστηριοτήτων.
Κάτι ανάλογο είχε υποστηρίξει πριν από χρόνια και ένας εκ των κορυφαίων της ψυχανάλυσης, ο Βίκτορ Φρανκλ, ο οποίος έλεγε ότι, όταν μπορούμε εμείς οι ίδιοι να δίνουμε νόημα στη ζωή μας, τότε πολύ πιο εύκολα μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και τις αντιξοότητες. Και ήξερε από προσωπική πείρα: ήταν επιζήσας από το Αουσβιτς.
Προφανώς όλα τα πράγματα έχουν ένα όριο. Οταν μια οικογένεια δεν έχει να φάει ή όταν ένας πατέρας δεν μπορεί να σπουδάσει το παιδί του, όλα αυτά ακούγονται πολυτέλειες. Η φτώχεια αποτελεί βασικό παράγοντα κοινωνικού αποκλεισμού.
Για τους υπόλοιπους, ωστόσο, για όσους διατηρούμε τις δουλειές μας και ένα ανεκτό επίπεδο ζωής, έχει μεγάλη σημασία το πώς αντιδρούμε. Αν η κρίση ενισχύει το αίσθημα ευθύνης και οφειλόμενης αλληλεγγύης ή αν αντιθέτως αποτελεί πρόσχημα για μια στάση άρνησης και θυμού. Σε τελευταία ανάλυση, το πρόβλημά μας δεν είναι μόνο η κρίση, αλλά και το τι θα αφήσει πίσω της. Κι αυτό εξαρτάται από τον καθένα μας!

ΕΘΝΟΣ 6/4/13

Ευρώ: έγινε παρεξήγηση!

Πριν από μερικές εβδομάδες συζητούσα με στέλεχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και τον ρώτησα αν πιστεύει πως θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει το Μνημόνιο αν ο Γιώργος Παπανδρέου είχε πάρει εγκαίρως μέτρα. Η απάντησή του με ξάφνιασε: «Μα πιστεύεις ότι το πολιτικό μας σύστημα ήταν σε θέση να πάρει τέτοια μέτρα χωρίς τον καταναγκασμό του Μνημονίου;». Δεν ξέρω αν έχει δίκιο ή όχι. Σίγουρα όμως αυτή η λογική του «εξωτερικού καταναγκασμού» υπήρξε μια σταθερά σε όλη τη συλλογιστική για την ένταξή μας στο ευρώ. Και ίσως είναι καιρός να ξανασυζητήσουμε τα πράγματα από την αρχή.
Μέχρι σήμερα, και σωστά, η συζήτηση έχει επικεντρωθεί στο κόστος που θα είχε η αποχώρηση από το ευρώ. Το αποτέλεσμα είναι να κερδίζονται οι μάχες, αλλά να κινδυνεύει να χαθεί ο πόλεμος: οι πολίτες αποδέχονται θέλοντας και μη τις θυσίες, αλλά ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Να δούμε λοιπόν αν θέλουμε το ευρώ ανεξάρτητα από το καταστροφικό πράγματι κόστος που θα είχε το ενδεχόμενο της αποχώρησης.
Οταν μπήκαμε στην Ευρωζώνη, διατυπώθηκαν πολλά επιχειρήματα υπέρ. Πιο σημαντικό ίσως ήταν το πολιτικό, ότι μπαίνουμε ισότιμα στον πυρήνα των αποφάσεων για την Ευρώπη.
Μαζί και το οικονομικό -ο καταναγκασμός-, ότι δηλαδή η χώρα θα υποχρεωθεί να εγκαταλείψει τις παλιές συνήθειες των ελλειμμάτων και του πληθωρισμού και θα επωφεληθεί από τα χαμηλά επιτόκια της Ευρωζώνης. Στην πράξη είδαμε ότι κάτι τέτοιο δεν έγινε.
Τα χαμηλά επιτόκια τα αξιοποιήσαμε για να πάρουμε δάνεια και να χρηματοδοτήσουμε τα ελλείμματα του προϋπολογισμού ακυρώνοντας την ίδια τη λογική της Ευρωζώνης. Οσο για τα πολιτικά επιχειρήματα, μοιάζουν μάλλον κούφια στη σημερινή αδυναμία που βρίσκεται η χώρα απέναντι στους πιστωτές της. Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν ήταν μόνο τα ελλείμματα.
Η λογική μιας νομισματικής ένωσης στηρίζεται στο ότι οι οικονομίες που υιοθετούν ένα κοινό νόμισμα είναι σχετικά όμοιες. Οταν αυτό δεν ισχύει, όταν υπάρχουν ασυμμετρίες, ανακύπτουν προβλήματα. Αν μια χώρα είναι σε ύφεση, για παράδειγμα, και μια άλλη έχει υψηλό πληθωρισμό, τότε είναι φανερό ότι έχουν ανάγκη διαμετρικά αντίθετες πολιτικές. Η μία θέλει τόνωση της αγοράς και η άλλη περιορισμό.
Στις ΗΠΑ, που υπάρχει ομοσπονδιακός προϋπολογισμός, τέτοια ζητήματα αντιμετωπίζονται με τη μεταφορά πόρων από τη μία Πολιτεία στην άλλη. Ετσι η Πολιτεία που έχει ανεργία λαμβάνει περισσότερα χρήματα με τη μορφή π.χ. επιδομάτων που χρηματοδοτούνται από τις Πολιτείες με χαμηλή ανεργία που πληρώνουν περισσότερους φόρους. Στην Ευρώπη όμως;
Στο μέλλον υποτίθεται ότι τέτοιοι μηχανισμοί θα δημιουργηθούν και στην Ευρωζώνη. Ως τότε, η μόνη προστασία είναι η μεγαλύτερη ενσωμάτωση των οικονομιών - στην πράξη να γίνουν η μία συμπληρωματική της άλλης. Αν, για παράδειγμα, έχουν υψηλές εμπορικές ανταλλαγές, η ζήτηση στη μία θα ακυρώνει την ύφεση στην άλλη. Κι αν υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στην εργασία, οι άνεργοι της μιας θα μπορούν να βρουν εργασία στην άλλη.
Στην Ευρώπη αυτό δεν υπάρχει. Η κινητικότητα στην εργασία, για παράδειγμα, είναι κάτω από 1% όταν στις ΗΠΑ είναι 3%. Και βέβαια τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα με την Ελλάδα. Για παράδειγμα, οι εξαγωγές μας ήταν κάτω από το 10% του ΑΕΠ, το χαμηλότερο ίσως ποσοστό στην Ευρωζώνη.
Το ευρώ με άλλα λόγια προϋποθέτει και συνεπάγεται ένα μεγάλο άνοιγμα στην οικονομία, με απόλυτη προτεραιότητα στην παραγωγή και την ανταγωνιστικότητα και ενταφιασμό της λογικής των κολλητών. Το θέλουμε; Κι ακόμα περισσότερο, το μπορούμε;

ΕΘΝΟΣ 5/4/13

Θέατρο παραλόγου

Εδώ και καιρό με τις δημόσιες τοποθετήσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είχα μία απορία. Γιατί υποστηρίζουν ότι θα επαναφέρουν τον κατώτατο μισθό στα προηγούμενα επίπεδα και όχι για παράδειγμα τις συντάξεις ή τους μισθούς στο Δημόσιο; Τελικώς η λογική εξήγηση είναι μία: γιατί στην πραγματικότητα ο κατώτατος μισθός δεν εξαρτάται από τις αποφάσεις της κυβέρνησης. Είναι δηλαδή κάτι το οποίο μπορεί κανείς να υποσχεθεί χωρίς να το πραγματοποιήσει.
Μην παρεξηγηθούμε. Προφανώς μια κυβέρνηση μπορεί να αποφασίσει να περάσει μια νομοθετική ρύθμιση για την αύξηση του κατώτατου μισθού. Οπως όμως τα ίδια τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ παραδέχονται, οι αμοιβές που πραγματικά δίνονται στην οικονομία εξαρτώνται από τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας και όχι από τον νόμο. Γι' αυτό τον λόγο άλλωστε, όπως πάλι (και) τα στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης είχαν επανειλημμένα καταγγείλει, και ο προηγούμενος κατώτατος μισθός σε πολλές περιπτώσεις καταστρατηγούνταν.
Εντάξει αυτό είναι μια απλουστευμένη εκδοχή. Η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Οταν το 2012 γινόταν η συζήτηση για το δεύτερο Μνημόνιο, η κυβέρνηση είχε υποστηρίξει την ίδια θέση με τον ΣΥΡΙΖΑ -ότι δηλαδή η μείωση του κατώτατου μισθού θα μειώσει την κατανάλωση και κατά συνέπεια θα επιδεινώσει την ύφεση.
Η τρόικα ωστόσο είχε αντιτείνει ότι στην πράξη το ότι δεν μειώθηκαν οι μισθοί είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική επιδείνωση της ανεργίας.
Και τα δύο επιχειρήματα έχουν βάση. Εκείνο στο οποίο όλοι συμφωνούν ωστόσο είναι ότι μόνο μέσα από την ανάπτυξη θα μπορέσουμε πραγματικά να αρχίσουμε να ανακτούμε σταδιακά τις μειωμένες αμοιβές. Αυτό άλλωστε φαίνεται ήδη: στις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί λιγότερο από την κρίση -για παράδειγμα τις εξαγωγικές- τόσο οι μισθοί όσο και η απασχόληση έχουν αντέξει πολύ καλύτερα. Πρόσφατα μάλιστα έγινε γνωστό ότι μια μεγάλη επιχείρηση, ο Καρέλιας, μοίρασε και πριμ!
Το κρίσιμο ερώτημα λοιπόν για την εξέλιξη των αμοιβών -προφανώς και για την ανεργία- είναι αν μπορούμε σήμερα να μιλάμε για ένα διαφαινόμενο τέλος στην ύφεση.
Στο οικονομικό επιτελείο υπάρχει αισιοδοξία - αναγνωρίζουν ωστόσο ότι παραμένουν και μεγάλες αβεβαιότητες. Η επιστροφή καταθέσεων και η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η επιστροφή οφειλών του Δημοσίου, οι ιδιωτικοποιήσεις είναι ταυτόχρονα οι λόγοι της αισιοδοξίας αλλά και οι μεγάλες εκκρεμότητες που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Σε αυτές θα πρέπει να προστεθεί και η εκτέλεση του προϋπολογισμού. Η κοινωνία πολύ δύσκολα θα αποδεχθεί νέα μέτρα -στην κυβέρνηση μιλούν για πολιτική αυτοκτονία-, την ώρα βέβαια που λόγω της ύφεσης υπάρχουν μεγάλα ερωτηματικά για το πώς θα κινηθούν τα έσοδα.
Με αυτή την έννοια μόνο σαν σενάριο του παραλόγου θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ότι ένα από τα πιο επιτυχημένα δημοσιονομικά μέτρα -το τέλος ακινήτων το οποίο σε μεγάλο βαθμό συνέβαλε στο να μπορέσουμε να πετύχουμε το δεύτερο Μνημόνιο- θα έμπαινε υπό αμφισβήτηση από τους ίδιους τους κυβερνητικούς εταίρους. Κι αυτό ουσιαστικά για την είσπραξή του μέσω της ΔΕΗ.
Χρόνια τώρα εισπράττονται κάθε είδους τέλη μέσω της ΔΕΗ -ακόμα και για την ΕΡΤ- χωρίς πρόβλημα. Γιατί το τέλος ακινήτων είναι τόσο μεγάλο ζήτημα παραμένει μυστήριο. «Χρειαζόμαστε μια συμβολική νίκη» δικαιολόγησε στέλεχος της ΔΗΜΑΡ τη στάση του κ. Κουβέλη. Και για τον λόγο αυτό παρά λίγο να ρισκάρουν μια καθόλου συμβολική και πολύ μεγαλύτερη ήττα! Η πραγματική αβεβαιότητα βλέπετε είναι πολιτική!

ΕΘΝΟΣ 4/4/13

Δημοκρατία (και) των αριθμών!

Ο Αθανάσιος Νάκος μπήκε στο νοσοκομείο για μια δύσκολη εγχείρηση - αν και στην εποχή μας συνηθισμένη. Δεν έφυγε από τη ζωή ωστόσο εξαιτίας της επέμβασης. Μια μόλυνση του αναπνευστικού αποδείχθηκε μοιραία. Τα νοσοκομεία, βλέπετε, και πολύ περισσότερο οι μονάδες εντατικής θεραπείας, σε όλο τον κόσμο αλλά ιδιαίτερα στην Ελλάδα, είναι πολύ επικίνδυνα μέρη.
Κάθε χρόνο εκατοντάδες ή μήπως χιλιάδες ασθενείς χάνουν τη ζωή τους όχι από την ασθένεια για την οποία μπήκαν στο νοσοκομείο αλλά εξαιτίας ενδονοσοκομειακής λοίμωξης. Στις μονάδες εντατικής θεραπείας μάλιστα πρέπει να είμαστε μεταξύ των συστημάτων υγείας με τις χειρότερες επιδόσεις στην Ευρώπη! Αλλά βέβαια δεν το μαθαίνουμε.
ΕΩς πρόσφατα δεν υπήρχαν καν στοιχεία. Τώρα έχει αρχίσει να λειτουργεί το πρόγραμμα «Προκρούστης» -γιατί ονομάστηκε έτσι θα σας γελάσω-, οι πολίτες εξακολουθούμε ωστόσο να παραμένουμε στο σκοτάδι και βέβαια δεν μαθαίνουμε το παραμικρό για τις επιδόσεις κάθε νοσοκομείου. Πέρα από το δικαίωμά μας να γνωρίζουμε σε τι κίνδυνο εκθέτουμε τους εαυτούς μας, ακυρώνεται έτσι κι ένας από τους σημαντικότερους μοχλούς πίεσης για να βελτιωθούν τα πράγματα: η κοινή γνώμη.
Και όχι μόνο στην υγεία. Προϋπόθεση για να κάνουμε σωστές επιλογές σε μια σύγχρονη κοινωνία -τόσο για τους πολίτες όσο και για τη διοίκηση- είναι η γνώση. Από το συγκριτικό κόστος μιας προμήθειας ή ενός έργου στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως την ψαλίδα των αμοιβών διοίκησης και εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Κι από τα ποσοστά επιβίωσης των καρκινοπαθών -στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε στοιχεία από τη διεθνή βιβλιογραφία ουσιαστικά χωρίς να ξέρουμε πόσο αποτελεσματικά αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα- ως τα ποσοστά επιτυχίας ενός σχολείου στις Πανελλαδικές.
Η συγκέντρωση των στοιχείων δεν είναι εύκολη υπόθεση. Και είναι αλήθεια ότι η αξιολόγησή τους προϋποθέτει επιστημονική ανάλυση. Για να χρησιμοποιήσουμε ένα απλό παράδειγμα, είναι σαφές ότι ένα σχολείο σε μια υποβαθμισμένη περιοχή ή σε κάποιο τουριστικό νησί όπου οι νέοι βρίσκουν εύκολα δουλειά θα παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας από ένα σχολείο στα βόρεια προάστια.
Είναι όμως αυτός λόγος για να μην παρακολουθούμε τα στοιχεία; Ή αντιθέτως είναι ένα επιπλέον επιχείρημα για τη συστηματική τους καταγραφή και ανάλυση ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε πιο αποτελεσματικά και τα κοινωνικά ζητήματα που συνήθως είτε τα κρύβουμε κάτω από το χαλί είτε τα επικαλούμαστε προσχηματικά, για ιδιοτελείς σκοπούς, χωρίς κανείς να γνωρίζει την πραγματική τους βαρύτητα;
Προφανώς υπάρχουν πολλοί που καθόλου δεν θέλουν να δημοσιοποιούνται τέτοια στοιχεία. Ποιος διοικητής νοσοκομείου θέλει να τον παίρνουν από το υπουργείο και να του ζητούν εξηγήσεις γιατί παρουσιάζει υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στις εντατικές; Και ποιος διευθυντής σχολείου θέλει να πρέπει να δικαιολογήσει γιατί το επίπεδο του σχολείου του πέφτει σταθερά τα τελευταία χρόνια; Για να μην πούμε για τον υπουργό Υγείας ή Παιδείας.
Τον τελευταίο καιρό μάλιστα, με αφορμή την προσπάθεια εισαγωγής της αξιολόγησης στον δημόσιο τομέα, έχει αναπτυχθεί μια ολόκληρη ιδεολογία σύμφωνα με την οποία τέτοια συστήματα αποτελούν εισβολή μεθόδων της αγοράς στην Παιδεία ή την Υγεία ή όπου αλλού.
Ουδέν ψευδέστερον. Πρόκειται για το ακριβώς αντίθετο. Προφανώς έχει και οικονομική διάσταση, απολύτως αναγκαία στις σημερινές συνθήκες κρίσης, όταν κάθε ευρώ που ξοδεύουμε πρέπει να πιάνει τόπο. Πρωτίστως, ωστόσο, συνδέεται με το δικαίωμα στην πληροφόρηση. Το οποίο ως κοινωνία καθόλου δεν θέλουμε. Κοροϊδεύεις τόσο πιο εύκολα τον εαυτό σου όταν μιλάς με όρους ιδεολογίας και όχι επί του συγκεκριμένου...

ΕΘΝΟΣ 3/4/13

Αν ξυπνήσουν οι δαίμονες...

Τα διψήφια ποσοστά που απολαμβάνει η Χρυσή Αυγή αποτελούν πλέον ένα από τα σταθερά ευρήματα όλων των ερευνών της κοινής γνώμης. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καταλύτης γι' αυτή την ακροδεξιά έκρηξη είναι η οικονομική κρίση. Συνέβαλαν και οι συνθήκες που επικράτησαν για πολλά χρόνια στα αστικά κέντρα και κυρίως στην Αθήνα. Το γεγονός ωστόσο παραμένει ότι ένα 10% των πολιτών αν δεν ασπάζεται τη ναζιστική ιδεολογία είναι πάντως έτοιμο να υποστηρίξει αντιδημοκρατικές και ευθέως αντίθετες με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων λύσεις. Απειλείται η Δημοκρατία στην Ελλάδα;
Η αυθόρμητη απάντηση είναι ίσως το «όχι». Δεν το επιτρέπουν οι συνθήκες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα ακόμα και με 10% το ποσοστό παραμένει πολιτικά περιθωριακό. Ή μήπως όχι; Εχει για παράδειγμα ήδη επισημανθεί ότι στην αστυνομία το ποσοστό της Χρυσής Αυγής είναι σημαντικά μεγαλύτερο. Ανάλογο φαινόμενο παρατηρείται και σε μερίδα των ενόπλων δυνάμεων. Προφανώς δεν δικαιολογείται κανείς εφησυχασμός.
Την ίδια στιγμή, αντιδημοκρατικές συμπεριφορές, κάποτε αδιανόητες, μπαίνουν όλο και πιο πολύ στην καθημερινότητά μας. Τελευταίο κρούσμα η παροχή δωρεάν ιατρικών εξετάσεων «μόνο για Ελληνες» που οργανώνεται στη Θεσσαλονίκη. Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε αν θα δεχθούν να συμμετάσχουν γιατροί παραβιάζοντας τον όρκο τους. Αλλά βέβαια και αν θα αντιδράσει ο Ιατρικός Σύλλογος και ο ΕΟΠΥΥ - στο μέτρο που θα πάρουν μέρος και συμβεβλημένοι γιατροί.
Ομως οι αντιδημοκρατικές νοοτροπίες και απόψεις δεν περιορίζονται στη Χρυσή Αυγή. Εχουν επίσης επισημανθεί για παράδειγμα στο πρόγραμμα των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» θέσεις, όπως ο διορισμός του εκάστοτε αρχηγού ΓΕΕΘΑ ως υπουργού Αμύνης ή του προέδρου του Αρείου Πάγου ως υπουργού Δικαιοσύνης, που αμφισβητούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά της Δημοκρατίας.
Για όσους θα έμπαιναν στον πειρασμό να τις θεωρήσουν απλώς στρακαστρούκες ασυναρτησίας ενός κινήματος χωρίς ειρμό, αρκεί να παρακολουθήσουν μια πολιτική συγκέντρωση του κ. Καμμένου με τη βιαιότητα του λόγου του και τον ακραίο εθνικισμό που δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία για τις προθέσεις του.
Με το πρόσχημα της «οργής» και της «αγανάκτησης» έχει συγκροτηθεί ένα αυταρχικής και αναχρονιστικής νοοτροπίας ιδεολογικό ρεύμα που απειλεί να φέρει στην επιφάνεια τους δικούς μας «δαίμονες», αυτούς που πιστεύαμε ότι είχε ενταφιάσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1974.
Το παράδοξο ή αν θέλετε το ατύχημα είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν την ώρα που οι θεσμοί της μεταπολιτευτικής μας Δημοκρατίας βρίσκονται υπό διαρκή αμφισβήτηση. Πολιτική αμφισβήτηση, καθώς θεωρείται ότι έχουν διαφθαρεί από την πελατειακή λογική των κομμάτων εξουσίας, αλλά και ιδεολογική αμφισβήτηση από την αξιωματική αντιπολίτευση στο όνομα μιας ριζοσπαστικής ρήξης με κατεύθυνση τον «σοσιαλισμό».
Το αποτέλεσμα είναι ότι η ευρωπαϊκή-εκσυγχρονιστική πολιτική, που με όλες τις αντιφάσεις και τις παλινωδίες αποτέλεσε την κινητήρια δύναμη όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων, κινδυνεύει να βρεθεί στη μειοψηφία. Ακόμα χειρότερα, απέναντι στις αντιδημοκρατικές δυνάμεις όχι μόνο δεν υπάρχει ένα προοδευτικό μέτωπο, αλλά βλέπουμε να αναπτύσσονται και εκλεκτικές συγγένειες μεταξύ ακροδεξιάς και Αριστεράς στο όνομα της μάχης κατά του Μνημονίου.
Ακόμα δεν είναι σαφές προς τα πού θα γείρει η πλάστιγγα. Παρά τα 240 δισεκατομμύρια των δανεικών, η κατάσταση στην οικονομία παραμένει κρίσιμη και οι Ευρωπαίοι εταίροι μοιάζει να αδυνατούν να καταλάβουν τις πολιτικές παρενέργειες της ύφεσης. Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι αυτό που κρίνεται στην Ελλάδα σήμερα είναι πολύ περισσότερο από την οικονομική πολιτική που θα υιοθετήσουμε.

ΕΘΝΟΣ 2/4/13