Να σηκωθούν να φύγουν!

Σοφή μου φαίνεται η απόφαση του προέδρου της Κίνας να υποχρεώσει όλους τους αξιωματικούς του «Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού», ακόμα και τους στρατηγούς, να υπηρετούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα και για ένα δεκαπενθήμερο ως απλοί στρατιώτες, με τον μισθό του νεοσυλλέκτου, στους κοιτώνες των νεοσυλλέκτων και χωρίς κανένα ειδικό προνόμιο. Και απόλυτα χριστιανική, μέρες που είναι.
«Καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι και υμείς ποιείτε αυτοίς ομοίως», δίδαξε επί του Ορους ο Χριστός. Και ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουμε τις συνέπειες των έργων και των λόγων μας δεν είναι άλλος από το να μπούμε στη θέση του «άλλου».
Πολύ θα είχε ωφεληθεί η πολιτική μας ζωή αν ορισμένοι εκ των ηγετών μας μπορούσαν να το κάνουν. Αλλά και οι πνευματικοί μας ηγέτες - η κ. Δημουλά για παράδειγμα, που μοιράστηκε μαζί μας τις σκέψεις της για τη γειτονιά της, την τόσο ταλαιπωρημένη Κυψέλη.
Ο τρόπος που αντιμετωπίστηκαν οι δηλώσεις της από ορισμένους -ηλεκτρονικό λιντσάρισμα το αποκάλεσαν- είναι ενδεικτικός της εποχής. Ψάχνουμε να βρούμε δήθεν ρατσιστικές απόψεις πίσω από κάθε αποστροφή του λόγου για να καταγγείλουμε και να κατακεραυνώσουμε. Ετσι μόνο αισθανόμαστε δικαιωμένοι, αρνητικά. Ποτέ θετικά.
Από την άλλη πλευρά, βέβαια, άλλο ιδιωτικός και άλλο δημόσιος λόγος. Ιδίως για έναν άνθρωπο που μια ζωή «έχει ασκηθεί στον γραπτό λόγο», καταλαβαίνει πολύ καλά δηλαδή τις παρερμηνείες που μπορεί να προκαλέσει.
Ενας τρόπος να τις αποφύγεις είναι ακριβώς να μπεις στη θέση του άλλου, να προσπαθήσεις να καταλάβεις πώς θα νιώσει διαβάζοντας ότι «δεν θέλω να πω ότι οι ξένοι είναι και ληστές» ή ότι στην Κυψέλη «κάπως πρέπει να μοιραστούν οι χώροι» - μεταξύ ξένων και ντόπιων, εννοείται. Ελλειψη ευαισθησίας;
Ειδικά αυτό το ζήτημα του χώρου, πάντως, φαίνεται ότι δημιουργεί πολλές παρεξηγήσεις. Υπερ-εθνικιστής σχολιαστής θεώρησε αίφνης καλό να προτρέψει «να τα μαζέψουν και να φύγουν» -φαντάζομαι από την Ελλάδα- όσους δεν είδαν με καλό μάτι την πρωτοβουλία των ναυτικών δοκίμων το βράδυ της Ανάστασης να τραγουδήσουν τον εθνικό ύμνο. Τους κατηγόρησε μάλιστα ότι «ντρέπονται» που είναι Ελληνες, λες και μόνο η δική του εκδοχή για την ενέργεια αυτή των δοκίμων ήταν εθνικά επιτρεπτή. Κάθε άλλη συνεπάγεται εξοστρακισμό. Ποιος καπηλεύεται τι;
Να μη φανταστούμε ωστόσο ότι η δυσανεκτικότητα είναι μίας ιδεολογικής απόχρωσης. Πριν από λίγες ημέρες, σε μια μνημειώδη συνέντευξή του ο κ. Μανόλης Γλέζος εκφράζοντας τη διαφωνία του με τις απόψεις του ΚΚΕ για την Ευρώπη είχε αναρωτηθεί: «Αν το ΚΚΕ δεν πιστεύει στην Ευρώπη των λαών και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, γιατί δεν φεύγει από την Ελλάδα;»! Ανάλογη δε άποψη -για τους «μνημονιακούς» ωστόσο- είχε εκφράσει πριν από τις εκλογές και ο κ. Τσίπρας.
Φραστικές απροσεξίες ή μήπως μια βαθύτερη νοοτροπία για το πώς αντιλαμβανόμαστε την πολιτική και τη δημοκρατία; Πριν από μερικές δεκαετίες, σε ένα από τα πιο σημαντικά δοκίμια πολιτικής επιστήμης -«Σε Υπεράσπιση της Πολιτικής» του Μπέρναρντ Κρικ- υπήρχε ένα ειδικό κεφάλαιο για την προστασία της Πολιτικής απέναντι στη Δημοκρατία. Ο συγγραφέας είχε στο μυαλό του μια δημοκρατία ακριβώς σαν και τη δική μας, η οποία νοείται μόνο ως επικράτηση της δικής μας και μόνο της δικής μας άποψης.
Η έννοια της πολιτικής ως διαδικασίας διαλόγου και συμβιβασμού, που είναι και όρος κάθε πολιτισμένης συνύπαρξης, αμφισβητείται στην ουσία της. Η κρίση, βλέπετε, εκτός από τα προβλήματα της οικονομίας έβγαλε στην επιφάνεια και τις πιο κακές πλευρές του εαυτού μας!

ΕΘΝΟΣ 9/5/13