Πρέπει να δούμε ξανά τον κατώτατο μισθό!

Μία από τις πιο δύσκολες διαπραγματεύσεις που έγιναν με την τρόικα το 2012 ήταν χωρίς αμφιβολία για τη μείωση του κατώτατου μισθού. Η αίσθηση που επικρατούσε στις Βρυξέλλες, όχι εντελώς άδικα, ήταν ότι οι διαρθρωτικές αλλαγές δεν προχωρούσαν με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να οδηγηθεί σε αδιέξοδο το πρόγραμμα σταθεροποίησης. Είχαν έρθει λοιπόν αποφασισμένοι.
Οπως ήταν φυσικό, η ελληνική πλευρά έβαλε εξαρχής ζήτημα παραβίασης των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των συζητήσεων αφορούσε τις επιπτώσεις του μέτρου. Με την οικονομία να έχει ήδη συρρικνωθεί κατά 7%, μια πρόσθετη μείωση της ζήτησης έμοιαζε παραλογισμός. Ο αντίλογος ωστόσο αφορούσε την ανεργία και την ανταγωνιστικότητα.
Την τελευταία δεκαετία το κόστος εργασίας στην Ελλάδα αυξήθηκε σχεδόν κατά 30% σε σχέση με τη Γερμανία. Ηταν κατά συνέπεια αναγκαίο να επανέλθει σε ισορροπία ώστε να ανακάμψουν οι εξαγωγές. Αν δεν γινόταν αυτό, υποστήριζαν οι τροϊκανοί, τότε η προσαρμογή της οικονομίας θα γινόταν μέσα από την αύξηση της ανεργίας, ιδιαίτερα των νέων, και σε βάρος της απασχόλησης.
Εναν χρόνο μετά, δεν είναι ακόμα σαφές ποιος είχε δίκιο - άλλωστε σχετικά πρόσφατα πέρασε η μείωση του κόστους εργασίας στην πραγματική οικονομία. Οι εξαγωγές ασφαλώς αυξήθηκαν. Δεν είναι βέβαιο όμως ότι αυτό οφείλεται στη μείωση του κατώτατου μισθού. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις συνήθως δίνουν έτσι κι αλλιώς υψηλότερους μισθούς. Σε κάθε περίπτωση, οι συνολικές εξαγωγές είναι ακόμα τόσο χαμηλές που μόνες τους δεν επαρκούν για την αναθέρμανση της οικονομίας.
Από την άλλη πλευρά, η ύφεση και η ανεργία πήραν εκρηκτικές διαστάσεις. Με ένα παραγωγικό μοντέλο που βασίζεται στην κατανάλωση, η κατάρρευση της ζήτησης αποδείχθηκε καταστροφική. Σε τέτοιες συνθήκες θα ήταν ασφαλώς προτιμότερο να αυξήσουμε τις δημόσιες δαπάνες αυξάνοντας προσωρινά το χρέος μας έως ότου αποδώσουν οι μεταρρυθμίσεις. Δυστυχώς, κανείς δεν μας δίνει πια δανεικά. Μήπως θα ήταν προτιμότερο λοιπόν να επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα προηγούμενα επίπεδα;
Οι ειδικοί είναι πολύ επιφυλακτικοί. Ενας βασικός λόγος είναι ότι μεγάλο μέρος της πρόσθετης δαπάνης θα πήγαινε σε εισαγωγές. Από τα 10 ευρώ που ξοδεύονται, λιγότερο από τα μισά, λένε ορισμένοι οικονομολόγοι, μένουν στην Ελλάδα. Εστω κι έτσι όμως, θα ήταν μια ενίσχυση χωρίς να επιβαρυνθεί το δημόσιο χρέος και χωρίς σοβαρή επίπτωση στο κόστος εργασίας.
Ενας δεύτερος λόγος είναι ότι ενδεχομένως θα έβλαπτε κάποιες μικρές επιχειρήσεις «υποκατάστασης εισαγωγών» - επιχειρήσεις δηλαδή που παράγουν φτηνά προϊόντα που διαφορετικά θα εισάγαμε. Αν αυτές δεν αντέξουν το πρόσθετο κόστος, τότε το τελικό αποτέλεσμα από την αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να είναι αρνητικό. Ακόμα και για την απασχόληση. Πόσες τέτοιες επιχειρήσεις όμως έχουν μείνει εν ζωή; Η πραγ­ματικότητα είναι ότι κανείς δεν ξέρει.
Στο τέλος του χρόνου, η κυβέρνηση ελπίζει ότι τα χειρότερα θα έχουν περάσει και ότι θα μπούμε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Μακάρι. Ολοι όμως γνωρίζουν ότι ακόμα και αν αρχίσουν να έρχονται οι πολυπόθητες επενδύσεις, η ανεργία θα αργήσει να πέσει - ασφαλώς με αρνητικές πολιτικές επιπτώσεις. Ισως τότε η αύξηση του κατώτατου μισθού να είναι μονόδρομος!

ΕΘΝΟΣ 5/5/13