Διαζύγιο με το ευρώ;

Hταν αναπόφευκτο, μετά τη λύση που δόθηκε για την Κύπρο, να μπει και θέμα αποχώρησης από το ευρώ. Ηδη ο νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν το θεωρεί επιβεβλημένο - παρότι ομολογεί ότι δεν γνωρίζει πολλά για την οικονομία της Κύπρου και δικαίως μπορεί να υποψιαστούμε ότι η αντίθεσή του είναι προκατειλημμένη. Στο ίδιο το νησί άλλωστε όλο και πιο συχνά ακούγονται ανάλογες απόψεις.
Ο λόγος είναι απλός. Ενα από τα βασικότερα επιχειρήματα κατά της αποχώρησης είναι η καταστροφή του τραπεζικού συστήματος και η φυγή των κεφαλαίων. Στην Κύπρο ωστόσο αυτό έχει ήδη συντελεστεί. Αρα ποιο το νόημα της παραμονής; Η επιστροφή στη λίρα με την υποτίμηση θα επιτρέψει πιο γρήγορη ανάκαμψη και θα κάνει τον τουρισμό και τον αγροτικό τομέα πιο ανταγωνιστικούς. Είναι όμως έτσι;
Κατ' αρχήν ο τραπεζικός τομέας δεν έχει καταστραφεί. Τουλάχιστον όχι ακόμα. Η συντριπτική πλειονότητα των -Κυπρίων κυρίως- καταθετών δεν θα υποστεί κούρεμα. Οσο για τους υπόλοιπους, ένα μέρος τους είναι επιχειρήσεις που βρίσκονται στην Κύπρο για τη χαμηλή φορολογία και δεν είναι βέβαιο ότι θέλουν ή μπορούν να φύγουν.
Μετά το κούρεμα κι όταν αρθούν οι περιορισμοί στις αναλήψεις, ένα μέρος σίγουρα θα φύγει. Είναι στο χέρι της Κύπρου ωστόσο να επιδιώξει να περισώσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του τραπεζικού της συστήματος. Η επιστροφή στη λίρα θα ήταν το τελειωτικό χτύπημα. Και βέβαια -με την υποτίμηση- θα κουρέψει και τις μικροκαταθέσεις φτωχαίνοντας τα νοικοκυριά και στερώντας τους τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τις αποταμιεύσεις τους για να αντέξουν στην κρίση.
Με δεδομένο ότι το τραπεζικό σύστημα συνεισφέρει σήμερα το 18% του ΑΕΠ, είναι μια πολύ επικίνδυνη απόφαση να πει κανείς ότι το εγκαταλείπει για να επαναφέρει τη λίρα. Και με στόχο ποιον;
Ο τουρισμός και η γεωργία συνεισφέρουν μαζί μικρότερο ποσοστό από ό,τι οι τράπεζες. Η υποτίμηση θα βοηθήσει, το τελικό αποτέλεσμα ωστόσο δεν θα αντισταθμίσει τις απώλειες.
Ακόμα και με πιο ανταγωνιστικές τιμές δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αρχίσουν να συρρέουν τουρίστες στην Κύπρο - τουλάχιστον χωρίς προηγουμένως να αναβαθμιστεί ριζικά το τουριστικό προϊόν. Ούτε υπάρχει η αγροτική παραγωγή που δεν εξάγεται λόγω του ευρώ. Με άλλα λόγια, αν η Κύπρος εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, ούτε θα αποφύγει την πτώση των εισοδημάτων -αντιθέτως θα τη μεγεθύνει- ούτε είναι βέβαιο ότι θα ανακάμψει πιο γρήγορα.
Πέρα από τα οικονομικά επιχειρήματα ωστόσο υπάρχουν ασφαλώς και γεωπολιτικές παράμετροι που πρέπει να συνυπολογιστούν. Η κρίση έδειξε ότι η Κύπρος έχει σοβαρό πρόβλημα στις διεθνείς της σχέσεις. Κυρίως στο πώς η ίδια τις αντιλαμβάνεται και τι ψευδείς, όπως αποδείχθηκε, προσδοκίες έτρεφε. Η πιθανή επαναπροσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας θα περιπλέξει ακόμα περισσότερο τα πράγματα κυρίως σε σχέση με την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.
Οσο για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος, μετά το «όχι» στο σχέδιο Ανάν το 2004, βρίσκεται σε τέλμα και δεν έχει αναληφθεί καμιά ουσιαστική πρωτοβουλία για την επίλυσή του. Μπορεί ο κ. Αβραμόπουλος να ξορκίζει τη διχοτόμηση, η πραγματικότητά όμως είναι ότι αυτή παγιώνεται όλο και πιο πολύ και τα κατεχόμενα μετατρέπονται σε τουρκική επαρχία.
Είναι φανερό ότι είναι ώρα να αναληφθούν σοβαρές πρωτοβουλίες τόσο στο εσωτερικό του νησιού όσο και στο εξωτερικό. Ενα θέμα είναι αν μπορεί η σημερινή ηγεσία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις. Ενα δεύτερο αν στις προτεραιότητές της μπορεί να είναι η αποχώρηση από το ευρώ και την Ευρωζώνη. Και η απάντηση για κάθε λογικό άνθρωπο δεν μπορεί παρά να είναι αρνητική!

ΕΘΝΟΣ 30/3/13