Η ηθικη της αγανακτησης

Είχα πάντοτε μια δυσκολία να καταλάβω από πού προκύπτει όλη αυτή η οργή που βλέπουμε κάθε τόσο να εκδηλώνεται γύρω μας. Ποιοι είναι όλοι αυτοί που μουντζώνουν τη Βουλή και στήνουν κρεμάλες; Τι είναι αυτό που τους έκανε τόσο απότομα να αρνηθούν τις διαδικασίες της δημοκρατίας και να ασπαστούν έναν λόγο μίσους και εκδίκησης;
Γιατί βέβαια δεν πιστεύω ότι είναι οι άνεργοι και οι απελπισμένοι. Εκπρόσωπος του αλήστου μνήμης «δεν πληρώνω» ήταν ένας οφθαλμίατρος και σχετικά ευκατάστατοι επαγγελματίες είναι συχνά - πυκνά οι πιο σκληροί και οι πιο αδιάλλακτοι. Ενα κείμενο του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου μού άνοιξε τα μάτια.
Δεν ήταν ένα συνηθισμένο πολιτικό κείμενο. Ο Αρχιεπίσκοπος ασκούσε σκληρή κριτική για την κυριαρχία των αγορών και για τις πολιτικές ηγεσίες που φέρνουν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για όσα ζούμε σήμερα. Αναφερόταν ωστόσο και στην ανάγκη της αυτοκριτικής - πόσοι άραγε μπορούν να ισχυριστούν ότι δεν ήξεραν;
Αυτοκριτική, υπογραμμίζει, που δεν μπορεί να γίνεται αφηρημένα. Στόχος της πρέπει να είναι η αλλαγή του νου, της συμπεριφοράς, του τρόπου με τον οποίο αντικρίζουμε τη ζωή. Δηλαδή, με χριστιανικούς όρους, η μετάνοια. Για να το πετύχουμε, σημειώνει ο Αναστάσιος, οφείλουμε να αποβάλουμε το ψέμα, κυρίως μάλιστα το ψέμα προς τον εαυτό μας.
Και παραθέτει ένα απόσπασμα από τους «Αδελφούς Καραμαζόφ» του Ντοστογιέφσκι: «Αυτός που λέει ψέματα στον εαυτό του είναι αυτός που προσβάλλεται πρώτος. Γιατί καμιά φορά είναι πολύ ευχάριστο να αισθάνεται κανείς προσβεβλημένος. Ετσι δεν είναι;». Ποιοι είναι οι προσβεβλημένοι άραγε σήμερα;
Ομως, το «κατεξοχήν επικίνδυνο», προσθέτει, είναι η φιλαυτία, η αιχμαλωσία στο ατομικό, οικογενειακό, τοπικό ή εθνικό συμφέρον και το αντίδοτο «παραμένει η δικαιοσύνη μαζί με την αλληλεγγύη και την αυτοθυσία». Πόσοι από τους πολιτικούς μας, πόσοι από τους συνδικαλιστές μας, πόσοι από εμάς μπορούμε να το πούμε;
Στο ίδιο πνεύμα ήταν και μια άλλη παρέμβαση της προέδρου του Αρείου Πάγου, Ρένας Ασημακοπούλου, με αφορμή τις απεργιακές κινητοποιήσεις των δικαστών. Και αυτή ξεκινά πολιτικά επισημαίνοντας ουσιαστικά το αδιέξοδο, στο οποίο οδηγούνται: «Εμείς οι δικαστές οφείλουμε να μην είμαστε επιμηθείς, αλλά να προβλέπουμε από την αρχή το τέλος οποιασδήποτε πράξης μας. Συνεπώς σας ερωτώ: πού θα οδηγήσει η στάση σας;».
Στη συνέχεια, ωστόσο, αναδεικνύει και αυτή το ζήτημα της προσωπικής ευθύνης: «Επιλέξαμε, φρονώ, όλοι το δικαστικό λειτούργημα όχι με οικονομικά κριτήρια, αλλά με ποιοτικά, ψυχικά και πνευματικά. Καλούμεθα όλοι να το αποδείξουμε έργω». Και καταλήγει με ένα απόσπασμα από τον Δάντη στη «Θεία Κωμωδία»: «Η αγάπη κινεί τον Ηλιο και όλα τα άστρα. Αγάπη όμως προς τον συνάνθρωπο σημαίνει Αυτοθυσία».
Στις σπάνιες φωνές ανάληψης προσωπικής ευθύνης ο αντεισαγγελέας εφετών Γ. Κτιστάκης επισημαίνει ότι με τον αγώνα τους οι δικαστές προβάλλοντας τα οικονομικά τους αιτήματα χάνουν την έξωθεν καλή μαρτυρία, καθώς το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή διαβίωση δεν είναι δική τους αποκλειστικότητα. Και καταλήγει: ««Εξεστι Κλαζομενίοις ασχημονείν», έλεγαν οι αρχαίοι Ελληνες. Προσωπικά θα παραμείνω Αθηναίος και δεν θα πολιτογραφηθώ Κλαζομένιος».
Ομως, το άρθρο αυτό γράφτηκε σαν απότιση φόρου τιμής σε έναν άλλο ιεράρχη, τον Σιατίστης Παύλο, που με αφορμή τα επεισόδια στο «Χυτήριο» με τη Χρυσή Αυγή -την αποκαλεί μαύρη νύχτα-, υπογραμμίζει πόσο αντιχριστιανική είναι αυτή η συμπεριφορά, όπως βέβαια και οι προπηλακισμοί μεταναστών. Και μεταφέρει τον λόγο του Χριστού: «Εφ' όσον εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε».
Αχτίδες ελπίδας σε ένα σκοτεινό παρόν!

ΕΘΝΟΣ 18/10/12