Ευκαιρία το νέο ωράριο

Αν υπάρχει ένα επιχείρημα που να δικαιώνει την απόφαση για απελευθέρωση του ωραρίου των καταστημάτων, αυτό είναι ασφαλώς η αναζωογόνηση των αστικών κέντρων και μάλιστα του κέντρου της Αθήνας. Τα τελευταία χρόνια το εμπορικό κέντρο της πρωτεύουσας έχει υποστεί αλλεπάλληλα πλήγματα από την ανεξέλεγκτη ανομία, τα επεισόδια στις διαδηλώσεις, τα συνεχή κλεισίματα των δρόμων και βέβαια τον ανταγωνισμό των εμπορικών κέντρων της περιφέρειας.
Με αυτά τα δεδομένα, θα περίμενε κανείς ότι οι πρώτοι που θα επικροτούσαν την απελευθέρωση θα ήταν οι ίδιοι οι έμποροι αλλά και οι εργαζόμενοι που βλέπουν ότι οι θέσεις εργασίας απειλούνται. Αντί αυτού, είδαμε πολλούς να ξεσηκώνονται - προφανώς δεν έχουν καταλάβει περί τίνος πρόκειται και αντιδρούν από αδράνεια, όπως αντιδρούν οι άνθρωποι σε κάθε αλλαγή.
Η απελευθέρωση του ωραρίου, βέβαια, δεν αρκεί. Για την αναζωογόνηση του κέντρου απαιτείται ένα πλέγμα δράσεων. Το νέο ωράριο, ωστόσο, θα μπορούσε να αποτελέσει την αφορμή για να διεκδικήσουν οι έμποροι αλλά και οι καταναλωτές καλύτερες συνθήκες - από τη δημιουργία θέσεων παρκαρίσματος μέχρι ανοικτές πολιτιστικές εκδηλώσεις τις Κυριακές, ώστε να επιστρέψει ο κόσμος.
Αλλωστε, αυτό ήδη συμβαίνει, για παράδειγμα, στο Μοναστηράκι, με τους πολίτες να συνδυάζουν τη διασκέδαση με βόλτα για ψώνια - απλώς τη μερίδα του λέοντος την έχει το παραεμπόριο. Καιρός να ξυπνήσουν και οι υπόλοιποι. Από εκεί και πέρα, τα περισσότερα επιχειρήματα υπέρ ή κατά της απελευθέρωσης έχουν ιδεολογικό μάλλον χαρακτήρα. Εχουμε και λέμε.
Δεν είναι αλήθεια ότι το μέτρο θα αυξήσει την κατανάλωση και την απασχόληση. Οι επιπτώσεις, έχει δείξει η εμπειρία διεθνώς, είναι οριακές. Στέλνεται ωστόσο ένα σήμα ενίσχυσης του ανταγωνισμού, καθώς οι καταστηματάρχες θα μπορούν να προσαρμόζουν τα ωράριά τους στις ανάγκες των καταναλωτών. Και βέβαια δίνεται η δυνατότητα στους καταναλωτές να οργανώνουν με μεγαλύτερη ελευθερία τις αγορές τους.
Το αν αυτή η ενίσχυση του ανταγωνισμού -ιδίως αν συνδυαστεί και με άλλα μέτρα, π.χ. για τις εκπτώσεις- θα έχει ορατά αποτελέσματα στις τιμές, είναι δύσκολο να το πει κανείς. Από την άλλη πλευρά είναι σαφές ότι σήμερα ένας από τους λόγους που οι τιμές πέφτουν πολύ πιο αργά από τους μισθούς είναι και το ότι πολλοί καταστηματάρχες τις ορίζουν όχι με βάση τον ανταγωνισμό αλλά με βάση το εισόδημα που θέλουν να έχουν.
Δεν είναι αλήθεια επίσης ότι θα ενισχυθούν τα «μολ». Πρώτον, γιατί ήδη έχουν κερδίσει τη μάχη του ανταγωνισμού προσφέροντας καλύτερες τιμές, περισσότερες επιλογές και ευκολότερη πρόσβαση.Δεύτερον, γιατί τα «μολ» προβλέπεται να εξαιρεθούν ρητά από το μέτρο, όπως εξαιρούνται και οι αλυσίδες ή τα μεγάλα καταστήματα.Τρίτον, γιατί σε πολλές περιπτώσεις οι μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και μπορούν να εκμεταλλευτούν καλύτερα τις ιδιαιτερότητες τοπικών αγορών.
Εχει μάλιστα ενδιαφέρον ότι στις ΗΠΑ τα «μολ» περνάνε κρίση: ελάχιστα καινούργια κατασκευάζονται, πολλά αποδεικνύονται αντιοικονομικά και η τάση είναι να μετασκευάζονται και να συνδυάζονται με την ανάπτυξη κατοικιών. Υπάρχει μάλιστα και όρος «de-malling», που υποδηλώνει την προσπάθεια ενσωμάτωσης των «μολ» στον αστικό ιστό.
Οσο για την πιθανή καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων ή την αδυναμία εκκλησιασμού, ασφαλώς να συζητηθούν κι όπου είναι δυνατόν να υπάρξουν ειδικές προβλέψεις. Να μη χάσουμε το μέτρο ωστόσο. Τόσα και τόσα επαγγέλματα υπάρχουν που δουλεύουν επτά ημέρες την εβδομάδα, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο!

ΕΘΝΟΣ 13/13/12