Πέμπτη 6 Ιουνίου 2013

Η ύβρις και η νέμεσις!



Από όλες τις ερμηνείες για την ξαφνική έκρηξη των διαδηλώσεων στην Τουρκία, πιο πειστική μου φαίνεται η εκδοχή της «ύβρεως». Oχι γιατί μας λέει κάτι περισσότερο - το αντίθετο. Αλλά γιατί είναι τόσο γενική -να προκαλείς με τις πράξεις σου τον φθόνο των θεών- που υπογραμμίζει ουσιαστικά την αδυναμία μας να καταλάβουμε τις εξελίξεις. Θυμίζει πολύ τον ορισμό των «μαύρων κύκνων», εκείνων των γεγονότων που έχουν καθοριστική σημασία για τη ζωή μας, τα οποία ωστόσο κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Aλλο αν εκ των υστέρων μας φαίνονται απόλυτα λογικά και νομίζουμε ότι μπορούμε να τα εξηγήσουμε.
Αν το καλοσκεφτούμε, η πολιτική είναι γεμάτη μαύρους κύκνους. Oπως και στην Τουρκία, έτσι και στην Τυνησία η «Αραβική Aνοιξη» ξεκίνησε από ένα τυχαίο γεγονός, τον αυτοπυρπολισμό ενός μικροπωλητή, και παρέσυρε καθεστώτα που θεωρούσαμε πανίσχυρα.
Στην Αγγλία η «σιδηρά κυρία» έχασε την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος, αν και πρωθυπουργός, μετά την παραίτηση ενός υπουργού της. Αλλά και στην Ελλάδα, όπως επισημάνθηκε από σχολιαστές αυτές τις ημέρες, ο Κώστας Καραμανλής, πανίσχυρος έως το 2008 και με το ΠΑΣΟΚ στα Τάρταρα, ουσιαστικά έχασε την εξουσία από τις διαδηλώσεις που ακολούθησαν τον -απρόβλεπτο και τυχαίο- φόνο του 15χρονου Αλέξη.
Ολα είναι τυχαία λοιπόν; Σίγουρα όχι. Απλώς οι τρέχουσες αναλύσεις, δεξιές ή αριστερές, πολλές φορές χάνουν σιωπηλές, αλλά πιο ουσιαστικές και μακροπρόθεσμες μετατοπίσεις στην κοινωνία. Αλλαγές τις οποίες κατεξοχήν δεν μπορούν να καταλάβουν οι πολιτικοί, ιδίως όταν βρίσκονται για χρόνια στην εξουσία και οχυρωμένοι πίσω από την αλαζονεία που γεννά η επιτυχία, αποκόπτονται όλο και πιο πολύ από τον μέσο πολίτη.
Στην Τουρκία η αλαζονεία του Ερντογάν ήταν φανερή ακόμα και από το ύφος του στις συνεντεύξεις - πόσω μάλλον από τις επιθέσεις στους δημοσιογράφους. Οι φυλακίσεις αντιπάλων με κατασκευασμένες κατηγορίες και η σκανδαλώδης προώθηση των φίλων ήταν στην ημερήσια διάταξη. Ακόμα και μετά το ξέσπασμα των ταραχών το μόνο που έκανε ήταν να χαρακτηρίσει τους διαδηλωτές «πλιατσικολόγους».
Πριν κερδίσει τις εκλογές το 2002, το κόμμα του είχε πραγματοποιήσει 41.000 διεξοδικές συνεντεύξεις με πολίτες προκειμένου να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους. Σήμερα, όπως παραδέχονται και οι φίλοι του, ο Ερντογάν «ακούει μόνο τον εαυτό του».
Η αλαζονεία βέβαια δεν είναι προνόμιο των αυταρχικών καθεστώτων - απεναντίας ενδημεί στην πολιτική. Ηταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα της κυβέρνησης Καραμανλή και ο λόγος που ο τότε πρωθυπουργός δεν είδε το τέλος που ερχόταν. Ηταν όμως και το γνώρισμα της κυβέρνησης Παπανδρέου που έγινε ιδιαίτερα φανερό στην επιλογή των προσώπων: αρκούσε το ότι ήταν φίλοι του πρωθυπουργού για να γίνουν υπουργοί πρόσωπα χωρίς την απαιτούμενη πολιτική ή επαγγελματική εμπειρία.
Στη σημερινή κυβέρνηση η αλαζονεία είναι σχετικά περιορισμένη - ακόμα. Το επαναλαμβανόμενο θρίλερ των δόσεων δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Ετσι, τα όποια κρούσματα επικεντρώνονται στην επιλογή στελεχών στον δημόσιο τομέα και στη φόρμουλα 4-2-1 της τρικομματικής για τους διορισμούς.
Αντιθέτως, η αλαζονεία έγινε σήμα κατατεθέν στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο μετά την εκλογική του επιτυχία συμπεριφερόταν, και έως έναν βαθμό εξακολουθεί να συμπεριφέρεται, ως οιονεί κυβέρνηση. Εμειναν στην αυταρέσκεια του λόγου τους κι έχασαν την επαφή με την κοινωνία και την πραγματικότητα.
Το χειρότερο είναι ότι από την ύβριν μοιάζει να μην υπάρχει προστασία. Σαν να είμαστε καταδικασμένοι να παθαίνουμε για να μαθαίνουμε!

ΕΘΝΟΣ 5/6/13

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου