Η Δημοκρατία που δεν αντιστέκεται στο τέλος πεθαίνει!

Η Ιστορία είναι γνωστή. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις που η Δημοκρατία καταλύθηκε στην Ευρώπη «συνένοχοι» ήταν οι πολιτικοί που είχαν το καθήκον να την υπερασπιστούν. Οι οποίοι υπέκυψαν στις εσωτερικές τους αντιπαλότητες και αντιζηλίες κι έδειξαν την κρίσιμη στιγμή αναποφασιστικότητα και δειλία.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν βέβαια ο Χίτλερ, αυτός ο «Αυστριακός υποδεκανέας», όπως τον είχε αποκαλέσει ο τότε πρόεδρος Χίντεμπουργκ, δηλώνοντας ότι δεν πρόκειται ποτέ να του αναθέσει την πρωθυπουργία. Το έκανε λίγους μήνες αργότερα, πιεζόμενος από τον Φρανς φον Πάπεν, τον συντηρητικό πολιτικό που δήλωνε ότι σε δύο μήνες θα «έχουμε τόσο στριμώξει τον Χίτλερ στη γωνία που θα σκούζει». Ξέρουμε ποιοι έσκουξαν.
Ανάλογη ήταν και η άνοδος του Μουσολίνι. Στο φασιστικό φολκλόρ η πορεία προς τη Ρώμη θεωρείται το καθοριστικό γεγονός. Ωστόσο από μόνη της δεν επρόκειτο να καταφέρει τίποτα. Κακά οπλισμένοι και χωρίς σαφή στόχο οι φασίστες παραλίγο να διαλυθούν από μια ξαφνική βροχή και κόντεψαν να χαθούν επειδή χρησιμοποιούσαν ξεπερασμένους χάρτες. Θα διαλύονταν εύκολα από μια μονάδα καραμπινιέρων. Οι στρατηγοί ωστόσο προτίμησαν να μην ανακατευτούν, συμβουλεύοντας τον βασιλιά να μη βάλει την πίστη του στρατού σε δοκιμασία. Οσο για τους φιλελεύθερους πολιτικούς -Σαρλάντα, Ορλάντο και Τζιολίτι-, όχι μόνο δεν κατάφεραν να συνεργαστούν, αλλά διεμήνυσαν ότι προτιμούσαν να δουν τον Μουσολίνι πρωθυπουργό παρά κάποιον από τους τρεις τους. Ετσι ο Βιτόριο Εμανουέλε του τηλεφώνησε να έρθει στη Ρώμη -φρονίμως ποιών είχε μείνει στο Μιλάνο- να σχηματίσει κυβέρνηση.
Ακόμα και η Ρωσική Επανάσταση, που κατέλυσε τη δημοκρατική κυβέρνηση του Κερένσκι, θα μπορούσε πιθανώς να είχε αποτραπεί αν δεν συνέβαινε μια σειρά περιστατικών ? ανάμεσά τους και ο εξοπλισμός των μπολσεβίκων από την ίδια την κυβέρνηση, για να αποτραπεί ο κίνδυνος πραξικοπήματος. Ακόμα και μετά, ωστόσο, ο αποδυναμωμένος Κερένσκι μπορούσε να διαλύσει τους μπολσεβίκους και να συλλάβει την ηγεσία τους στο Συνέδριο του κόμματος. Υπάρχει η περιγραφή μιας συναρπαστικής σκηνής της «μπαμπούσκας» του Κερένσκι, που γονατιστή τον παρακαλάει να διαλύσει τους μπολσεβίκους. Δεν το έκανε. Το έκαναν αυτοί λίγους μήνες αργότερα.
Κοιτάζοντας την Ιστορία προς τα πίσω έχουμε συχνά την ψευδαίσθηση ότι τα πράγματα μόνο έτσι μπορούσαν να εξελιχθούν - όπως δηλαδή εξελίχθηκαν. Και νομίζουμε ότι μπορούμε με σιγουριά να ερμηνεύσουμε το παρελθόν, να εξηγήσουμε πώς και γιατί έγινε.
Για τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της Ιστορίας, ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι ποτέ έτσι. Σπάνια μπορούν να γνωρίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους κι ακόμα πιο σπάνια να προβλέψουν τι πρόκειται να ακολουθήσει. Τις περισσότερες φορές έχουν την τάση να υποτιμούν τις καταστάσεις - ποιος προέβλεψε την εκατόμβη των δύο ευρωπαϊκών πολέμων ή, για να έρθουμε πιο κοντά μας, τη βαρβαρότητα που ακολούθησε τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας!
Η Ιστορία, βέβαια, όπως έχουν πει, δεν επαναλαμβάνεται παρά μόνο ως φάρσα. Ετσι κι εμείς ως φάρσα θα εκλάβουμε την εικόνα του ελληνικού Κοινοβουλίου, όπου κάθε κόμμα κατεβάζει το δικό του αντιρατσιστικό νομοσχέδιο. Αποφασίζοντας προφανώς ότι καλύτερα να μην ψηφιστεί κανένας νόμος από το να ψηφιστεί ο νόμος του γείτονα!

ΕΘΝΟΣ 2/6/13